پرش به محتوا

لا یوم کیومک یا اباعبدالله: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Mashg
imported>Mashg
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۹: خط ۱۹:
}}
}}


'''لَا یَوْمَ‏ کَیَوْمِکَ یَا أَبَا عَبْدِ اللهِ''' از سخنان [[امام حسن مجتبی(ع)]] درباره [[امام حسین(ع)]] است. این سخن، [[حادثه عاشورا]]، چگونگی حادثه، شمار و وضعیت اعتقادی دشمنان [[اهل بیت]] را پیشگویی و بزرگی مصیبت و عظمت آن را بیان کرده است. راوی اصلی حدیث [[امام صادق(ع)]] است و [[شیخ صدوق]] آن را در کتاب [[امالی صدوق|امالی]] خود آورده است.
'''لَا یَوْمَ‏ کَیَوْمِکَ یَا أَبَا عَبْدِ اللهِ''' به معنای روزی چون روز تو نیست ای اباعبدالله از سخنان [[امام حسن مجتبی(ع)]] درباره [[امام حسین(ع)]] است. این سخن، [[حادثه عاشورا]]، چگونگی حادثه، شمار و وضعیت اعتقادی دشمنان [[اهل بیت]] را پیشگویی و بزرگی مصیبت و عظمت آن را بیان کرده است. راوی اصلی حدیث [[امام صادق(ع)]] است و [[شیخ صدوق]] آن را در کتاب [[امالی صدوق|امالی]] به نقل از [[مفضل بن عمر]] از وکلای امام صادق(ع)، آورده است.
==متن حدیث==
==متن حدیث==
انَّ الْحُسَیْنَ بْنَ عَلِیٍّ ع دَخَلَ یَوْماً إِلَى الْحَسَنِ(ع) فَلَمَّا نَظَرَ إِلَیْهِ بَکَى، فَقَالَ لَهُ مَا یُبْکِیکَ یَا أَبَاعَبْدِ اللهِ؟ قَالَ: أَبْکِی لِمَا یُصْنَعُ بِکَ. فَقَالَ لَهُ الْحَسَنُ(ع): إِنَّ الَّذِی یُؤْتَى إِلَیَّ سَمٌّ یُدَسُّ إِلَیَّ فَأُقْتَلُ بِهِ وَ لَکِنْ لَا یَوْمَ کَیَوْمِکَ یَا أَبَا عَبْدِ اللهِ یَزْدَلِفُ إِلَیْکَ ثَلَاثُونَ أَلْفَ رَجُلٍ یَدَّعُونَ أَنَّهُمْ مِنْ أُمَّةِ جَدِّنَا مُحَمَّدٍ(ص) وَ یَنْتَحِلُونَ دِینَ الْإِسْلَامِ فَیَجْتَمِعُونَ عَلَى قَتْلِکَ وَ سَفْکِ دَمِکَ وَ انْتِهَاکِ حُرْمَتِکَ وَ سَبْیِ ذَرَارِیکَ وَ نِسَائِکَ وَ انْتِهَابِ ثِقْلِکَ فَعِنْدَهَا تَحِلُّ بِبَنِی أُمَیَّةَ اللَّعْنَةُ وَ تُمْطِرُ السَّمَاءُ رَمَاداً وَ دَماً وَ یَبْکِی عَلَیْکَ کُلُّ شَیْ‏ءٍ حَتَّى الْوُحُوشِ فِی الْفَلَوَاتِ وَ الْحِیتَانِ فِی الْبِحَارِ.<ref>شیخ صدوق، الامالی، ۱۳٦٢ش، ص۱۱٥.</ref>
