نظامی گنجوی: تفاوت میان نسخه‌ها

| تأثیرگرفته از =

}}

اثر او پنج گنج یا خمسه نظامی، شامل پنج مثنوی با نام‌های مَخزنُ الْاَسرار، خسرو و شیرین، لیلی و مجنون، هفت‌پیکر و اسکندرنامه است. برای او دیوانی نیز ذکر کرده‌اند.

نظامی گنجوی شاعر داستان‌سرای فارسی‌گو<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۳ق، ج۹، ص۱۲۰۷.</ref> و از ارکان شعر فارسی است،<ref>برای نمونه نگاه کنید به رضایی، «حکیم نظامی گنجوی و عرفان»، ص۱۶؛ نیکوبخت، «بررسی شیوه سعید نفیسی در نقد دیوان نظامی گنجوی»، ص۸۶.</ref> که به علوم عقلی مانند [[فلسفه]]، [[منطق]]، ریاضیات، نجوم و علوم نقلی مانند [[ علم حدیث|حدیث]]، [[تفسیر قرآن|قرآن]] و [[فقه]] نیز آشنا بوده است.<ref>شهابی، شاعر داستانسرا، چاپ کیهان، ص۳۱.</ref>  

نظامی اشعاری درباره [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] سروده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به نظامی، دیوان قصاید و غزلیات نظامی گنجوی، ۱۳۸۰ش، ص۳۴۹؛ نظامی، شرفنامه، ۱۳۳۵ش، ص۳۵.</ref> برخی از عالمان شیعه مانند [[ملاصدرا]]،<ref>صدرالدین شیرازی، رسالة الاصول الثلاثة، ۱۳۸۷ش، ص۲۱۶ و ۲۳۶.</ref> [[محمدمحسن فیض کاشانی|فیض کاشانی]]<ref>فیض کاشانی، الکلمات المکنونة، ۱۳۸۷ش، ص۲۸۵.</ref> و [[ملاهادی سبزواری]]<ref>سبزواری، رسائل حکیم سبزواری، ۱۳۷۶ش، ص۵۱۰.</ref> اشعار [[اخلاق|اخلاقی]]، [[فلسفه اسلامی|فلسفی]] و [[عرفان نظری|عرفانی]] او را در آثار خود به کار برده و [[حسن حسن‌زاده آملی]]، فیلسوف و عارف شیعه، او را «عارف» خوانده است.<ref>سبزواری، شرح‌المنظومة، ۱۳۶۹ش، پاورقی، ج۲، ص۸۲.</ref>

== زندگی‌نامه ==

دولتشاه سمرقندی، تراجم‌نگار [[قرن نهم قمری]]، او را متولد گنجه (شهری در [[آذربایجان (کشور)|کشور آذربایجان]] که بخشی از خاک ایران آن زمان بود<ref>محسنی، «برخورد آرا و اندیشه‌ها»، ص۱۰۲.</ref>) دانسته،<ref>سمرقندی، تذکرة الشعراء، ۱۳۸۲ش، ص۱۲۸.</ref> اما به گفته [[آقابزرگ تهرانی]] تراجم‌نگار شیعه، اصل او از تفرش، شهری نزدیک [[اراک]] بوده ولی در گنجه رشد یافته است.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۳ق، ج۹، ص۱۲۰۷.</ref> نظامی در چندین مدخل از دانشنامه بریتانیکا (Encyclopedia Britannica) «شاعر ایرانی» معرفی شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به "[https://www.britannica.com/place/Ganca Gäncä]", Britannica; "[https://www.britannica.com/biography/Taceddin-Ahmedi Taceddin Ahmedi]", Britannica; "[https://www.britannica.com/biography/Amir-Khosrow Amīr Khosrow]", Britannica.</ref>  

در سال درگذشت گنجوی نیز اختلاف‌نظر است و از [[سال ۵۷۶ هجری قمری|۵۷۶]] تا [[سال ۶۰۶ هجری قمری|۶۰۶ق]] در این باره ذکر شده است.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۳ق، پاورقی، ج۹، ص۱۲۰۷.</ref> نظامی در گنجه درگذشت<ref>مصاحب، دائرة المعارف فارسی، ۱۳۸۰ش، ج۲، ص۳۰۳۶.</ref> و در همان جا دفن شد.<ref>سمرقندی، تذکرة الشعراء، ۱۳۸۲ش، ص۱۳۱.</ref>

== مذهب ==

== اندیشه‌ها ==

نظامی گنجوی در اشعارش، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] را [[عصمت|معصوم]] دانسته،<ref>خاتمی، «دیدگاه‌های کلامی نظامی گنجوی»، ص۱۰.</ref> به او [[توسل]] جسته و از وی درخواست [[شفاعت]] کرده است.<ref>ابراهیمی و موسوی، «تحلیل ساختار و مضمون توسل در اشعار نظامی گنجوی با تکیه بر قرآن و حدیث»، ص۱۸۲-۱۸۴.</ref>{{یادداشت|ای کار مرا تمامی از تو/ نیروی دل نظامی از تو/ زین دل به دعا قناعتی کن/ وز بهر خدا شفاعتی کن/ تا پرده ما فرو گذارند/ وین پرده که هست برندارند (نظامی، لیلی و مجنون، ۱۳۷۶ش، ص۲۵).}}

== اشعار درباره امام علی(ع)==

{{شعر2

| تراز= وسط