Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۵٬۹۹۳
ویرایش
واقعه حره: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (اضافه کردن پیوند به بیرون) |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
مردم مدینه به فرمان عبدالله بن‌زبیر، عثمان بن محمد را از امارت مدینه عزل کردند و بر [[امویان]] شوریدند و آنان را، که حدود هزار نفر بودند و در منزل [[مروان بن حکم]] گرد آمده بودند، محاصره کردند.<ref> طبری، ج ۵، ص۴۸۲؛ مسعودی، مروج الذهب، ج۳، ص۲۶۷ </ref> | مردم مدینه به فرمان عبدالله بن‌زبیر، عثمان بن محمد را از امارت مدینه عزل کردند و بر [[امویان]] شوریدند و آنان را، که حدود هزار نفر بودند و در منزل [[مروان بن حکم]] گرد آمده بودند، محاصره کردند.<ref> طبری، ج ۵، ص۴۸۲؛ مسعودی، مروج الذهب، ج۳، ص۲۶۷ </ref> | ||
ابن‌زبیر، [[ | ابن‌زبیر، [[عبدالله بن حنظله]] را به عنوان والی مدینه برگزید.<ref> ابن‌اعثم، الفتوح، ج۵، ص۱۵۶ـ۱۵۷، ۲۹۲ـ۲۹۳ </ref> این روایت و برخی روایات پیش‌گفته نشان می‌دهند که تا چه اندازه افکار و گرایش‌های [[حکومت آل زبیر|زُبیری]] بر این قیام و رهبر یا رهبران آن حاکم بوده است. | ||
== تجهیز سپاه شام == | == تجهیز سپاه شام == | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
مسلم پس از این جنایات، مردم شهر را جمع کرد و از آنان برای یزید [[بیعت]] گرفت، مبنی بر اینکه آنان و پدرانشان بنده یزید بوده‌اند<ref> ابن‌حبیب، ص۳۹۱؛ بلاذری، ج ۴، قسم ۲، ص۳۸ـ۳۹؛ یعقوبی، ج ۲، ص۲۵۰ـ۲۵۱؛ مسعودی، مروج، ج ۳، ص۲۶۷ </ref> و به تعبیر دیگر، [[فَیء]] (غنیمت جنگی) یزید هستند<ref> دینوری، همانجا</ref> و هرکسی را که از این فرمان سر باز می‌زد، گردن می‌زدند.<ref> طبری، ج ۵، ص۴۹۱ـ۴۹۳؛ سمهودی، ج ۱، ص۱۲۶ </ref> | مسلم پس از این جنایات، مردم شهر را جمع کرد و از آنان برای یزید [[بیعت]] گرفت، مبنی بر اینکه آنان و پدرانشان بنده یزید بوده‌اند<ref> ابن‌حبیب، ص۳۹۱؛ بلاذری، ج ۴، قسم ۲، ص۳۸ـ۳۹؛ یعقوبی، ج ۲، ص۲۵۰ـ۲۵۱؛ مسعودی، مروج، ج ۳، ص۲۶۷ </ref> و به تعبیر دیگر، [[فَیء]] (غنیمت جنگی) یزید هستند<ref> دینوری، همانجا</ref> و هرکسی را که از این فرمان سر باز می‌زد، گردن می‌زدند.<ref> طبری، ج ۵، ص۴۹۱ـ۴۹۳؛ سمهودی، ج ۱، ص۱۲۶ </ref> | ||
فقط [[علی بن | فقط [[علی بن عبدالله بن عباس]] (با وساطت خویشانش که در سپاه یزید بودند) و [[امام سجاد]](ع)، از آن بیعت معاف شدند.<ref> ابن‌حبیب، ص۳۹۱؛ مسعودی، مروج، ج ۳، ص۲۶۸؛ </ref> | ||
== موضع امام سجاد در این قیام == | == موضع امام سجاد در این قیام == | ||
