پرش به محتوا

حمیده همسر امام صادق(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

اصلاح متن و ویکی‌سازی
جز (حذف عبارت بی منبع)
(اصلاح متن و ویکی‌سازی)
خط ۴۳: خط ۴۳:
| وبگاه            =
| وبگاه            =
| پانویس            =
| پانویس            =
}}'''حَمِیدَه''' مشهور به '''حمیدة المُصَفّاة'''، '''حمیده بربریه''' و '''حمیده‌ اُنْدُلُسیه''' همسر [[امام صادق(ع)]] و مادر [[امام کاظم(ع)]] از [[امامان شیعه]] است. او را [[فقیه]] دانسته‌اند که امام صادق(ع)، زنان را برای آگاهی از [[احکام شرعی]] به او ارجاع می‌داد. به واسطه او روایاتی نیز نقل شده است.
}}'''حَمِیدَه''' مشهور به '''حمیدة المُصَفّاة'''، '''حمیده بربریه''' و '''حمیده‌ اُنْدُلُسیه''' همسر [[امام صادق(ع)]] و مادر [[امام کاظم(ع)]] از [[امامان شیعه]] است. او را [[مجتهد|فقیه]] دانسته‌اند که امام صادق(ع)، زنان را برای آگاهی از [[احکام شرعی]] به او ارجاع می‌داد. به واسطه او روایاتی نیز نقل شده است.


حمیده، همچنین کنیزی به نام [[نجمه مادر امام رضا|نجمه]] به امام کاظم(ع) هدیه داد که از او [[امام رضا علیه السلام|امام رضا(ع)]] هشتمین [[امام]] شیعیان متولد شد.
حمیده، همچنین کنیزی به نام [[نجمه مادر امام رضا|نجمه]] به امام کاظم(ع) بخشید که [[امام رضا علیه السلام|امام رضا(ع)]]، هشتمین [[امام]] شیعیان، فرزند اوست.
== نسب و زندگی‌نامه==
== نسب و زندگی‌نامه==
حمیده مادر امام کاظم(ع) است<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، دارالمعرفة، ص۴۱۳.</ref> از تاریخ تولد و درگذشت او اطلاعی در دست نیست. پدرش صاعد بربر و یا صالح نام داشته است.<ref>قرشی، حیاة الامام موسی بن جعفر(ع)، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۴۲،۴۳.</ref> درباره نژاد حمیده نیز اختلاف‌نظر وجود دارد و او را به [[بربر]]، [[روم]]، آندلس و [[عجم]] منتسب کرده‌اند.<ref>قرشی، حیاة الامام موسی بن جعفر(ع)، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۴۲،۴۳.</ref> از این‌رو در برخی از منابع از او به حمیده بربریه، حمیده‌ اندلسیه<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵، ص۲۶۱.</ref> و حمیده مغربیه<ref>ابن عنبه، عمدة الطالب، ۱۴۱۷ق، ص۱۷۷.</ref> یاد شده است.  
حمیده، مادر امام کاظم(ع) است<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، دارالمعرفة، ص۴۱۳.</ref> و از تاریخ تولد و درگذشت او اطلاعی در دست نیست.{{مدرک}} پدرش «صاعد بربر» و یا «صالح» نام داشته است.<ref>قرشی، حیاة الامام موسی بن جعفر(ع)، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۴۲،۴۳.</ref> درباره نژاد حمیده، اختلاف‌نظر وجود دارد؛<ref>قرشی، حیاة الامام موسی بن جعفر(ع)، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۴۲،۴۳.</ref> منابع تاریخی، او را با عناوینی از جمله حمیده بربریه، حمیده‌ اندلسیه<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵، ص۲۶۱.</ref> و حمیده مغربیه<ref>ابن عنبه، عمدة الطالب، ۱۴۱۷ق، ص۱۷۷.</ref> یاد کرده‌اند.  


بنا بر روایتی، [[امام باقر(ع)]]، حمیده را از برده‌فروشی که از اهالی بربر بود، خرید و به فرزندش امام صادق(ع) داد.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۷۷.</ref> و  بنا بر نقل [[علامه مجلسی]]، او مادر [[موسی بن جعفر(ع)]]، [[اسحاق بن جعفر الصادق|اسحاق]] و فاطمه از فرزندان امام صادق بوده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۷، ص۲۴۱.</ref>
بنا بر روایتی، [[امام باقر(ع)]]، حمیده را از برده‌فروشی خرید و به فرزندش امام صادق(ع) بخشید.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۷۷.</ref> بنا بر نقل [[علامه مجلسی]]، او مادر [[موسی بن جعفر(ع)]]، [[اسحاق بن جعفر الصادق|اسحاق]] و فاطمه از فرزندان امام صادق بوده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۷، ص۲۴۱.</ref>