انَّ الْحُسَیْنَ بْنَ عَلِیٍّ ع دَخَلَ یَوْماً إِلَى الْحَسَنِ(ع) فَلَمَّا نَظَرَ إِلَیْهِ بَکَى، فَقَالَ لَهُ مَا یُبْکِیکَ یَا أَبَاعَبْدِ اللهِ؟ قَالَ: أَبْکِی لِمَا یُصْنَعُ بِکَ. فَقَالَ لَهُ الْحَسَنُ(ع): إِنَّ الَّذِی یُؤْتَى إِلَیَّ سَمٌّ یُدَسُّ إِلَیَّ فَأُقْتَلُ بِهِ وَ لَکِنْ لَا یَوْمَ کَیَوْمِکَ یَا أَبَا عَبْدِ اللهِ یَزْدَلِفُ إِلَیْکَ ثَلَاثُونَ أَلْفَ رَجُلٍ یَدَّعُونَ أَنَّهُمْ مِنْ أُمَّةِ جَدِّنَا مُحَمَّدٍ(ص) وَ یَنْتَحِلُونَ دِینَ الْإِسْلَامِ فَیَجْتَمِعُونَ عَلَى قَتْلِکَ وَ سَفْکِ دَمِکَ وَ انْتِهَاکِ حُرْمَتِکَ وَ سَبْیِ ذَرَارِیکَ وَ نِسَائِکَ وَ انْتِهَابِ ثِقْلِکَ فَعِنْدَهَا تَحِلُّ بِبَنِی أُمَیَّةَ اللَّعْنَةُ وَ تُمْطِرُ السَّمَاءُ رَمَاداً وَ دَماً وَ یَبْکِی عَلَیْکَ کُلُّ شَیْ‏ءٍ حَتَّى الْوُحُوشِ فِی الْفَلَوَاتِ وَ الْحِیتَانِ فِی الْبِحَارِ.<ref>شیخ صدوق، الامالی، ۱۳٦٢ش، ص۱۱٥.</ref>


'''ترجمه:''' روزی حسین(ع) نزد حسن(ع) رفت و چون او را دید گریان شد. حسن گفت: اباعبدالله! برای چه گریان شدی؟ پاسخ داد: برای آن ظلمی که در حق تو خواهد شد. حسن گفت: آنچه موجب قتل من می‌شود، زهری است که با دسیسه‌ای به من داده خواهد شد، ولی هیچ روزی مثل روز تو نخواهد بود یا اباعبدالله! سی هزار نفر محاصره‌ات می‌کنند و می‌پندارند از امت جد ما هستند و خود را به اسلام منتسب می‌کنند. آنان برای کشتن، ریختن خون، هتک حرمت، اسیر کردن فرزندان و زنان و تاراج نمودن اموال تو ازدحام خواهند کرد! لعنت خدا دامن‌گیر بنی امیه می‌شود. آسمان خاکستر و خون می‌بارد. هر چیزی برای مظلومیت تو گریان می‌شود حتی وحوش صحرا و ماهیان دریا.
'''ترجمه:''' روزی [[حسین(ع)]] نزد [[حسن(ع)]] رفت و چون او را دید گریان شد. حسن گفت: اباعبدالله! برای چه گریان شدی؟ پاسخ داد: برای آن ظلمی که در حق تو خواهد شد. حسن گفت: آنچه موجب قتل من می‌شود، زهری است که با دسیسه‌ای به من داده خواهد شد، ولی هیچ روزی مثل روز تو نخواهد بود یا اباعبدالله! سی هزار نفر محاصره‌ات می‌کنند و می‌پندارند از [[امت]] جد ما هستند و خود را به [[اسلام]] منتسب می‌کنند. آنان برای کشتن، ریختن خون، هتک حرمت، اسیر کردن فرزندان و زنان و تاراج نمودن اموال تو ازدحام خواهند کرد! لعنت خدا دامن‌گیر [[بنی امیه]] می‌شود. آسمان خاکستر و خون می‌بارد. هر چیزی برای مظلومیت تو گریان می‌شود حتی وحوش صحرا و ماهیان دریا.


