پرش به محتوا

حمیده همسر امام صادق(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

اصلاح متن و ویکی‌سازی
(اصلاح متن و ویکی‌سازی)
(اصلاح متن و ویکی‌سازی)
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه زندگینامه
{{جعبه زندگینامه
| اندازه جعبه       =
| اندازه جعبه =
|عرض               =
|عرض =
| عنوان             =حمیده همسر امام صادق
| عنوان =حمیده همسر امام صادق
| نام               =
| نام =
| تصویر             =
| تصویر =
| اندازه تصویر     =
| اندازه تصویر =
| عنوان تصویر       =
| عنوان تصویر =
| زادروز           = <!-- {{تولد و سن|سال(۴ رقم فارسی)|ماه(۱ یا دو رقم فارسی)|روز(۲ رقم فارسی)}} -->
| زادروز = <!-- {{تولد و سن|سال(۴ رقم فارسی)|ماه(۱ یا دو رقم فارسی)|روز(۲ رقم فارسی)}} -->
| زادگاه           =
| زادگاه =
| تاریخ مرگ         = <!-- {{مرگ و سن|سال|ماه|روز|سال|ماه|روز}} (تاریخ مرگ سپس تولد) -->
| تاریخ مرگ = <!-- {{مرگ و سن|سال|ماه|روز|سال|ماه|روز}} (تاریخ مرگ سپس تولد) -->
| مکان مرگ         =
| مکان مرگ =
| محل زندگی         =
| محل زندگی =
| ملیت             =بربر
| ملیت =بربر
| تابعیت           =
| تابعیت =
| تحصیلات           =
| تحصیلات =
| دانشگاه           =
| دانشگاه =
| پیشه             =
| پیشه =
| سال‌های فعالیت     =
| سال‌های فعالیت =
| نهاد             =
| نهاد =
| نماینده           =
| نماینده =
| شناخته‌شده برای   =
| شناخته‌شده برای =
| نقش‌های برجسته     =
| نقش‌های برجسته =
| سبک               =
| سبک =
| استادان         =
| استادان =
| شاگردان         =
| شاگردان =
| شهر خانگی         =
| شهر خانگی =
| تلویزیون         =
| تلویزیون =
| لقب               =
| لقب =
| کنیه               =
| کنیه =
| حزب               =
| حزب =
| جنبش             =
| جنبش =
| مخالفان           =
| مخالفان =
| هیئت             =
| هیئت =
| دین               =[[اسلام]]
| دین =[[اسلام]]
| مذهب             =[[شیعه]]
| مذهب =[[شیعه]]
| منصب             =
| منصب =
| مکتب             =
| مکتب =
| آثار             =
| آثار =
| خویشاوندان سرشناس =[[امام صادق(ع)]] و [[امام کاظم(ع)]]
| خویشاوندان سرشناس =[[امام صادق(ع)]] و [[امام کاظم(ع)]]
| گفتاورد           =
| گفتاورد =
| جوایز             =
| جوایز =
| وبگاه             =
| وبگاه =
| پانویس           =
| پانویس =
}}'''حَمِیدَه''' مشهور به '''حمیدة المُصَفّاة'''، '''حمیده بربریه''' و '''حمیده‌ اُنْدُلُسیه''' همسر [[امام صادق(ع)]] و مادر [[امام کاظم(ع)]] از [[امامان شیعه]] است. او را [[مجتهد|فقیه]] دانسته‌اند که امام صادق(ع)، زنان را برای آگاهی از [[احکام شرعی]] به او ارجاع می‌داد. به واسطه او روایاتی نیز نقل شده است.
}}'''حُمَیدَه''' مشهور به '''حمیدة المُصَفّاة'''، '''حمیده بربریه''' و '''حمیده‌ اُنْدُلُسیه'''، همسر [[امام صادق(ع)]] و مادر [[امام کاظم(ع)]] از [[امامان شیعه]] است. او را [[مجتهد|فقیه]] دانسته‌اند که امام صادق(ع)، زنان را برای آگاهی از [[احکام شرعی]] به او ارجاع می‌داد. به واسطه او روایاتی نیز نقل شده است.


