پرش به محتوا

روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Pourrezaei
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات کتاب
{{جعبه اطلاعات کتاب
| عنوان           = روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن
| عنوان = روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن
| عنوان اصلی     =
| عنوان اصلی =
| برگرداننده     =
| برگرداننده =
| تصویر           = تصویر کتاب روض الجنان.jpg
| تصویر = تصویر کتاب روض الجنان.jpg
| زیرنویس تصویر   = [[پرونده:تصویر کتاب روض الجنان.jpg|بندانگشتی]]
| زیرنویس تصویر = [[پرونده:تصویر کتاب روض الجنان.jpg|بندانگشتی]]
| نویسنده         = [[ابوالفتوح رازی]] (متوفای ۵۵۶ ق)
| نویسنده = [[ابوالفتوح رازی]] (متوفای ۵۵۶ ق)
| تصویرگر         =
| تصویرگر =
| طراح جلد       =
| طراح جلد =
| زبان           = فارسی
| زبان = فارسی
| مجموعه         = ۲۰ جلد
| مجموعه = ۲۰ جلد
| موضوع           = تفسیر قرآن
| موضوع = تفسیر قرآن
| سبک             = [[کلام]]
| سبک = [[کلام]]
| ناشر           = بنياد پژوهشهای اسلامى [[آستان قدس رضوی]]
| ناشر = بنیاد پژوهشهای اسلامی [[آستان قدس رضوی]]
| ناشر فارسی     =
| ناشر فارسی =
| محل انتشارات   = [[مشهد]]
| محل انتشارات = [[مشهد]]
| تاریخ نشر       =
| تاریخ نشر =
| تاریخ نشر فارسی =
| تاریخ نشر فارسی =
| محل ناشر فارسی =
| محل ناشر فارسی =
| نوع رسانه       =
| نوع رسانه =
| صفحه           =
| صفحه =
| قطع             =
| قطع =
| شابک           =
| شابک =
| پس از           =
| پس از =
| پیش از         =
| پیش از =
}}
}}
'''رَوضُ الجِنان و رَوحُ الجَنان فی تفسیر القرآن''' اثر حسین بن علی الخزاعی النیسابوری معروف به [[ابوالفتوح رازی]] متوفای ۵۵۶ از [[کلام|متکلمان]] و [[محدث|محدثان]] [[امامیه]] در [[قرن ششم]] [[هجری قمری]] است. وی در این تفسیر از حمد تا ناس را آورده و ابعاد مختلف را در آیات بررسی می کند. این کتاب که معروف ترین اثر ابوالفتوح رازی است به زبان فارسی نگاشته شده و یکی از مصادر کهن تفسیری [[شیعه]] برای مفسران پس از خود بوده است.
'''رَوضُ الجِنان و رَوحُ الجَنان فی تفسیر القرآن''' اثر حسین بن علی الخزاعی النیسابوری معروف به [[ابوالفتوح رازی]] متوفای ۵۵۶ از [[کلام|متکلمان]] و [[محدث|محدثان]] [[امامیه]] در [[قرن ششم]] [[هجری قمری]] است. این تفسیر شامل کل قرآن بوده و ابعاد مختلف آیات مورد بررسی قرار گرفته است. این کتاب که معروف‌ترین اثر ابوالفتوح رازی است به زبان فارسی نگاشته شده و یکی از مصادر کهن تفسیری [[شیعه]] برای مفسران پس از خود بوده است.