==جایگاه حدیث==
==جایگاه حدیث==
این حدیث از جمله احادیثی است که [[واقعه عاشورا]] را پیشگویی کرده است. امام حسن(ع) با این جمله، افزون بر پیشگویی اصل حادثه و اوج مصیبت، نحوه شهادت، جزئیات مربوط به برخی حوادث، شرکت‌کنندگان در قتل، ماهیت و اعتقادات آنها را نیز بیان کرده‌اند. این‌گونه احادیث، هر نوع تردید را درباره این‌که امام حسین(ع) با علم و آگاهی، مسیر [[شهادت]] را انتخاب کرده است را از بین می‌برد.{{مدرک}}<br>
این حدیث از جمله احادیثی است که [[واقعه عاشورا]] را پیشگویی کرده است. امام حسن(ع) با این جمله، افزون بر پیشگویی اصل حادثه و اوج مصیبت، نحوه شهادت، جزئیات مربوط به برخی حوادث، شرکت‌کنندگان در قتل، ماهیت و اعتقادات آنها را نیز بیان کرده‌اند. این‌گونه احادیث، هر نوع تردید را درباره این‌که امام حسین(ع) با علم و آگاهی، مسیر [[شهادت]] را انتخاب کرده است را از بین می‌برد.<ref>محمدی ری شهری، پژوهشى درباره احاديث پيشگويی شهادت امام حسين عليه السلام، ۱۳۸۸ش، ج٣ ، ص٣١٨.</ref><br>
برخی گفته‌اند از جمله فوق، به عنوان تسلّای خاطر داغدیدگان هم استفاده می‌شود و امامان شیعه نیز توصیه کرده‌اند که هرگاه مصیبتی برای شما پیش آمد، از عاشورا و مصائب اهل بیت(ع) یاد کنید، تا تحمل داغ بر شما آسان شود. مرثیه خوانان نیز، هرگاه درباره یکی از ائمه [[روضه]] خوانده و یا از مصیبت جانگدازی یاد می‌کنند، در پایان با نقل جمله بالا، گریز به حوادث [[کربلا]] می‌زنند، که بالاترین [[سوگواری امام حسین|سوگ‌‌ها]] است.<ref>محدثی، فرهنگ عاشورا، ۱۳۷۴ش،‌ ص۳۹۱.</ref>
برخی گفته‌اند از جمله فوق، به عنوان تسلّای خاطر داغدیدگان هم استفاده می‌شود و [[امامان شیعه]] نیز توصیه کرده‌اند که هرگاه مصیبتی برای شما پیش آمد، از عاشورا و مصائب [[اهل بیت(ع)]] یاد کنید، تا تحمل داغ بر شما آسان شود. [[مرثیه|مرثیه خوانان]] نیز، هرگاه درباره یکی از ائمه [[روضه]] خوانده و یا از مصیبت جانگدازی یاد می‌کنند، در پایان با نقل جمله بالا، گریز به حوادث [[کربلا]] می‌زنند، که بالاترین [[سوگواری امام حسین|سوگ‌‌ها]] است.<ref>محدثی، فرهنگ عاشورا، ۱۳۷۴ش،‌ ص۳۹۱.</ref>


==سند و منابع حدیث==
==سند و منابع حدیث==
حدیث لا یوم کیومک یا اباعبدالله را [[شیخ صدوق]](درگذشت۳۸۱ق) در کتاب [[امالی (شیخ صدوق)|امالی]] از [[احمد بن هارون الفامی]] و به اسنادش از [[مفضل بن عمر|مُفضّل بن عمر]] از [[امام صادق(ع)]] از [[امام باقر(ع)]] از [[امام سجاد(ع)]] نقل کرده است.<ref>شیخ صدوق، الامالی، ۱۳۶۲ش، ص۱۱۵.</ref><br>
حدیث لا یوم کیومک یا اباعبدالله را [[شیخ صدوق]](درگذشت۳۸۱ق) در کتاب [[امالی (شیخ صدوق)|امالی]] از [[احمد بن هارون الفامی]] و به اسنادش از [[مفضل بن عمر|مُفضّل بن عمر]] از [[امام صادق(ع)]] از [[امام باقر(ع)]] از [[امام سجاد(ع)]] نقل کرده است.<ref>شیخ صدوق، الامالی، ۱۳۶۲ش، ص۱۱۵.</ref><br>