حمیده، همچنین کنیزی به نام [[نجمه مادر امام رضا|نجمه]] به امام کاظم(ع) بخشید که [[امام رضا علیه السلام|امام رضا(ع)]]، هشتمین [[امام]] شیعیان، فرزند اوست.
حمیده، همچنین کنیزی به نام [[نجمه مادر امام رضا|نجمه]] به امام کاظم(ع) بخشید که [[امام رضا علیه السلام|امام رضا(ع)]]، هشتمین [[امام]] شیعیان، فرزند اوست.
== نسب و زندگی‌نامه==
== نسب و زندگی‌نامه==
حمیده، مادر امام کاظم(ع) است<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، دارالمعرفة، ص۴۱۳.</ref> و از تاریخ تولد و درگذشت او اطلاعی در دست نیست.{{مدرک}} پدرش «صاعد بربر» و یا «صالح» نام داشته است.<ref>قرشی، حیاة الامام موسی بن جعفر(ع)، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۴۲،۴۳.</ref> درباره نژاد حمیده، اختلاف‌نظر وجود دارد؛<ref>قرشی، حیاة الامام موسی بن جعفر(ع)، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۴۲،۴۳.</ref> منابع تاریخی، او را با عناوینی از جمله حمیده بربریه، حمیده‌ اندلسیه<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵، ص۲۶۱.</ref> و حمیده مغربیه<ref>ابن عنبه، عمدة الطالب، ۱۴۱۷ق، ص۱۷۷.</ref> یاد کرده‌اند.  
حُمَیدَه، مادر امام کاظم(ع) است<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، دارالمعرفة، ص۴۱۳؛ درباره ضبط نام وی نگاه کنید به: طیبی، «بانو حمیده مصفا مادر امام کاظم(ع)»، ص۱۲۲.</ref> و از تاریخ تولد و درگذشت او اطلاعی در دست نیست.{{مدرک}} پدرش «صاعد بربر» و یا «صالح» نام داشته است.<ref>قرشی، حیاة الامام موسی بن جعفر(ع)، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۴۲،۴۳.</ref> درباره نژاد حمیده، اختلاف‌نظر وجود دارد؛<ref>قرشی، حیاة الامام موسی بن جعفر(ع)، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۴۲،۴۳.</ref> منابع تاریخی، او را با عناوینی از جمله حمیده بربریه، حمیده‌ اندلسیه<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵، ص۲۶۱.</ref> و حمیده مغربیه<ref>ابن عنبه، عمدة الطالب، ۱۴۱۷ق، ص۱۷۷.</ref> یاد کرده‌اند.  


بنا بر روایتی، [[امام باقر(ع)]]، حمیده را از برده‌فروشی خرید و به فرزندش امام صادق(ع) بخشید.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۷۷.</ref> بنا بر نقل [[علامه مجلسی]]، او مادر [[موسی بن جعفر(ع)]]، [[اسحاق بن جعفر الصادق|اسحاق]] و فاطمه از فرزندان امام صادق بوده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۷، ص۲۴۱.</ref>
بنا بر روایتی، [[امام باقر(ع)]]، حمیده را از برده‌فروشی خرید و به فرزندش امام صادق(ع) بخشید.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۷۷.</ref> بنا بر نقل [[علامه مجلسی]]، او مادر [[موسی بن جعفر(ع)]]، [[اسحاق بن جعفر الصادق|اسحاق]] و فاطمه از فرزندان امام صادق بوده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۷، ص۲۴۱.</ref>
خط ۵۴: خط ۵۴:


