پرش به محتوا

حوزه علمیه قم در دوره معاصر: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Dayyani
جزبدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۰۱: خط ۲۰۱:
===دارالتبلیغ===
===دارالتبلیغ===


[[دارالتبلیغ اسلامی]] از مؤسسات حوزوی بود که توسط [[آیت الله شریعتمداری]] در مهر ۱۳۴۴ تأسیس شد. هدف این مؤسسه، تربیت [[مبلغ]] برای مقابله با تبلیغات ضد دینی و ضد تشیع بود.<ref>ر.ک: وکیلی قمی، ص ۴۸۴۹</ref> اگرچه اهداف و عملکرد بنیانگذار این مؤسسه مورد نقدِ شماری از اصحاب حوزه قم قرار داشت،<ref>برای تفصیل دیدگاه‌های مخالف و موافق این مؤسسه ر.ک: دوانی، ۱۳۸۲ش، ص ۴۵۸ـ ۴۵۹؛ جعفریان، جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی ـ سیاسی ایران، ص ۳۰۷۳۱۹</ref> اما این مؤسسه در آشنا کردن طلاب جوان با مسائل و مباحث جدید در علوم انسانی و دینی موفق بود. علاوه بر استادان و مدرّسان حوزه قم، چند تن از روحانیان مبرّز را از [[تهران]] و [[لبنان]] برای تدریس به قم دعوت کرد. دارالتبلیغ از استادان غیرروحانی که از تهران به قم می‌آمدند نیز بهره می‌گرفت. دارالتبلیغ برای نخستین بار مرکزی برای جذب و تربیت طلاب خارجی و آموزش و ساماندهی آنان تأسیس کرد. همچنین برای نخستین بار مرکزی برای آموزش زنانِ طلبه ایجاد نمود.<ref>جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی ـ سیاسی ایران، ص ۳۱۶۳۱۷</ref>
[[دار التبلیغ اسلامی]] از مؤسسات حوزوی بود که توسط [[آیت الله شریعتمداری]] در مهر ۱۳۴۴ تأسیس شد. هدف این مؤسسه، تربیت [[مبلغ]] برای مقابله با تبلیغات ضد دینی و ضد تشیع بود.<ref>ر.ک: وکیلی قمی، ص ۴۸۴۹</ref> اگرچه اهداف و عملکرد بنیانگذار این مؤسسه مورد نقدِ شماری از اصحاب حوزه قم قرار داشت،<ref>برای تفصیل دیدگاه‌های مخالف و موافق این مؤسسه ر.ک: دوانی، ۱۳۸۲ش، ص ۴۵۸ـ ۴۵۹؛ جعفریان، جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی ـ سیاسی ایران، ص ۳۰۷۳۱۹</ref> اما این مؤسسه در آشنا کردن طلاب جوان با مسائل و مباحث جدید در علوم انسانی و دینی موفق بود. علاوه بر استادان و مدرّسان حوزه قم، چند تن از روحانیان مبرّز را از [[تهران]] و [[لبنان]] برای تدریس به قم دعوت کرد. [[دار التبلیغ اسلامی|دارالتبلیغ]] از استادان غیرروحانی که از تهران به قم می‌آمدند نیز بهره می‌گرفت. [[دار التبلیغ اسلامی|دارالتبلیغ]]] برای نخستین بار مرکزی برای جذب و تربیت طلاب خارجی و آموزش و ساماندهی آنان تأسیس کرد. همچنین برای نخستین بار مرکزی برای آموزش زنانِ طلبه ایجاد نمود.<ref>جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی ـ سیاسی ایران، ص ۳۱۶۳۱۷</ref>


===موسسه در راه حق===
===موسسه در راه حق===
مؤسسه مهم دیگر وابسته به حوزه علمیه قم در این مقطع، [[موسسه در راه حق]] بود که در ۱۳۴۳ تأسیس شد و کسانی چون [[سید هادی خسروشاهی]]، [[سید محسن خرازی]]، [[سید جمال الدین دین پرور]] و [[رضا استادی]] اداره آن را به عهده داشتند. این مرکز صرفآ به امور فرهنگی می‌پرداخت و در زمینه اصول اعتقادات، فروع مذهب و مسائل مختلف اجتماعی و اقتصادی، نشریات رایگانی منتشر می‌ساخت.<ref>جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی ـ سیاسی ایران، ص ۳۲۱۳۲۲؛ نیز ر.ک: شیرخانی و زارع، ص ۱۶۹۱۷۱</ref>
مؤسسه مهم دیگر وابسته به حوزه علمیه قم در این مقطع، [[موسسه در راه حق]] بود که در ۱۳۴۳ تأسیس شد و کسانی چون [[سید هادی خسروشاهی]]، [[سید محسن خرازی]]، [[سید جمال الدین دین پرور]] و [[رضا استادی]] اداره آن را به عهده داشتند. این مرکز صرفآ به امور فرهنگی می‌پرداخت و در زمینه اصول اعتقادات، فروع مذهب و مسائل مختلف اجتماعی و اقتصادی، نشریات رایگانی منتشر می‌ساخت.<ref>جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی ـ سیاسی ایران، ص ۳۲۱۳۲۲؛ نیز ر.ک: شیرخانی و زارع، ص ۱۶۹۱۷۱</ref>