[[مفضل بن عمر]] از وکلای [[امام صادق(ع)]] در شهر کوفه بود.<ref>قمی، تحفة الاحباب، ۱۳۷۰ش، ص۵۱۹.</ref> برخی او را وکیل [[امام کاظم(ع)]] نیز دانسته‌اند.<ref>مفضل بن عمر، توحید المفضّل، مکتبة الداوری، ج۱، ص۵.</ref> [[شیخ مفید]] در [[ارشاد شیخ مفید|ارشاد]]<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۱۶.</ref> او را از خواص و از فقهای صالحین دانسته‌است. [[ابوعلی حائری]] در کتاب [[منتهی المقال]]،<ref>مازندرانی، منتهی المقال، ۱۴۱۶ق ج۶، ص۳۱۰، شماره ۳۰۲۹.</ref> ملاعلی علیاری تبریزی در [[بهجة الآمال فی شرح زبدة المقال]]،<ref>علیاری تبریزی، بهجه الآمال، ۱۴۱۲ق، ج۷، ص۷۰.</ref> [[مامقانی]] در [[تنقیح المقال]]،<ref>مامقانی، تنقیح المقال، نشر جهان، ج۳، ص۲۳۸.</ref> [[محمدتقی شوشتری]] در [[قاموس الرجال]]،<ref>شوشتری، قاموس الرجال، ۱۴۱۰ق، ج۹، ص۹۳.</ref> و [[سید ابوالقاسم خویی]] در [[معجم رجال الحدیث]]<ref>خویی، معجم رجال الحدیث، ۱۳۷۲ش، ج۱۹، ص۳۱۵.</ref> نیز او را شخصی موثق و دارای اعتقادات صحیح می‌دانند.<br>
[[مفضل بن عمر]] از وکلای [[امام صادق(ع)]] در شهر [[کوفه]] بود.<ref>قمی، تحفة الاحباب، ۱۳۷۰ش، ص۵۱۹.</ref> برخی او را وکیل [[امام کاظم(ع)]] نیز دانسته‌اند.<ref>مفضل بن عمر، توحید المفضّل، مکتبة الداوری، ج۱، ص۵.</ref> [[شیخ مفید]] در [[ارشاد شیخ مفید|ارشاد]]<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۱۶.</ref> او را از خواص و از فقهای صالحین دانسته‌است. [[ابوعلی حائری]] در کتاب [[منتهی المقال]]،<ref>مازندرانی، منتهی المقال، ۱۴۱۶ق ج۶، ص۳۱۰، شماره ۳۰۲۹.</ref> ملاعلی علیاری تبریزی در [[بهجة الآمال فی شرح زبدة المقال]]،<ref>علیاری تبریزی، بهجه الآمال، ۱۴۱۲ق، ج۷، ص۷۰.</ref> [[مامقانی]] در [[تنقیح المقال]]،<ref>مامقانی، تنقیح المقال، نشر جهان، ج۳، ص۲۳۸.</ref> [[محمدتقی شوشتری]] در [[قاموس الرجال]]،<ref>شوشتری، قاموس الرجال، ۱۴۱۰ق، ج۹، ص۹۳.</ref> و [[سید ابوالقاسم خویی]] در [[معجم رجال الحدیث]]<ref>خویی، معجم رجال الحدیث، ۱۳۷۲ش، ج۱۹، ص۳۱۵.</ref> نیز او را شخصی موثق و دارای اعتقادات صحیح می‌دانند.<br>
این [[حدیث]] در کتاب‌های متعدد دیگری نیز نقل شده است. از جمله: [[المناقب ابن شهر آشوب|مناقب]] اثر [[ابن شهر آشوب]] (درگذشت ۵۸۸ق)<ref>ابن شهرآشوب، المناقب، علامه، ج۴، ص۸۶</ref>، [[اللهوف]] اثر [[سید بن طاوس]] (درگذشت۶۶۴ق)<ref>ابن طاوس، اللهوف، جهان، ج۱، ص۲۵.</ref>، [[نوادر الاخبار فیما یتعلق باصول الدین (کتاب)|نوادر الأخبار]] تألیف [[فیض کاشانی]] (درگذشت ۱۰۹۱ق)<ref>فیض کاشانی، نوادر الأخبار، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۱۶۴</ref> و [[اثبات الهداة بالنصوص و المعجزات (کتاب)|اثبات الهداة]] از [[شیخ حر عاملی]] (درگذشت ۱۱۰۴ق).<ref>حر عاملی، اثبات الهداة، ج۴، ص۲۰.</ref>