== جایگاه==
== جایگاه==
حمیده، [[فقیه]] بوده و امام صادق(ع)، زنان را برای آگاهی یافتن از [[احکام شرعی|مسائل شرعیه]] به او ارجاع می‌داده است.<ref>صدوق، امالی، ۱۴۱۷ق، ص۵۲۵؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۶۲.</ref> و او و [[ام فروه دختر امام صادق|امّ فَروة]] را برای ادای حقوق اهل مدینه (شرکت در مراسم‌های آنان مانند مجالس ترحیم و..) می‌فرستاد.<ref> صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۱۷۸.</ref> همچنین [[امام صادق(ع)]] با توجه به سخت‌گیری‌های [[عباسیان]] و برای حفظ جان امام کاظم(ع)، پنج نفر ـ از جمله حمیده ـ را به عنوان وصی خود معرفی کرد.<ref>قرشی، حیاة الامام موسی بن جعفر(ع)، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۴۱۵-۴۱۶.</ref>
بنابر منابع حدیثی، امام صادق(ع)، پاسخگویی به سؤال فقهی یکی از اصحاب خود را به حمیده، همسرش ارجاع داده و از او خواسته تا کنیزش را نزد حمیده بفرستد و پاسخ سؤالش را دریافت کند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۴، ص۳۰۱.</ref> امام صادق همچنین حمیده و [[ام فروه دختر امام صادق|امّ فَروة]]، دخترش را برای ادای حقوق اهل مدینه می‌فرستاد.<ref>شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۱۷۸.</ref> همچنین حمیده، یکی از پنج نفری بوده است که [[امام صادق(ع)]]، آنها را به عنوان وصی خود معرفی کرد.<ref>قرشی، حیاة الامام موسی بن جعفر(ع)، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۴۱۵-۴۱۶.</ref>


[[امام باقر(ع)]] حمیده را پسندیده در دنیا و ستایش‌شده در [[آخرت]] کرده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۷۷.</ref> امام صادق(ع) او را پاکیزه از پلیدی‌ها و مانند شِمش طلا توصیف کرده که [[فرشته|ملائکه]]، همواره از وی مراقبت می‌کردند.<ref> کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۷۷.</ref> از این رو به حمیده مصفاة ملقب شده است.{{مدرک}} همچنین لؤلؤة،<ref>حسون و مشکور، اعلام النساء المؤمنات، ۱۴۱۱ق، ص۳۱۱.</ref> مهذّبة،<ref>مسعودی، اثبات الوصیه، ۱۴۱۷ق، ص۱۹۰.</ref> سیدة الإماء (سرور کنیزان)<ref>طبری، دلائل الامامه، ۱۴۰۸ق، ص۳۰۸. </ref> و امّ حمیده<ref>صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۴۸۴.</ref>را از دیگر القاب وی دانسته‌اند.
[[امام باقر(ع)]] حمیده را پسندیده در دنیا و ستایش‌شده در [[آخرت]] خوانده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۷۷.</ref> امام صادق(ع) او را پاکیزه از پلیدی‌ها و مانند شِمش طلا توصیف کرده که [[فرشته|ملائکه]]، همواره از وی مراقبت می‌کردند.<ref> کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۷۷.</ref> از این رو به حمیده مصفاة ملقب شده است.{{مدرک}} همچنین لؤلؤة،<ref>حسون و مشکور، اعلام النساء المؤمنات، ۱۴۱۱ق، ص۳۱۱.</ref> مهذّبة،<ref>مسعودی، اثبات الوصیه، ۱۴۱۷ق، ص۱۹۰.</ref> سیدة الإماء (سرور کنیزان)<ref>طبری، دلائل الامامه، ۱۴۰۸ق، ص۳۰۸. </ref> و امّ حمیده<ref>صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۴۸۴.</ref>را از دیگر القاب وی دانسته‌اند.


از حمیده دو [[حدیث|روایت]] درباره [[حج]] کودکان<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۴، ص۳۰۱؛ حرعاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۱ق، ج۸، ص۲۰۷.</ref> و دیگری درباره [[شهادت]] امام جعفر صادق(ع)<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۷، ص۲.</ref> در منابع روایی آمده است. همچنین از او نقل شده که امام کاظم هنگام تولد، دو دستش را بر زمین گذاشت و سرش را به سوی آسمان بلند کرد، امام صادق این کار را نشانه رسول خدا و وصی او دانسته است.<ref> کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۳۸۵.</ref>
از حمیده دو [[حدیث|روایت]] درباره [[حج]] کودکان<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۴، ص۳۰۱؛ حرعاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۱ق، ج۸، ص۲۰۷.</ref> و دیگری درباره [[شهادت]] امام جعفر صادق(ع)<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۷، ص۲.</ref> در منابع روایی آمده است. همچنین از او نقل شده که امام کاظم هنگام تولد، دو دستش را بر زمین گذاشت و سرش را به سوی آسمان بلند کرد، امام صادق این کار را نشانه رسول خدا و وصی او دانسته است.<ref> کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۳۸۵.</ref>
۴۴۱

ویرایش