== معرفی کتاب ==
== معرفی کتاب ==
این کتاب، اولین تفسیر کامل شیعی فارسی است که همه [[سوره]] های [[قرآن]] را در بر می گیرد. به نام کتاب، در خود تفسیر اشاره ای نشده و در کتب [[شیخ منتجب الدین رازی]] و [[ابن شهر آشوب]] با نام «روض الجنان و روح الجنان» آمده است.<ref>فهرست منتجب الدین، ص 4. المناقب، ج 1، ص 14.</ref> ابن شهر آشوب در کتاب دیگر خود از این کتاب با عنوان «روح الجنان» یاد می کند.<ref>معالم العلماء، ص 175.</ref>
این کتاب، اولین تفسیر کامل شیعی فارسی است که همه [[سوره]]‌های [[قرآن]] را در برمی‌گیرد. به نام کتاب، در خود تفسیر اشاره‌ای نشده و در کتب [[شیخ منتجب الدین رازی]] و [[ابن شهر آشوب]] با نام «روض الجنان و روح الجنان» آمده است.<ref>فهرست منتجب الدین، ص۴. المناقب، ج ۱، ص۱۴.</ref> ابن شهر آشوب در کتاب دیگر خود از این کتاب با عنوان «روح الجنان» یاد می‌کند.<ref>معالم العلماء، ص۱۷۵.</ref>


== انگیزه تألیف ==
== انگیزه تألیف ==
بنا بر آن چه خود مؤلف در مقدمه تفسیر آورده است به پبشنهاد جماعتی از دوستان و بزگان و اهل علم و تدین مبنی بر تألیف تفسیری مشتمل بر همه موارد ، آن را اجابت کرده است. و زبان فارسی را انتخاب کرده، چون طالبان آن بیشتر و فواید آن عام تر بود.
بنا بر آن چه خود مؤلف در مقدمه تفسیر آورده است به پبشنهاد جماعتی از دوستان و بزرگان و اهل علم و تدین مبنی بر تألیف تفسیری مشتمل بر همه موارد، آن را اجابت کرده است. و زبان فارسی را انتخاب کرده، چون طالبان آن بیشتر و فواید آن عام‌تر بود.


{{تفسیر}}
{{تفسیر}}
== سبک نگارش و تنظیم تفسیر ==
== سبک نگارش و تنظیم تفسیر ==
مؤلف ، پس از ذکر مقدمه ای کوتاه در معانی و اقسام قرآن و بحثی در معنای تفسیر و [[تأویل]]، به تفسیر آیات سوره ها به ترتیب از [[سوره حمد]] تا [[سوره ناس|ناس]] پرداخته و لفظ به لفظ آن را ترجمه کرده است.
مؤلف، پس از ذکر مقدمه‌ای کوتاه و بحثی در معنای تفسیر و [[تأویل]]، به تفسیر آیات سوره‌ها به ترتیب از [[سوره حمد]] تا [[سوره ناس|ناس]] پرداخته و لفظ به لفظ آن را ترجمه کرده است.


سپس به شرح لغات و ابعاد مختلف ادبی، روایی، تاریخی، [[فقه|فقهی]]، کلامی و اخلاقی آیات پرداخته و از اقوال مفسرین، [[اصحاب]] و [[تابعان]] هم بدون هیچ اظهار نظری نقل می کند.
سپس به شرح لغات و ابعاد مختلف ادبی، روایی، تاریخی، [[فقه|فقهی]]، کلامی و اخلاقی آیات پرداخته و از اقوال مفسرین، [[صحابه]] و [[تابعان]] هم بدون هیچ اظهار نظری نقل می‌کند.


با توجه به رویکرد عقلی و نقلی مفسر در آیات، تفسیر وی در زمره [[تفسیر اجتهادی]] به شمار می آید.<ref>نرم افزار ابوالفتوح رازی.</ref>
با توجه به رویکرد عقلی و نقلی مفسر در آیات، تفسیر وی در زمره [[تفسیر اجتهادی]] به شمار می‌آید.<ref>نرم افزار ابوالفتوح رازی.</ref>