این [[حدیث]] در کتاب‌های متعدد دیگری نیز نقل شده است. از جمله: [[المناقب ابن شهر آشوب|مناقب]] اثر [[ابن شهر آشوب]] (درگذشت ۵۸۸ق)<ref>ابن شهرآشوب، المناقب، علامه، ج۴، ص۸۶</ref>، [[اللهوف]] اثر [[سید بن طاوس]] (درگذشت۶۶۴ق)<ref>ابن طاوس، اللهوف، جهان، ج۱، ص۲۵.</ref>، [[نوادر الاخبار فیما یتعلق باصول الدین (کتاب)|نوادر الأخبار]] تألیف [[فیض کاشانی]] (درگذشت ۱۰۹۱ق)<ref>فیض کاشانی، نوادر الأخبار، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۱۶۴</ref> و [[اثبات الهداة بالنصوص و المعجزات (کتاب)|اثبات الهداة]] از [[شیخ حر عاملی]] (درگذشت ۱۱۰۴ق).<ref>حر عاملی، اثبات الهداة، ج۴، ص۲۰.</ref>


==معنای حدیث==
==معنای حدیث==
در بیان معنای حدیث لایوم کیومک یا اباعبدالله گفته شده است: [[خداوند]] متعال در [[کربلا]] با تمام اسماء جمال و جلالش جلوه نمود. ازاین‌رو، تنها کسانی در سپاه امام ماندند که چیزی جز [[اسماء الله|اسماء خدا]] را منعکس نکردند و امام حسین خود مظهر تامّ اسماء الله بود و یاران آن حضرت هر کدام مظهر اوصافی از صفات [[انسان کامل]] بودند. امام، خدا نما بود و یارانش امام نما؛ لذا هیچ یومی با یوم امام حسین(ع) قابل قیاس نیست. ازاین‌رو، امام فرمود: من اصحابی بهتر از شما و اهل بیتی برتر و نیکوکارتر از اهل بیتم نمی‌بینم، خداوند از من به شما پاداش نیکو دهد.»<ref>قمی، نفس المهموم، المکتبة الحیدریة، ج۲، ص۲۰۵.</ref><br>
در بیان معنای حدیث لایوم کیومک یا اباعبدالله گفته شده است: [[خداوند]] متعال در [[کربلا]] با تمام اسماء جمال و جلالش جلوه نمود. ازاین‌رو، تنها کسانی در سپاه امام ماندند که چیزی جز [[اسماء الله|اسماء خدا]] را منعکس نکردند و امام حسین خود مظهر تامّ اسماء الله بود و یاران آن حضرت هر کدام مظهر اوصافی از صفات [[انسان کامل]] بودند. امام، خدا نما بود و یارانش امام نما؛ لذا هیچ یومی با یوم امام حسین(ع) قابل قیاس نیست. ازاین‌رو، امام فرمود: من اصحابی بهتر از شما و اهل بیتی برتر و نیکوکارتر از اهل بیتم نمی‌بینم، خداوند از من به شما پاداش نیکو دهد.»<ref>قمی، نفس المهموم، المکتبة الحیدریة، ج۲، ص۲۰۵.</ref><br>
برخی بی‌نظیر بودن روز امام حسین(ع) را از جهت جانگدازی [[حادثه عاشورا]] می‌داند. گر چه همه شهادت‌ها و مصیبت‌های [[اهل بیت پیامبر(ص)]]، سنگین و اندوه بار است، اما آنچه در کربلا گذشت، بالاترین داغ و سوگ بود و هیچ حادثه‌ای به دلخراشی عاشورا و هیچ [[امامت|امامی]] و شهیدی به مظلومیت اباعبدالله(ع) و فرزندان او نیست.<ref>محدثی، فرهنگ عاشورا، ۱۳۷۴ش،‌ ص۳۹۱.</ref><br>
