کنیز: تفاوت میان نسخه‌ها

در [[اسلام]] به مسئله مدارا با کنیزان و تشویق به آزاد کردن آنها اشاره شده‌ است.<ref>مکارم شیرازی، اسلام و آزادی بردگان، ۱۳۵۳ش، ص۱۰-۱۱.</ref> همچنین برخی [[آیه|آیات قرآن]] دربارهٔ کنیز<ref>سوره نساء، آیه ۲۵ و ۹۲؛ سوره احزاب، آیه ۵۹؛ سوره مؤمنون، آيات ۵-۷.</ref> و وجود روایاتی در این‌باره نشان از اصل وجود کنیز در زمان پیامبر(ص) و صدر اسلام است.<ref>ابن اسحاق، کتاب السیر و المغازی، ۱۳۹۸ق، ص۱۹۱ و ۲۶۳؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، تهران، ۱۳۷۴ش، ج۲۱، ص۴۱۳.</ref> بنابر آیه ۲۲۱ سوره بقره، کنیز [[ایمان|با ایمان]] بهتر از زن آزاد [[شرک|مُشرِک]] است.<ref>طباطبائی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۲، ص۲۰۴-۲۰۵.</ref> در روایتی از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر]]، کسی که بنده مسلمانی (مرد یا زن) را آزاد کند [[خدا|خداوند]] بدن او را از آتش [[قیامت]] آزاد می‌کند.<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، کتاب العتق، ۱۳۷۴ش، ج۲۳، ص۹.</ref> به نوشته بخاری، فقیه [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]]، پیامبر اسلام(ص) توصیه می‌کرد به کنیزانتان نگویید کنیز من بلکه او را «دختر من» صدا بزنید.<ref>بخاری، صحیح بخاری، ۱۴۲۲ق، ج۳، ص۱۵۰.</ref> به گفته [[شیخ مفید]]، مادر هفت تن از [[امامان شیعه]] مانند [[حمیده همسر امام صادق(ع)|حمیده]] مادر [[امام موسی کاظم علیه‌السلام|امام کاظم(ع)]]،<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۱۵.</ref> [[نجمه مادر امام رضا(ع)|نجمه]] مادر [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)]]<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۴۷.</ref> و [[نرجس]] مادر [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام مهدی(ع)]]<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۳۳۹.</ref> کنیز بوده‌اند.

===کنیزان در صدر اسلام===

با توجه به آیه ۶۷ [[سوره انفال]]، اسلام برده‌گیری اسیران(زن یا مرد) پس از پایان جنگ مسلمانان با [[کفر|کفار]] را تأیید می‌کند.<ref>مطهری، آشنایی با علوم اسلامی؛ جلد سوم، ۱۳۷۷ش، ص۱۳۲، طباطبائی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۳۹۳ق، ج۶، ص۳۴۵؛ ج۱۸، ص۲۲۴.</ref> به گزارش ابن اسحاق، مورخ [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] در [[قرن اول هجری قمری|قرن اول]] و [[قرن دوم هجری قمری|دوم قمری]]، پیامبر بهای آزادی [[جویریه دختر حارث|جُوَیریه دختر حارث بن ابی‌ضرار]]؛ که از اسیران [[غزوه بنی مصطلق|غزوه بنی مُصْطَلِق]] و کنیز ثابت بن قیس بود، را پرداخت و پس از آن با جویریه [[ازدواج]] کرد.<ref>ابن اسحاق، کتاب السیر و المغازی، ۱۳۹۸ق، ص۲۶۳.</ref> همچنین در زمان [[هجرت به مدینه|هجرت]] و سپس سکونت [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر]] در [[مدینه]]، هر برده‌ای(زن یا مرد) که از صاحب مشرک خود در [[مکه]] به [[مدینه]] می‌گریخت، آزاد بود و بهای آن به صاحبش داده می‌شد.<ref>بخاری، صحیح بخاری، ۱۴۲۲ق، ج۷، ص۴۸.</ref>

پیش از اسلام، خرید و فروش کنیز در مکه مانند دیگر سرزمین‌های آن زمان، رایج بود<ref>زورق، شهر گمشده، ۱۳۹۴ش، ص۷۹-۸۰.</ref> و بازرگانان نیز از مناطق گوناگون آنها را به مکه می‌آوردند و می‌فروختند.<ref>حسینی طباطبائی، بردگی از دیدگاه اسلام، ۱۳۷۲ش، ص۱۴.</ref> برخی نیز کنیزان( به تعبیر قرآن فَتَیات) خود را به [[زنا]] وامی‌داشتند و مزدشان را برای خود می‌گرفتند<ref>طبری، جامع البیان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۲ق، ج۱۸، ص۱۰۴.</ref> و [[قرآن]] نیز در آیه ۳۳ [[سوره نور]] این کار را نهی کرده‌است.

*اگر مالک، کنیز را به ازدواج شخصِ دیگری درآورد اما بعد از مدتی طلاق بگیرد، پس از سپری شدن مدّت زمان عده طلاق با شوهرش، آن کنیز دوباره بر مالکش حلال می‌شود.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۰، ص۲۸۴.</ref>

*فرزندانی که نتیجه رابطه جنسی مولا و کنیزش بودند، غلام یا کنیزه نبوده و آزاد هستند.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۴، ص۳۷۳؛ علامه حلی، تحریر الأحکام الشرعیة، ۱۴۲۰ق، ج۴، ص۲۸۵.</ref>

*ام ولد تا زمان مرگ مالک برده‌است و پس از مرگ مالک از سهم ارث فرزند خود آزاد می‌گردد.<ref>طوسی، المبسوط، المکتبه المرتضویه، ج۶، ص۱۸۶؛ علامه حلی، تحریر الأحکام الشرعیة، ۱۴۲۰ق، ج۴، ص۲۸۵؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۴، ص۳۷۷.</ref>

*ام ولد به صورت مستقیم از مولا ارث نمی‌برد<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۹، ص۶۱.</ref> اما مالک می‌تواند برای ام ولد مالی را وصیت کند.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۴، ص۳۸۲.</ref>

درباره تفاوت حجاب کنیز با زنان آزاد، اختلاف است. [[تفسیر قرآن|مفسران]] [[شیعه]] با توجه به [[آیه جلباب|آیه ۵۹ سوره احزاب]]{{یادداشت|یٰا أَیُّهَا اَلنَّبِیُّ قُلْ لِأَزْوٰاجِکَ وَ بَنٰاتِکَ وَ نِسٰاءِ اَلْمُؤْمِنِینَ یُدْنِینَ عَلَیْهِنَّ مِنْ جَلاَبِیبِهِنَّ ذٰلِکَ أَدْنیٰ أَنْ یُعْرَفْنَ فَلاٰ یُؤْذَیْنَ وَ کٰانَ اَللهُ غَفُوراً رَحِیماً.