خط ۲۲۰: خط ۲۱۹:
==نشر==
==نشر==


در میان مراجع حوزه علمیه قم، [[آیت الله بروجردی|بروجردی]] اهمیت ویژه ای به امر نشرِ آثار اسلامی می‌داد و در این زمینه خود او بانی نشر بسیاری از کتاب‌های فقهی، حدیثی و رجال [[شیعه]] گردید. در دهه‌های چهل وپنجاه نیز این روند ادامه یافت و مراجعی چون گلپایگانی و مرعشی نجفی و شریعتمداری و پاره ای از روحانیان دیگر در زمینه چاپ و نشر آثار کهن و جدید اسلامی تلاش کردند. مرعشی نجفی در زمینه نشر آثار مخطوط قدما به فعالیت پرداخت،<ref>شریف رازی، ۱۳۵۲۱۳۵۴ش، ج ۲، ص ۵۲</ref> گلپایگانی [[انتشارات دارالقرآن الکریم]] را تأسیس کرد که در آغاز تنها به امر چاپ [[قرآن]] اهتمام داشت و سپس در دیگر زمینه‌های دینی و مذهبی به انتشار کتاب پرداخت.<ref>ر.ک: شیرخانی و زارع، ص ۱۶۳۱۶۴</ref> [[دارالتبلیغ اسلامی]] هم که زیرنظر شریعتمداری اداره می‌شد به نشر کتاب‌های مهم و معتبر توجه نشان داد و در این زمینه پرکار بود.<ref>جعفریان، جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی ـ سیاسی ایران، ص ۳۷۱</ref>
در میان مراجع حوزه علمیه قم، [[آیت الله بروجردی|بروجردی]] اهمیت ویژه ای به امر نشرِ آثار اسلامی می‌داد و در این زمینه خود او بانی نشر بسیاری از کتاب‌های فقهی، حدیثی و رجال [[شیعه]] گردید. در دهه‌های چهل وپنجاه نیز این روند ادامه یافت و مراجعی چون گلپایگانی و مرعشی نجفی و شریعتمداری و پاره ای از روحانیان دیگر در زمینه چاپ و نشر آثار کهن و جدید اسلامی تلاش کردند. مرعشی نجفی در زمینه نشر آثار مخطوط قدما به فعالیت پرداخت،<ref>شریف رازی، ۱۳۵۲۱۳۵۴ش، ج ۲، ص ۵۲</ref> گلپایگانی [[انتشارات دارالقرآن الکریم]] را تأسیس کرد که در آغاز تنها به امر چاپ [[قرآن]] اهتمام داشت و سپس در دیگر زمینه‌های دینی و مذهبی به انتشار کتاب پرداخت.<ref>ر.ک: شیرخانی و زارع، ص ۱۶۳۱۶۴</ref> [[دار التبلیغ اسلامی]] هم که زیر نظر آیت الله شریعتمداری اداره می‌شد به نشر کتاب‌های مهم و معتبر توجه نشان داد و در این زمینه پرکار بود.<ref>جعفریان، جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی ـ سیاسی ایران، ص ۳۷۱</ref>