== امتیازات و ویژگی های تفسیر ==
== امتیازات و ویژگی‌های تفسیر ==
تفسیر روض الجنان و مؤلف آن در بیان بسیاری از عالمان و دانشمندان [[شیعه]] ستایش شده و با تعابیر عظیم از وی یاد کرد اند.<ref>مجالس المؤمنین، ص 489. روضات الجنات، ج 2، ص 314. خاتمه مستدرک الوسائل، ج 3، ص 72. اعیان الشیعه، ج 6، ص 125.</ref> برخی از محققان، ویژگی های دیگری برای تفسیر ابوالفتوح رازی بیان کرده اند.
تفسیر روض الجنان و مؤلف آن در بیان بسیاری از عالمان و دانشمندان [[شیعه]] ستایش شده و با تعابیر عظیم از وی یاد کرد‌اند.<ref>مجالس المؤمنین، ص۴۸۹. روضات الجنات، ج ۲، ص۳۱۴. خاتمه مستدرک الوسائل، ج ۳، ص۷۲. اعیان الشیعه، ج ۶، ص۱۲۵.</ref> برخی از محققان، ویژگی‌های دیگری برای تفسیر ابوالفتوح رازی بیان کرده‌اند.
* توجه به تناسب واژه ها برای فهم بهتر آیات.
* توجه به تناسب واژه‌ها برای فهم بهتر آیات.
* تبیین جایگاه [[اهل بیت]](ع) خصوصا [[امام علی]](ع) از زبان مخالفان.
* تبیین جایگاه [[اهل بیت]](ع) خصوصا [[امام علی]](ع) از زبان مخالفان.
* بهره گیری از اشعار فارسی در توضیح آیات قرآنی.
* بهره گیری از اشعار فارسی در توضیح آیات قرآنی.
* دفاع از مکتب کلامی و فقهی [[تشیع]] با دلایل عقلی و نقلی.<ref>عبدالکریم پاک نیا تبریزی، آشنایی با منابع تفسیری شیعه.</ref>
* دفاع از مکتب کلامی و فقهی [[تشیع]] با دلایل عقلی و نقلی.<ref>عبدالکریم پاک نیا تبریزی، آشنایی با منابع تفسیری شیعه.</ref>


== نسخه های تفسیر ==
== نسخه‌های تفسیر ==
تاکنون 53 نسخه ناقص و کامل از این تفسیر در کتاب‌خانه‌های [[ایران]] و دیگر کشورها شناسایی شده است.<ref>روض‌الجنان و روح‌الجنان فی تفسیرالقرآن، ج۱، مقدمه یاحقی و ناصح، ص۷۶ـ۸۱.</ref>
تاکنون ۵۳ نسخه ناقص و کامل از این تفسیر در کتاب‌خانه‌های [[ایران]] و دیگر کشورها شناسایی شده است.<ref>روض‌الجنان و روح‌الجنان فی تفسیرالقرآن، ج۱، مقدمه یاحقی و ناصح، ص۷۶ـ۸۱.</ref>


== مجلدات تفسیر ==
== مجلدات تفسیر ==
تفسیر ابوالفتوح بر اساس تقسیم‌بندی مؤلف و تصریح برخی مانند [[منتجب‌الدین رازی]]<ref>فهرست اسماء علماء‌الشیعة و مصنفیهم، ص۴۵.</ref> و [[عبدالجلیل قزوینی]]<ref>نقض، ص۲۱۲.</ref> و اتفاق همه دست‌ نویس‌ها، بیست جلد بوده که در چاپ های اول تا سوم، این تقسیم بندی مراعات نشده است.
تفسیر ابوالفتوح بر اساس تقسیم‌بندی مؤلف و تصریح برخی مانند [[منتجب الدین رازی]]<ref>فهرست اسماء علماء‌الشیعة و مصنفیهم، ص۴۵.</ref> و [[عبدالجلیل قزوینی]]<ref>نقض، ص۲۱۲.</ref> و اتفاق همه دست‌نویس‌ها، بیست جلد بوده که در چاپ‌های اول تا سوم، این تقسیم‌بندی مراعات نشده است.
 