برخی بی‌نظیر بودن روز امام حسین(ع) را از جهت جانگدازی [[حادثه عاشورا]] می‌داند. گر چه همه شهادت‌ها و مصیبت‌های [[اهل بیت پیامبر(ص)]]، سنگین و اندوه بار است، اما آنچه در [[کربلا]] گذشت، بالاترین داغ و سوگ بود و هیچ حادثه‌ای به دلخراشی عاشورا و هیچ [[امامت|امامی]] و شهیدی به مظلومیت اباعبدالله(ع) و فرزندان او نیست.<ref>محدثی، فرهنگ عاشورا، ۱۳۷۴ش،‌ ص۳۹۱.</ref><br>


این حدیث با جمله معروف [[کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا|کُلُّ یومٍ عاشورا و کُلُّ أرضٍ کَربَلا]] که به معنای هر روزی عاشورا و و هر مکانی کربلاست، منافات ندارد؛ چرا که این جمله حاکی از ضرورت مبارزه همه مردم و در هر مکانی با ظلم دانسته شده است.<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج ۱۰، ص۱۲۲.</ref> [[مرتضی مطهری]] نیز معتقد است [[نهضت عاشورا]] همواره در حال کسب پیروزی‌های جدید است و معنی «کل یوم عاشورا» این است که هر روز به نام امام حسین با ظلم و باطلی مبارزه می‌شود و حق و عدالتی احیا می‌شود.<ref>مطهری، حق و باطل، مجموعه آثار، ج۳، ص۴۳۴ و ۴۳۵.</ref>
این حدیث با جمله معروف [[کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا|کُلُّ یومٍ عاشورا و کُلُّ أرضٍ کَربَلا]] که به معنای هر روزی [[عاشورا]] و و هر مکانی کربلاست، منافات ندارد؛ چرا که این جمله حاکی از ضرورت مبارزه همه مردم و در هر مکانی با ظلم دانسته شده است.<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج ۱۰، ص۱۲۲.</ref> [[مرتضی مطهری]] نیز معتقد است [[نهضت عاشورا]] همواره در حال کسب پیروزی‌های جدید است و معنی «کل یوم عاشورا» این است که هر روز به نام امام حسین با ظلم و باطلی مبارزه می‌شود و حق و عدالتی احیا می‌شود.<ref>مطهری، حق و باطل، مجموعه آثار، ج۳، ص۴۳۴ و ۴۳۵.</ref>


==احادیث و سخنان مشابه==
==احادیث و سخنان مشابه==
خط ۵۵: خط ۵۵:
*شیخ صدوق، علی بن بابویه، الامالی، قم، انتشارات اسلامیه، ۱۳۶۲ش.
*شیخ صدوق، علی بن بابویه، الامالی، قم، انتشارات اسلامیه، ۱۳۶۲ش.
*شوشتری، محمدتقی، قاموس الرجال، قم، مؤسسه نشر اسلامی، ۱۴۱۰ق.
*شوشتری، محمدتقی، قاموس الرجال، قم، مؤسسه نشر اسلامی، ۱۴۱۰ق.
*محمدی ری شهری، محمد، پژوهشى درباره احاديث پيشگويی شهادت امام حسين عليه السلام، در دانشنامه امام حسین(ع) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، قم، دارالحديث، چ۱، ۱۳۸۸ش.
*علیاری تبریزی، علی، بهجه الآمال، تهران، بنیاد فرهنگ اسلامی مرحوم کوشان پور، ۱۴۱۲ق.
*علیاری تبریزی، علی، بهجه الآمال، تهران، بنیاد فرهنگ اسلامی مرحوم کوشان پور، ۱۴۱۲ق.
*فیض کاشانی، ملا محسن، نوادر الأخبار فیما یتعلق باصول الدین، تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی وزارت فرهنگ و آموزش عالی، ۱۳۷۲ش.
*فیض کاشانی، ملا محسن، نوادر الأخبار فیما یتعلق باصول الدین، تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی وزارت فرهنگ و آموزش عالی، ۱۳۷۲ش.
کاربر ناشناس