گفته شده قبر حمیده در مشربه‌ ام‌ابراهیم واقع در منطقه‌ العوالی در شرق [[بقیع|قبرستان بقیع]] و در نزدیکی قبر [[نجمه مادر امام رضا]] قرار دارد.<ref> حسینی جلالی، فدک و العوالی، کنگره میراث علمی و معنوی حضرت فاطمه(س)، ص۵۵.</ref>
گفته شده قبر حمیده در مشربه‌ ام‌ابراهیم واقع در منطقه‌ العوالی در شرق [[بقیع|قبرستان بقیع]] و در نزدیکی قبر [[نجمه مادر امام رضا]] قرار دارد.<ref> حسینی جلالی، فدک و العوالی، کنگره میراث علمی و معنوی حضرت فاطمه(س)، ص۵۵.</ref>
خط ۵۶: خط ۵۶:
حمیده، [[فقیه]] بوده و امام صادق(ع)، زنان را برای آگاهی یافتن از [[احکام شرعی|مسائل شرعیه]] به او ارجاع می‌داده است.<ref>صدوق، امالی، ۱۴۱۷ق، ص۵۲۵؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۶۲.</ref> و او و [[ام فروه دختر امام صادق|امّ فَروة]] را برای ادای حقوق اهل مدینه (شرکت در مراسم‌های آنان مانند مجالس ترحیم و..) می‌فرستاد.<ref> صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۱۷۸.</ref> همچنین [[امام صادق(ع)]] با توجه به سخت‌گیری‌های [[عباسیان]] و برای حفظ جان امام کاظم(ع)، پنج نفر ـ از جمله حمیده ـ را به عنوان وصی خود معرفی کرد.<ref>قرشی، حیاة الامام موسی بن جعفر(ع)، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۴۱۵-۴۱۶.</ref>
حمیده، [[فقیه]] بوده و امام صادق(ع)، زنان را برای آگاهی یافتن از [[احکام شرعی|مسائل شرعیه]] به او ارجاع می‌داده است.<ref>صدوق، امالی، ۱۴۱۷ق، ص۵۲۵؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۶۲.</ref> و او و [[ام فروه دختر امام صادق|امّ فَروة]] را برای ادای حقوق اهل مدینه (شرکت در مراسم‌های آنان مانند مجالس ترحیم و..) می‌فرستاد.<ref> صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۱۷۸.</ref> همچنین [[امام صادق(ع)]] با توجه به سخت‌گیری‌های [[عباسیان]] و برای حفظ جان امام کاظم(ع)، پنج نفر ـ از جمله حمیده ـ را به عنوان وصی خود معرفی کرد.<ref>قرشی، حیاة الامام موسی بن جعفر(ع)، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۴۱۵-۴۱۶.</ref>


[[امام باقر(ع)]] حمیده را پسندیده در دنیا و ستایش‌شده در [[آخرت]] کرده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۷۷.</ref> امام صادق(ع) او را پاکیزه از پلیدی‌ها و مانند شِمش طلا توصیف کرده که [[ملائکه]]، همواره از وی مراقبت می‌کردند.<ref> کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۷۷.</ref> از این رو به حمیده مصفاة ملقب شده است.{{مدرک}} همچنین لؤلؤة،<ref>حسون و مشکور، اعلام النساء المؤمنات، ۱۴۱۱ق، ص۳۱۱.</ref> مهذّبة،<ref>مسعودی، اثبات الوصیه، ۱۴۱۷ق، ص۱۹۰.</ref> سیدة الإماء (سرور کنیزان)<ref>طبری، دلائل الامامه، ۱۴۰۸ق، ص۳۰۸. </ref> و امّ حمیده<ref>صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۴۸۴.</ref>را از دیگر القاب وی دانسته‌اند.
[[امام باقر(ع)]] حمیده را پسندیده در دنیا و ستایش‌شده در [[آخرت]] کرده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۷۷.</ref> امام صادق(ع) او را پاکیزه از پلیدی‌ها و مانند شِمش طلا توصیف کرده که [[فرشته|ملائکه]]، همواره از وی مراقبت می‌کردند.<ref> کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۷۷.</ref> از این رو به حمیده مصفاة ملقب شده است.{{مدرک}} همچنین لؤلؤة،<ref>حسون و مشکور، اعلام النساء المؤمنات، ۱۴۱۱ق، ص۳۱۱.</ref> مهذّبة،<ref>مسعودی، اثبات الوصیه، ۱۴۱۷ق، ص۱۹۰.</ref> سیدة الإماء (سرور کنیزان)<ref>طبری، دلائل الامامه، ۱۴۰۸ق، ص۳۰۸. </ref> و امّ حمیده<ref>صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۴۸۴.</ref>را از دیگر القاب وی دانسته‌اند.


از حمیده دو [[روایت]] درباره [[حج]] کودکان<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۴، ص۳۰۱؛ حرعاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۱ق، ج۸، ص۲۰۷.</ref> و دیگری درباره [[شهادت]] امام جعفر صادق(ع)<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۷، ص۲.</ref> در منابع روایی آمده است. همچنین از او نقل شده که امام کاظم هنگام تولد، دو دستش را بر زمین گذاشت و سرش را به سوی آسمان بلند کرد، امام صادق این کار را نشانه رسول خدا و وصی او دانسته است.<ref> کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۳۸۵.</ref>
از حمیده دو [[حدیث|روایت]] درباره [[حج]] کودکان<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۴، ص۳۰۱؛ حرعاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۱ق، ج۸، ص۲۰۷.</ref> و دیگری درباره [[شهادت]] امام جعفر صادق(ع)<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۷، ص۲.</ref> در منابع روایی آمده است. همچنین از او نقل شده که امام کاظم هنگام تولد، دو دستش را بر زمین گذاشت و سرش را به سوی آسمان بلند کرد، امام صادق این کار را نشانه رسول خدا و وصی او دانسته است.<ref> کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۳۸۵.</ref>


== هدیه نجمه‌خاتون به امام کاظم ==
== هدیه نجمه‌خاتون به امام کاظم ==
۴۴۱

ویرایش