== چاپ‌های تفسیر ==
# چاپ پنج جلدی با کوشش چند تن از فضلا از جمله ملک الشعرا صبوری در ۱۳۰۷ و ۱۳۰۹ که دو مجلد آن در ۱۳۲۳ به فرمان [[مظفرالدین شاه]] و سه جلد باقی مانده در ۱۳۱۳ـ ۱۳۱۵ش به دستور [[علی اصغر حکمت]] -وزیر معارف وقت- به چاپ رسید.
# چاپ ده جلدی در ۱۳۲۰ش با تصحیح و حواشی [[مهدی الهی قمشه ای|مهدی الهی قمشه‌ای]].
# چاپ سیزده جلدی در ۱۳۸۲ با تصحیح و حواشی میرزا [[ابوالحسن شعرانی]] با نام روح الجَنان و روح الجِنان.
# چاپ بیست جلدی با تصحیح و مقابله با ۳۸ نسخۀ کهن و ذکر نسخه بدل‌ها و با مقدمه‌ای مبسوط به کوشش و تصحیح محمدجعفر یاحقی و محمدمهدی ناصح در سال‌های ۱۳۶۵ تا ۱۳۷۶ش از سوی بنیاد پژوهشهای اسلامی [[آستان قدس رضوی]].


== چاپ های تفسیر ==
# چاپ پنج جلدی با کوشش چند تن از فضلا از جمله ملک الشعرا صبوری در 1307 و 1309 که دو مجلد آن در 1323 به فرمان [[مظفرالدین شاه]] و سه جلد باقی مانده در 1313ـ 1315ش به دستور [[علی اصغر حکمت]] -وزیر معارف وقت- به چاپ رسید.
# چاپ ده جلدی در 1320 ش با تصحیح و حواشی [[مهدی الهی قمشه‌ای]].
# چاپ سیزده جلدی در 1382 با تصحیح و حواشی میرزا [[ابوالحسن شعرانی]] با نام روح الجَنان و روح الجِنان.
# چاپ بیست جلدی با تصحیح و مقابله با 38 نسخه‌ي کهن و ذکر نسخه بدل‌ها و با مقدمه‌ای مبسوط به کوشش و تصحیح محمدجعفر یاحقی و محمدمهدی ناصح در سال‌های 1365 تا 1376ش از سوی بنیاد پژوهشهای اسلامی [[آستان قدس رضوی]].
== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
*[[حسین بن علی ابوالفتوح رازی]]
*[[حسین بن علی ابوالفتوح رازی]]
== پانویس ==
== پانویس ==
  <references />
  <references />
== منابع ==
== منابع ==
* رازی، منتجب الدین، فهرست منتجب الدين، قم، مكتبة آية الله المرعشي النجفي، 1366 ش.
* رازی، منتجب الدین، فهرست منتجب الدین، قم، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، ۱۳۶۶ ش.
* مازندرانی، ابن شهرآشوب، [[مناقب آل ابی طالب|مناقب آل أبي طالب]]، نجف، المكتبة الحيدرية، 1376 ق.
* مازندرانی، ابن شهرآشوب، [[مناقب آل ابی طالب|مناقب آل أبی طالب]]، نجف، المکتبة الحیدریة، ۱۳۷۶ ق.
* [[ابن شهر آشوب|مازندرانی]]، ابن شهرآشوب، معالم العلماء، قم.
* [[ابن شهر آشوب|مازندرانی]]، ابن شهرآشوب، معالم العلماء، قم.
* شوشتری، نورالله، مجالس المومنین، تهران، اسلامیه، 1377 ش.
* شوشتری، نورالله، مجالس المومنین، تهران، اسلامیه، ۱۳۷۷ ش.
* [[سید محمدباقر خوانساری|خوانساری]]، محمد باقر، روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات، قم، اسماعیلیان.
* [[سید محمدباقر خوانساری|خوانساری]]، محمد باقر، روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات، قم، اسماعیلیان.
* نوري، میرزا حسین، خاتمة المستدرك، قم، آل البیت، 1415 ق.
* نوری، میرزا حسین، خاتمة المستدرک، قم، آل البیت، ۱۴۱۵ ق.
* [[سید محسن امین|امین عاملی]]، سیدمحسن، [[اعیان الشیعه |أعيان الشيعة]]، بیروت، دار التعارف.
* [[سید محسن امین|امین عاملی]]، سیدمحسن، [[اعیان الشیعه|أعیان الشیعة]]، بیروت، دار التعارف.
* رازی، حسین بن علی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القران، مشهد، بنياد پژوهشهای اسلامى آستان قدس رضوی.
* رازی، حسین بن علی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القران، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی.
* قزوینی رازی، عبدالجلیل، النقض.
* قزوینی رازی، عبدالجلیل، النقض.


