imported>Najafi59 |
imported>Fayaz |
| خط ۱۹: |
خط ۱۹: |
|
| |
|
| ==قبل از شیخ عبدالکریم حائری== | | ==قبل از شیخ عبدالکریم حائری== |
| {{سیر تاریخی مرکزیت حوزه‌های علمیه}}
| | [[محمدفیض قمی]] (درگذشت [[سال ۱۳۷۰ هجری قمری|۱۳۷۰ق]])، فقیه، در [[سال ۱۳۳۳ هجری قمری|۱۳۳۳ق]] از [[سامرا]] به [[قم]] بازگشت و از ۱۳۳۶ق، دو مدرسه [[مدرسه دارالشفا|دارالشفا]] و [[مدرسه فیضیه|فیضیه]] را که از کاربری علمی خارج شده بود، بازسازی کرد و طلاب را در آنجا اسکان داد. او همچنین طلاب را رتبه‌بندی و برای آن‌ها مقرری تعیین کرد. به مناسبت این اقدام، از سوی متولی [[حرم حضرت معصومه]] در [[عید غدیر]] ۱۳۳۶ق، صحن عتیق، چراغانی شده و جشن برگزار شد.<ref>ر.ک:جعفریان، جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی ـ سیاسی ایران، ص۳۵؛ جعفریان، برگ‌هایی از تاریخ حوزه علمیه قم، ص ۱۵۱۶؛ نیز ر.ک: شریف رازی، آثار الحجة، ج ۱، ص ۱۳۸</ref> با وجود [[شیخ ابوالقاسم قمی]] و [[میرزا جواد آقا ملکی تبریزی]]،<ref>ریحان یزدی، ص۱۴۴۱۴۵؛ شریف رازی، آثار الحجة، ج۱، ص۳۹</ref> تا زمان حضور و استقرار دائمی حائری در قم، مدارس علمیه این شهر، سامان یافته و پرمایه ای در این شهر برپا نگردید. |
| هشت سال پیش از آنکه [[عبدالکریم حائری|شیخ عبدالکریم حائری]] در ۱۳۰۱ش حوزه علمیه قم را تأسیس کند، انتقال مرجعیت [[شیعه]] از [[عراق]] به [[ایران]] و تأسیس حوزه علمی منسجمی در [[قم]] یا [[مشهد]] را کسانی چون [[شیخ اسدالله ممقانی]] در ایران مطرح کرده بودند. در اواخر عصر [[قاجار]] و پیش از ورود حائری به قم و اقدامات وی برای ارتقای سطح حوزه علمیه قم، علمای ساکن قم که برخی از آن‌ها از حیث علمی واجد مرتبه والایی بودند، کوشش‌هایی در این جهت صورت داده بودند که به نتیجه مورد نظر نرسیده بود. {{مدرک}}
| |
|
| |
|
| ===کوشش‌های میرزا محمدفیض قمی===
| | [[محمدتقی بافقی]]، پس از مهاجرت به قم در ۱۳۳۷ و استقرار در آن شهر، علمای ساکن در قم، [[شیخ ابوالقاسم کبیر قمی]] و [[شیخ مهدی فیلسوف]] و [[میرزامحمد ارباب]] را برای تشکیل حوزه علمی سامان‌مند تشویق کرد ولی آنان معتقد بودند که باتوجه به وضع و روحیه مردم قم، تأسیس حوزه منوط به وجود و حضور عالم صاحب نفوذی از غیر شهر قم است.{{مدرک}} با پافشاری بافقی و پادرمیانی محمد ارباب و [[محمدرضا شریعتمدار ساوجی|شیخ محمدرضا شریعتمدار ساوجی]]، از شیخ عبدالکریم حائری دعوت شد، از [[اراک]] به قم بیاید و حوزه علمیه سامان‌مندی در این شهر تأسیس کند. بدین گونه حائری در ۱۳۴۰ق/۱۳۰۰ش در قم مستقر شد و بنای تأسیس حوزه علمیه قم را نهاد.{{مدرک}} |
| از جمله [[میرزا محمدفیض قمی]] که در ۱۳۳۳ق از [[سامرا]] به قم بازگشت و از ۱۳۳۶ق مدارس [[مدرسه دارالشفا|دارالشفا]] و [[مدرسه فیضیه|فیضیه]] را که از کاربری علمی خارج شده بود بازسازی کرد و طلاب را در آنجا اسکان داد. وی همچنین طلاب را رتبه بندی و برای آن‌ها مقرری تعیین کرد. این اقدام چنان مهم تلقی شد که به مناسبت آن از سوی متولی [[حرم حضرت معصومه]] در [[عید غدیر]] ۱۳۳۶ در صحن عتیق چراغانی و جشن باشکوهی برگزار شد.<ref>ر.ک:جعفریان، جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی ـ سیاسی ایران، ص۳۵؛ جعفریان، برگ‌هایی از تاریخ حوزه علمیه قم، ص ۱۵۱۶؛ نیز ر.ک: شریف رازی، آثار الحجة، ج ۱، ص ۱۳۸</ref> با وجود این اقدام مهم و به رغم حضور علمای بزرگی در این عهد در قم، از جمله [[شیخ ابوالقاسم قمی]] و [[میرزا جواد آقا ملکی تبریزی]]،<ref>ریحان یزدی، ص۱۴۴۱۴۵؛ شریف رازی، آثار الحجة، ج۱، ص۳۹</ref> تا زمان حضور و استقرار دائمی حائری در قم، حوزه علمیه سامان یافته و پرمایه ای در این شهر برپا نگردید.
| |
| | |
| ===کوشش‌های محمد تقی بافقی===
| |
| در شکل گیری حوزه معاصر قم همچنین باید از کوشش‌های [[محمد تقی بافقی|شیخ محمدتقی بافقی]] یاد کرد. به نوشته [[محمد شریف رازی]]،<ref>شریف رازی، آثار الحجة، ج۱، ص۱۴۱۵، ۲۱۲۲</ref> بافقی پس از مهاجرت به قم در ۱۳۳۷ و استقرار در آن شهر، علمای ساکن در قم را، از قبیل [[شیخ ابوالقاسم کبیر قمی]] و [[شیخ مهدی فیلسوف]] و [[میرزامحمد ارباب]]، برای تشکیل حوزه علمی سامان مند تشویق کرد ولی آنان معتقد بودند که باتوجه به وضع و روحیه مردم قم تأسیس حوزه منوط به وجود و حضور عالم صاحب نفوذی از غیر شهر قم است. سرانجام با پافشاری بافقی و پا در میانی میرزامحمد ارباب و [[محمدرضا شریعتمدار ساوجی|شیخ محمدرضا شریعتمدار ساوجی]] از علمای مبرِّز آن روزگار که در قم ساکن شده بود، از حاج شیخ عبدالکریم حائری دعوت شد که از [[اراک]] به قم بیاید و حوزه علمیه سامان مندی در این شهر تأسیس کند. بدین گونه حائری در ۱۳۴۰ (۱۳۰۰ش) در قم مستقر شد و بنای تأسیس حوزه علمیه جدید قم را نهاد.
| |
|
| |
|
| ==ورود عبدالکریم حائری به قم== | | ==ورود عبدالکریم حائری به قم== |