* '''عدم همراهی امام با شورشیان''':[[امام سجاد(ع)]] در این قیام با مردم [[مدینه]] همراه نشد.<ref> دینوری، ص۲۶۶؛ طبری، ج ۵، ص۴۸۴ـ۴۸۵؛ مسعودی، تنبیه، ص۳۰۵ </ref> برای بی‌طرفی امام(ع) در این واقعه دلایلی مطرح شده است، مانند اینکه این قیام با اذن و حمایت [[ | * '''عدم همراهی امام با شورشیان''':[[امام سجاد(ع)]] در این قیام با مردم [[مدینه]] همراه نشد.<ref> دینوری، ص۲۶۶؛ طبری، ج ۵، ص۴۸۴ـ۴۸۵؛ مسعودی، تنبیه، ص۳۰۵ </ref> برای بی‌طرفی امام(ع) در این واقعه دلایلی مطرح شده است، مانند اینکه این قیام با اذن و حمایت [[عبدالله بن زبیر]] صورت گرفت؛ آگاهی امام(ع) به ضعف و عده کم اهالی مدینه در مقابله با سپاهیان بسیار شام که از خشونت و قساوت دریغ نداشتند؛ تصمیم آن حضرت به دور ماندن از اتهامات [[دولت اموی]] -که به قولی، تنها هدف حمله مسلم بن عقبه به مدینه بود؛ حفظ آن عده اندک از پیروان خویش و حفظ کرامت [[حرم پیامبر]]. <ref> حسینی‌جلالی، ص۶۱ـ۶۲، ۶۸ـ۷۰ </ref> | ||
* '''منزل امام، پناهگاه امن''': به جهت عدم همراهی امام سجاد(ع) با شورشیان، خاندانش از این جنایت آسیبی ندیدند و خانه‌اش نیز پناهگاه امنی برای بسیاری از زنان و کودکان، حتی خانواده [[مروان بن حکم]]، گردید و آن حضرت وابستگان به مروان را با زن و فرزند خود به [[ینبع|ینْبُع]] فرستاد.<ref> حسینی‌جلالی، ص۶۱ـ۶۲، ۶۸ـ۷۰ </ref> | * '''منزل امام، پناهگاه امن''': به جهت عدم همراهی امام سجاد(ع) با شورشیان، خاندانش از این جنایت آسیبی ندیدند و خانه‌اش نیز پناهگاه امنی برای بسیاری از زنان و کودکان، حتی خانواده [[مروان بن حکم]]، گردید و آن حضرت وابستگان به مروان را با زن و فرزند خود به [[ینبع|ینْبُع]] فرستاد.<ref> حسینی‌جلالی، ص۶۱ـ۶۲، ۶۸ـ۷۰ </ref> | ||
* '''رفتار مسلم با امام سجاد(ع)''': پس از پایان ماجرا، امام سجاد(ع) با همراهی مروان و فرزندش، [[عبدالملک بن مروان|عبدالملک]]، نزد مسلم رفت. گویا [[یزید]] از قبل مسلم را به رعایت حال امام سفارش کرده بود؛ از این‌رو، مسلم ایشان را گرامی داشت، چهارپایی زین کرد و به ایشان داد که حضرت آن را بازگرداند.<ref> طبری، ج ۵، ص۴۸۴ـ۴۸۵، ۴۹۳؛ مفید، ج ۲، ص۱۵۱ـ۱۵۳ </ref> برخی علت خوش‌رفتاری غیرمنتظره مسلم را با امام سجاد، ناشی از دعایی می‌دانند که حضرت می‌خواند و ناخواسته هیبت و ترس در دل مسلم می‌انداخت.<ref> مسعودی، مروج، ج ۳، ص۲۶۹؛ مفید، ج ۲، ص۱۵۱ ـ۱۵۳</ref> | * '''رفتار مسلم با امام سجاد(ع)''': پس از پایان ماجرا، امام سجاد(ع) با همراهی مروان و فرزندش، [[عبدالملک بن مروان|عبدالملک]]، نزد مسلم رفت. گویا [[یزید]] از قبل مسلم را به رعایت حال امام سفارش کرده بود؛ از این‌رو، مسلم ایشان را گرامی داشت، چهارپایی زین کرد و به ایشان داد که حضرت آن را بازگرداند.