پرش به محتوا

حمیده همسر امام صادق(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
تمیزکاری
جز (تمیزکاری)
جز (تمیزکاری)
خط ۳۱: خط ۳۱:
حُمَیدَه، مادر امام کاظم(ع) است<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، دارالمعرفة، ص۴۱۳.</ref> از تاریخ تولد و درگذشت او اطلاعی در دست نیست.<ref>اصغرنژاد، حمیده: مادر امام کاظم(ع)، ۱۳۸۹ش، ص۱۰.</ref>
حُمَیدَه، مادر امام کاظم(ع) است<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، دارالمعرفة، ص۴۱۳.</ref> از تاریخ تولد و درگذشت او اطلاعی در دست نیست.<ref>اصغرنژاد، حمیده: مادر امام کاظم(ع)، ۱۳۸۹ش، ص۱۰.</ref>


پدر حمیده، «صاعد بربر» و یا «صالح» نام داشته است.<ref>قرشی، حیاة الامام موسی بن جعفر(ع)، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۴۲-۴۳.</ref> درباره نژاد حمیده، اختلاف‌نظر وجود دارد<ref> قرشی، حیاة الامام موسی بن جعفر(ع)، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۴۲-۴۳.</ref> و در منابع تاریخی، او را با عناوینی از جمله حمیده بربریه، حمیده‌ اندلسیه<ref> علامه مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵، ص۲۶۱.</ref> و حمیده مغربیه<ref>ابن عنبه، عمدة الطالب، ۱۴۱۷ق، ص۱۷۷.</ref> یاد کرده‌اند.  
پدر حمیده، «صاعد بربر» و یا «صالح» نام داشته است.<ref>قرشی، حیاة الامام موسی بن جعفر(ع)، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۴۲-۴۳.</ref> درباره نژاد حمیده، اختلاف‌نظر وجود دارد<ref> قرشی، حیاة الامام موسی بن جعفر(ع)، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۴۲-۴۳.</ref> و در منابع تاریخی، او را با عناوینی از جمله حمیده بربریه، حمیده‌ اندلسیه<ref> علامه مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵، ص۲۶۱.</ref> و حمیده مغربیه<ref>ابن‌عنبه، عمدة الطالب، ۱۴۱۷ق، ص۱۷۷.</ref> یاد کرده‌اند.  


بنا بر روایتی، [[امام باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]]، حمیده را از برده‌فروشی خرید و به فرزندش امام صادق(ع) بخشید.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۷۷.</ref> بنا بر نقل [[علامه مجلسی]]، او مادر [[امام کاظم علیه‌السلام|موسی بن جعفر(ع)]]، [[اسحاق بن جعفر الصادق|اسحاق]] و فاطمه از فرزندان امام صادق(ع) بوده است.<ref>علامه مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۷، ص۲۴۱.</ref>
بنا بر روایتی، [[امام باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]]، حمیده را از برده‌فروشی خرید و به فرزندش امام صادق(ع) بخشید.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۷۷.</ref> بنا بر نقل [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]]، او مادر [[امام کاظم علیه‌السلام|موسی بن جعفر(ع)]]، [[اسحاق بن جعفر الصادق|اسحاق]] و فاطمه از فرزندان امام صادق(ع) بوده است.<ref> علامه مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۷، ص۲۴۱.</ref>


