پرش به محتوا

حمیده همسر امام صادق(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
تمیزکاری
جز (تکمیل کتابشناسی منبع)
جز (تمیزکاری)
خط ۳: خط ۳:


== نسب و زندگی‌نامه==
== نسب و زندگی‌نامه==
حمیده مادر امام کاظم(ع) است که در منابع به حَمِیدَة و حُمَیدَة ثبت شده است.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، دارالمعرفة، ص۴۱۳.</ref> پدرش صاعد بربر و یا صالح نام داشته<ref>قرشی، حیاة الامام موسی بن جعفر(ع)، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۴۲،۴۳.</ref> و درباره نژاد وی نیز اختلاف است: [[بربر]]، [[روم]]، آندلس و [[عجم]] از جمله نژادهایی است که حمیده را به آن منتسب کرده‌اند.<ref>قرشی، حیاة الامام موسی بن جعفر(ع)، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۴۲،۴۳.</ref> از این‌رو از او به حمیده بربریه و حمیده‌ اندلسیه نیز یاد شده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵، ص۲۶۱.</ref>   
حمیده مادر امام کاظم(ع) است که نام او در منابع به صورت حَمِیدَة و حُمَیدَة ثبت شده است.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، دارالمعرفة، ص۴۱۳.</ref> پدرش صاعد بربر و یا صالح نام داشته است.<ref>قرشی، حیاة الامام موسی بن جعفر(ع)، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۴۲،۴۳.</ref> درباره نژاد حمیده نیز اختلاف‌نظر وجود دارد و او را به [[بربر]]، [[روم]]، آندلس و [[عجم]] منتسب کرده‌اند.<ref>قرشی، حیاة الامام موسی بن جعفر(ع)، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۴۲،۴۳.</ref> از این‌رو در برخی از منابع از او به حمیده بربریه و حمیده‌ اندلسیه یاد شده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵، ص۲۶۱.</ref>   


امام صادق(ع) او را به «مُصَفّاه» ملقب کرده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۷۷.</ref> همچنین لؤلؤة،<ref>حسون و مشکور، اعلام النساء المؤمنات، ۱۴۱۱ق، ص۳۱۱.</ref> مهذّبة،<ref>مسعودی، اثبات الوصیه، ۱۴۱۷ق، ص۱۹۰.</ref> سیدة الإماء (سرور کنیزان)<ref>طبری، دلائل الامامه، ۱۴۰۸ق، ص۳۰۸. </ref> و امّ حمیده<ref>صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۴۸۴.</ref>از القاب وی دانسته شده است.
بنا بر روایتی، [[امام باقر(ع)]]، حمیده را از برده‌فروشی که از اهالی بربر بود، خرید و به فرزندش امام صادق(ع) داد.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۷۷.</ref> و بنا بر نقل [[علامه مجلسی]]، او مادر [[موسی بن جعفر(ع)]]، [[اسحاق بن جعفر الصادق|اسحاق]] و فاطمه از فرزندان امام صادق بوده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۷، ص۲۴۱.</ref>


بنا بر روایتی، [[امام باقر(ع)]]، حمیده را از برده‌فروشی که از اهالی بربر بود، خرید و به فرزندش امام صادق(ع) داد.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۷۷.</ref> و بنا بر نقل [[علامه مجلسی]]، حمیده مادر [[موسی بن جعفر(ع)]]، [[اسحاق بن جعفر الصادق|اسحاق]] و فاطمه بوده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۷، ص۲۴۱.</ref>
گفته شده قبر حمیده در مشربه‌ ام ابراهیم واقع در منطقه‌ العوالی در شرق [[بقیع|قبرستان بقیع]] و در نزدیکی قبر [[نجمه مادر امام رضا]] قرار دارد.<ref> حسینی جلالی، فدک و العوالی، کنگره میراث علمی و معنوی حضرت فاطمه(س)، ص۵۵.</ref>
 