===مجلات تحقیقاتی و عمومی===
===مجلات تحقیقاتی و عمومی===
خط ۲۲۶: خط ۲۲۵:
* اولین مجله معتبر حوزه علمیه قم که توسط روحانیان تأسیس و اداره شد [[مجله مکتب اسلام]] است که در زمان حیات [[آیت الله بروجردی|آیت اللّه بروجردی]] در ۱۳۳۷ش ایجاد شد و اولین شماره آن در بهمن ماه آن سال نشر یافت؛ و نشر آن با افت و خیزهایی، تاکنون همچنان ادامه یافته است. معروف‌ترین اشخاصی که در تأسیس و ادامه کار این مجله نقش داشته‌اند [[ناصر مکارم شیرازی]] و [[جعفر سبحانی|جعفر سبحانی]] (هر دو از مراجع تقلید کنونی) بوده‌اند،<ref>برای تفصیل ر.ک: جعفریان، جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی ـ سیاسی ایران، ص ۳۴۱۳۴۵</ref>
* اولین مجله معتبر حوزه علمیه قم که توسط روحانیان تأسیس و اداره شد [[مجله مکتب اسلام]] است که در زمان حیات [[آیت الله بروجردی|آیت اللّه بروجردی]] در ۱۳۳۷ش ایجاد شد و اولین شماره آن در بهمن ماه آن سال نشر یافت؛ و نشر آن با افت و خیزهایی، تاکنون همچنان ادامه یافته است. معروف‌ترین اشخاصی که در تأسیس و ادامه کار این مجله نقش داشته‌اند [[ناصر مکارم شیرازی]] و [[جعفر سبحانی|جعفر سبحانی]] (هر دو از مراجع تقلید کنونی) بوده‌اند،<ref>برای تفصیل ر.ک: جعفریان، جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی ـ سیاسی ایران، ص ۳۴۱۳۴۵</ref>
* مجله معتبر دیگری که به صورت سالنامه و فصلنامه در حوزه علمیه قم مجال ظهور پیدا کرد [[مجله مکتب تشیع]] بود که به توسط [[علی اکبر هاشمی رفسنجانی]]، [[محمد جواد باهنر]] و همکارانشان تأسیس و نخستین شماره آن در اردیبهشت ۱۳۳۸ در ده هزار نسخه منتشر شد. در این نشریه، شمار درخور توجهی از علمای نامدار و فضلای جوان حوزه مقاله می‌نوشتند و به مباحث روز، خاصه مباحث اجتماعی از منظراسلامی، توجه ویژه نشان می‌دادند.<ref>برای تفصیل ر.ک: جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی ـ سیاسی ایران، ص۳۴۵۳۴۷</ref>
* مجله معتبر دیگری که به صورت سالنامه و فصلنامه در حوزه علمیه قم مجال ظهور پیدا کرد [[مجله مکتب تشیع]] بود که به توسط [[علی اکبر هاشمی رفسنجانی]]، [[محمد جواد باهنر]] و همکارانشان تأسیس و نخستین شماره آن در اردیبهشت ۱۳۳۸ در ده هزار نسخه منتشر شد. در این نشریه، شمار درخور توجهی از علمای نامدار و فضلای جوان حوزه مقاله می‌نوشتند و به مباحث روز، خاصه مباحث اجتماعی از منظراسلامی، توجه ویژه نشان می‌دادند.<ref>برای تفصیل ر.ک: جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی ـ سیاسی ایران، ص۳۴۵۳۴۷</ref>
* دیگر مجلات حوزه علمیه قم در پیش از انقلاب اسلامی می‌توان به [[سالنامه مکتب جعفری]] (از ۱۳۴۰ش تا۱۳۵۷ش)، [[نشریه مسجد اعظم]] که از سوی کتابخانه [[مسجد اعظم]] قم منتشر می‌شد (از ۱۳۴۵ تا ۱۲ شماره به طور ماهیانه)، نشریات بعثت و نیز انتقام که حال و هوای سیاسی را منعکس می‌ساختند و مجله عربی الهادی که از سوی دارالتبلیغ اسلامی منتشر می‌شد، اشاره کرد.<ref>برای تفصیل ر.ک: به جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی ـ سیاسی ایران، ص۳۴۸۳۵۳</ref>
* دیگر مجلات حوزه علمیه قم در پیش از انقلاب اسلامی می‌توان به [[سالنامه مکتب جعفری]] (از ۱۳۴۰ش تا۱۳۵۷ش)، [[نشریه مسجد اعظم]] که از سوی کتابخانه [[مسجد اعظم]] قم منتشر می‌شد (از ۱۳۴۵ تا ۱۲ شماره به طور ماهیانه)، نشریات بعثت و نیز انتقام که حال و هوای سیاسی را منعکس می‌ساختند و مجله عربی الهادی که از سوی [[دار التبلیغ اسلامی]] منتشر می‌شد، اشاره کرد.<ref>برای تفصیل ر.ک: به جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی ـ سیاسی ایران، ص۳۴۸۳۵۳</ref>


==پانویس==
==پانویس==
۳۸۶

ویرایش