== پیوند به بیرون ==
== پیوند به بیرون ==
* [http://www.ensani.ir/storage/Files/20120329152803-5052-115.pdf آشنایی با منابع معتبر شیعه: روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن]
* [http://www.ensani.ir/storage/Files/20120329152803-5052-115.pdf آشنایی با منابع معتبر شیعه: روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن]
* [http://www.ensani.ir/storage/Files/20101129123321-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C%20%D8%A8%D9%87%20%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87%20%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%AA%D9%88%D8%AD%20%D8%B1%D8%A7%D8%B2%DB%8C%20%D8%AF%D8%B1%20%D8%AA%D9%81%D8%B3%DB%8C%D8%B1%20%D8%B1%D9%88%D8%B6%20%D8%A7%D9%84%D8%AC%D9%86%D8%A7%D9%86.pdf نگاهی به ترجمه ابوالفتوح رازی در تفسیر روض الجنان]
* [http://www.ensani.ir/storage/Files/20101129123321-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C%20%D8%A8%D9%87%20%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87%20%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%AA%D9%88%D8%AD%20%D8%B1%D8%A7%D8%B2%DB%8C%20%D8%AF%D8%B1%20%D8%AA%D9%81%D8%B3%DB%8C%D8%B1%20%D8%B1%D9%88%D8%B6%20%D8%A7%D9%84%D8%AC%D9%86%D8%A7%D9%86.pdf نگاهی به ترجمه ابوالفتوح رازی در تفسیر روض الجنان]
* [http://ensani.ir/fa/content/52570/default.aspx گلگشتى در تفسیر روض الجنان]
* [http://ensani.ir/fa/content/52570/default.aspx گلگشتی در تفسیر روض الجنان]
* [http://www.ensani.ir/storage/Files/20110118182809-691.pdf ویژگی ها و منهج تفسیری روض الجنان]
* [http://www.ensani.ir/storage/Files/20110118182809-691.pdf ویژگی‌ها و منهج تفسیری روض الجنان]
* [http://www.ensani.ir/storage/Files/20110118182007-685.pdf چند ویژگی زبانی روض الجنان]
* [http://www.ensani.ir/storage/Files/20110118182007-685.pdf چند ویژگی زبانی روض الجنان]
* [http://ensani.ir/fa/content/135393/default.aspx معیارهای نقد دیدگاه ها مفسران در روض الجنان]
* [http://ensani.ir/fa/content/135393/default.aspx معیارهای نقد دیدگاه‌ها مفسران در روض الجنان]
* [http://ensani.ir/fa/content/134621/default.aspx روض الجنان واسباب نزول]
* [http://ensani.ir/fa/content/134621/default.aspx روض الجنان واسباب نزول]
* [http://www.ensani.ir/storage/Files/20121209093151-9325-725.pdf دست نویس های روض الجنان وروح الجنان]
* [http://www.ensani.ir/storage/Files/20121209093151-9325-725.pdf دست نویس‌های روض الجنان وروح الجنان]


{{تفسیرهای شیعه}}
{{تفسیرهای شیعه}}
کاربر ناشناس