طبق بعضی از اقوال قبر حمیده در مشربه‌ ام ابراهیم واقع در منطقه‌ العوالی در شرق [[بقیع|قبرستان بقیع]] و در مجاورت قبر [[نجمه مادر امام رضا]] قرار دارد.<ref> حسینی جلالی، فدک و العوالی، کنگره میراث علمی و معنوی حضرت فاطمه(س)، ص۵۵.</ref>


== جایگاه==
== جایگاه==
[[امام باقر(ع)]] حمیده را پسندیده در دنیا و ستایش‌شده در [[آخرت]] خطاب می‌کند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۷۷.</ref> امام صادق(ع) او را پاکیزه از پلیدی‌ها و مانند شِمش طلا توصیف کرده که ملائکه، همواره از وی مراقبت می‌کردند.<ref> کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۷۷.</ref>
حمیده، [[فقیه]] بوده و امام صادق(ع)، زنان را برای آگاهی یافتن از [[احکام شرعی|مسائل شرعیه]] به او ارجاع می‌داده است.<ref>صدوق، امالی، ۱۴۱۷ق، ص۵۲۵؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۶۲.</ref> همچنین هنگام تقسیم حقوق اهل [[مدینه]]، آن را به [[ام فروه دختر امام صادق|امّ فَروة]] و حمیده واگذار می‌کرد.<ref> صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۱۷۸.</ref>


همچنین نقل شده که حمیده، [[فقیه]] بود و امام صادق(ع)، زنان را برای آگاهی از [[احکام شرعی|مسائل شرعیه]] به او ارجاع می‌داد.<ref>صدوق، امالی، ۱۴۱۷ق، ص۵۲۵؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۶۲.</ref>و هر وقت که می‌خواست حقوق اهل [[مدینه]] را تقسیم کند، آن را به [[ام فروه دختر امام صادق|امّ فَروة]] و حمیده واگذار می‌کرد.<ref>صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۱۷۸.</ref>
[[امام باقر(ع)]] حمیده را پسندیده در دنیا و ستایش‌شده در [[آخرت]] خطاب می‌کند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۷۷.</ref> امام صادق(ع) او را پاکیزه از پلیدی‌ها و مانند شِمش طلا توصیف کرده که ملائکه، همواره از وی مراقبت می‌کردند.<ref> کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۷۷.</ref>و او را به «مُصَفّاه» نیز ملقب کرده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۷۷.</ref> همچنین لؤلؤة،<ref>حسون و مشکور، اعلام النساء المؤمنات، ۱۴۱۱ق، ص۳۱۱.</ref> مهذّبة،<ref>مسعودی، اثبات الوصیه، ۱۴۱۷ق، ص۱۹۰.</ref> سیدة الإماء (سرور کنیزان)<ref>طبری، دلائل الامامه، ۱۴۰۸ق، ص۳۰۸. </ref> و امّ حمیده<ref>صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۴۸۴.</ref>از القاب وی دانسته شده است.


از حمیده دو [[روایت]] درباره [[حج]] کودکان<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۴، ص۳۰۱؛ حرعاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۱ق، ج۸، ص۲۰۷.</ref> و دیگری درباره [[شهادت]] امام جعفر صادق(ع)<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۷، ص۲.</ref> در منابع روایی آمده است. همچنین از او نقل شده که امام کاظم هنگام تولد، دو دستش را بر زمین گذاشت و سرش را به سوی آسمان بلند کرد، امام صادق این کار را نشانه رسول خدا و وصی او دانسته است.<ref> کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۳۸۵.</ref>
از حمیده دو [[روایت]] درباره [[حج]] کودکان<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۴، ص۳۰۱؛ حرعاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۱ق، ج۸، ص۲۰۷.</ref> و دیگری درباره [[شهادت]] امام جعفر صادق(ع)<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۷، ص۲.</ref> در منابع روایی آمده است. همچنین از او نقل شده که امام کاظم هنگام تولد، دو دستش را بر زمین گذاشت و سرش را به سوی آسمان بلند کرد، امام صادق این کار را نشانه رسول خدا و وصی او دانسته است.<ref> کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۳۸۵.</ref>