<ref> طبری، ج ۵، ص۴۸۴ـ۴۸۵، ۴۹۳؛ مفید، ج ۲، ص۱۵۱ـ۱۵۳ </ref> برخی علت خوش‌رفتاری غیرمنتظره مسلم را با امام سجاد، ناشی از دعایی می‌دانند که حضرت می‌خواند و ناخواسته هیبت و ترس در دل مسلم می‌انداخت.<ref> مسعودی، مروج، ج ۳، ص۲۶۹؛ مفید، ج ۲، ص۱۵۱ ـ۱۵۳</ref> | ||
* '''عدم همراهی برخی از صحابه با شورشیان''': برخی صحابه از جمله [[ | * '''عدم همراهی برخی از صحابه با شورشیان''': برخی صحابه از جمله [[عبدالله بن عمر]]، [[ابو سعید خدری]] و [[جابر بن عبدالله انصاری]]، شورشیان را همراهی نکردند.<ref>سهیلی، الروض الانف، قاهره، ج۶، ص۲۵۳ـ۲۵۴</ref> | ||
== علت شکست == | == علت شکست == | ||
ابن‌قتیبه پس از مقایسه شکست زودهنگام و شگفت‌انگیز مردم مدینه در واقعه حرّه با مقاومت | ابن‌قتیبه پس از مقایسه شکست زودهنگام و شگفت‌انگیز مردم مدینه در واقعه حرّه با مقاومت عبدالله بن زبیر و یاران اندکش در برابر همین سپاه، علت اصلی آن شکست را انتخاب دو امیر ذکر کرده است،<ref>ابن‌قتیبه دینوری، الامامة والسیاسة، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۱۸۵.</ref> اما در منابع درباره اختلاف سران قیام مدینه سخنی نیست.{{مدرک}} | ||
از قول مسلم بن عقبه آورده‌اند که پس از اقرار به توحید، بهترین عمل خود را کشتن اهل حرّه می‌دانست<ref> بلاذری، ج ۴، قسم ۲، ص۴۰؛ طبری، ج ۵، ص۴۹۷؛ ابن‌اعثم کوفی، ج ۵، ص۱۶۳ </ref> برخی تاریخ نگاران مسلمان معتقدند که سرکوب وحشیانه مردم مدینه در واقعه حرّه، با انگیزه انتقام خون امویان و کشته‌های بدر و تقاصّ قتل [[عثمان]] از مردم مدینه، به‌ویژه [[انصار]]، صورت گرفته است.<ref>ابن‌قتیبه دینوری، الامامة والسیاسة، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۱۷۹؛ بلاذری، ج ۴، قسم ۲، ص۴۰ـ ۴۲؛ ابوالفرج اصفهانی، ج ۱، ص۲۶؛ جعفریان، ص۱۶۰ـ ۱۶۱، ۵۰۵ </ref> | از قول مسلم بن عقبه آورده‌اند که پس از اقرار به توحید، بهترین عمل خود را کشتن اهل حرّه می‌دانست<ref> بلاذری، ج ۴، قسم ۲، ص۴۰؛ طبری، ج ۵، ص۴۹۷؛ ابن‌اعثم کوفی، ج ۵، ص۱۶۳ </ref> برخی تاریخ نگاران مسلمان معتقدند که سرکوب وحشیانه مردم مدینه در واقعه حرّه، با انگیزه انتقام خون امویان و کشته‌های بدر و تقاصّ قتل [[عثمان]] از مردم مدینه، به‌ویژه [[انصار]]، صورت گرفته است.<ref>ابن‌قتیبه دینوری، الامامة والسیاسة، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۱۷۹؛ بلاذری، ج ۴، قسم ۲، ص۴۰ـ ۴۲؛ ابوالفرج اصفهانی، ج ۱، ص۲۶؛ جعفریان، ص۱۶۰ـ ۱۶۱، ۵۰۵ </ref> | ||