گفته شده قبر حمیده در مشربه‌ ام‌ابراهیم{{یادداشت|نخلستان کوچکی در بخش بالای مدینه که از اموال رسول‌خدا(ص) در غزوه بنی‌نضیر بود.(ابن‌سعد، الطبقات الكبرى، دارصادر، ج۱، ص۵۰۲۷) بعضى گفته‌اند مشربه ام‌ابراهيم بالاخانه‌اى بوده در باغی از صدقات پيامبر(ص) در منطقه عوالى مدينه که ماريه قبطيه (ام‌ابراهیم) ابراهيم را در آنجا به دنيا آورد. شیخی، فرهنگ اعلام جغرافيايى ـ تاريخى در حديث و سيره نبوى (ترجمه المعالم الاثيره فى السنة و السيرة)، ج۱، ص۳۸۵.)}} واقع در منطقه‌ العوالی در شرق [[بقیع|قبرستان بقیع]] و در نزدیکی قبر [[نجمه مادر امام رضا(ع)]] قرار دارد.<ref>حسینی جلالی، فدک و العوالی، مشهد، ص۵۵.</ref>
گفته شده قبر حمیده در مشربه‌ ام‌ابراهیم{{یادداشت|نخلستان کوچکی در بخش بالای مدینه که از اموال رسول‌خدا(ص) در غزوه بنی‌نضیر بود.(ابن‌سعد، الطبقات الكبرى، دارصادر، ج۱، ص۵۰۲۷) بعضى گفته‌اند مشربه ام‌ابراهيم بالاخانه‌اى بوده در باغی از صدقات پيامبر(ص) در منطقه عوالى مدينه که ماريه قبطيه (ام‌ابراهیم) ابراهيم را در آنجا به دنيا آورد. (شیخی، فرهنگ اعلام جغرافيايى ـ تاريخى در حديث و سيره نبوى ترجمه المعالم الاثيره فى السنة و السيرة)، ج۱، ص۳۸۵.)}} واقع در منطقه‌ العوالی در شرق [[بقیع|قبرستان بقیع]] و در نزدیکی قبر [[نجمه مادر امام رضا(ع)]] قرار دارد.<ref>حسینی جلالی، فدک و العوالی، مشهد، ص۵۵.</ref>


== جایگاه==
== جایگاه==
خط ۴۲: خط ۴۲:
[[امام باقر(ع)]] حمیده را پسندیده در دنیا و ستایش‌شده در [[آخرت]] خوانده است.<ref> کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۷۷.</ref> امام صادق(ع) او را پاکیزه از پلیدی‌ها و مانند شِمش طلا توصیف کرده که [[فرشته|ملائکه]]، همواره از وی مراقبت می‌کردند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۷۷.</ref> ازاین‌رو به حمیده مصفاة ملقب شده است.<ref>قمی، «هداية الأنام إلی وقایع الأیام»، ص۳۵۹-۳۶۰.</ref> لؤلؤة،<ref>حسون، اعلام النساء المؤمنات، ۱۴۱۱ق، ص۳۱۱.</ref> و مهذّبة<ref>مسعودی، اثبات الوصیه، ۱۴۱۷ق، ص۱۹۰.</ref> از دیگر القاب وی است.
[[امام باقر(ع)]] حمیده را پسندیده در دنیا و ستایش‌شده در [[آخرت]] خوانده است.<ref> کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۷۷.</ref> امام صادق(ع) او را پاکیزه از پلیدی‌ها و مانند شِمش طلا توصیف کرده که [[فرشته|ملائکه]]، همواره از وی مراقبت می‌کردند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۷۷.</ref> ازاین‌رو به حمیده مصفاة ملقب شده است.<ref>قمی، «هداية الأنام إلی وقایع الأیام»، ص۳۵۹-۳۶۰.</ref> لؤلؤة،<ref>حسون، اعلام النساء المؤمنات، ۱۴۱۱ق، ص۳۱۱.</ref> و مهذّبة<ref>مسعودی، اثبات الوصیه، ۱۴۱۷ق، ص۱۹۰.</ref> از دیگر القاب وی است.


از حمیده [[حدیث|روایتی]] درباره [[حج]] کودکان<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۴، ص۳۰۱؛ حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۱ق، ج۸، ص۲۰۷.</ref> و نیز روایتی درباره [[شهادت]] امام جعفر صادق(ع) در منابع روایی نقل شده است.<ref>علامه مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۷، ص۲.</ref> بنا بر روایتی، [[نجمه مادر امام رضا(ع)]] کنیزی بوده است که حمیده، او را پس از [[رؤیای صادقه|رویای صادقه]]،<ref>اربلی، کشف الغمه، ۱۴۲۱ق، ج۲، ص۸۰۳-۸۰۴. </ref> به فرزندش امام کاظم(ع) بخشیده است.<ref>شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۴.</ref>
از حمیده حدیثی درباره [[حج]] کودکان<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۴، ص۳۰۱؛ حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۱ق، ج۸، ص۲۰۷.</ref> و نیز روایتی درباره [[شهادت]] امام جعفر صادق(ع) در منابع روایی نقل شده است.<ref>علامه مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۷، ص۲.</ref> بنا بر روایتی، [[نجمه مادر امام رضا(ع)]] کنیزی بوده است که حمیده، او را پس از [[رؤیای صادقه]]،<ref>اربلی، کشف الغمه، ۱۴۲۱ق، ج۲، ص۸۰۳-۸۰۴. </ref> به فرزندش امام کاظم(ع) بخشیده است.<ref>شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۴.</ref>


== پانویس ==
== پانویس ==
خط ۵۲: خط ۵۲:
*ابن‌سعد، محمد، الطبقات الكبرى، دار صادر.
*ابن‌سعد، محمد، الطبقات الكبرى، دار صادر.
*اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمه، قم، الشریف الرضی، ۱۴۲۱ق.
*اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمه، قم، الشریف الرضی، ۱۴۲۱ق.
*اصغرنژاد، محمد، حمیده: مادر امام کاظم(ع)، ۱۳۸۹ش.
*حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، تهران، مکتبة الاسلامیه، ۱۴۰۱ق.
*حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، تهران، مکتبة الاسلامیه، ۱۴۰۱ق.
*حر عاملی، محمد بن حسن، هداية الامة الی احکام الائمة، مشهد، مجمع البحوث الإسلامية، ۱۴۱۲ق.
*حر عاملی، محمد بن حسن، هداية الامة الی احکام الائمة، مشهد، مجمع البحوث الإسلامية، ۱۴۱۲ق.
خط ۵۸: خط ۵۹:
*شیخ صدوق، محمد بن علی، عیون اخبار الرضا، تحقیق حسین اعلمی، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۰۴ق.
*شیخ صدوق، محمد بن علی، عیون اخبار الرضا، تحقیق حسین اعلمی، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۰۴ق.
*شیخی، حمیدرضا، فرهنگ اعلام جغرافيايى ـ تاريخى در حديث و سيره نبوى (ترجمه المعالم الأثيره فى السنة و السيرة).
*شیخی، حمیدرضا، فرهنگ اعلام جغرافيايى ـ تاريخى در حديث و سيره نبوى (ترجمه المعالم الأثيره فى السنة و السيرة).
*طیبی، ناهید، «[http://ensani.ir/fa/article/325753 بانو حمیده مصفا مادر امام کاظم(ع)]»، در مجموعه مقالات همایش سیره و زمانه امام کاظم(ع)، ج۱، قم، مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه، ۱۳۹۲ش.
*علامه مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، ۱۴۰۳ق.
*علامه مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، ۱۴۰۳ق.
*قرشی، باقرشریف، حیاة الامام موسی بن جعفر، بی‌جا، دارالبلاغه، ۱۴۱۳ق.
*قرشی، باقرشریف، حیاة الامام موسی بن جعفر، بی‌جا، دارالبلاغه، ۱۴۱۳ق.
خط ۶۸: خط ۶۸:
== پیوند به بیرون==
== پیوند به بیرون==
* [http://rch.ac.ir/article/Details/8075 دانشنامه جهان اسلام]
* [http://rch.ac.ir/article/Details/8075 دانشنامه جهان اسلام]
**[http://ensani.ir/fa/article/325753 «بانو حمیده مصفا مادر امام کاظم(ع)]»
{{امام صادق}}
{{امام صادق}}
{{زنان اهل بیت}}
{{زنان اهل بیت}}
<onlyinclude>{{درجه‌بندی
<onlyinclude>{{درجه‌بندی
  | پیوند = <!--ندارد، ناقص، کامل-->کامل
  | پیوند = <!--ندارد، ناقص، کامل-->کامل