پرش به محتوا

جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
ویکی سازی
جزبدون خلاصۀ ویرایش
جز (ویکی سازی)
خط ۱۶: خط ۱۶:
| ناشر = [[جامعه مدرسین قم]]
| ناشر = [[جامعه مدرسین قم]]
| ناشر فارسی =
| ناشر فارسی =
| محل انتشارات = قم
| محل انتشارات = [[قم]]
| تاریخ نشر =
| تاریخ نشر =
| تاریخ نشر فارسی =
| تاریخ نشر فارسی =
خط ۲۸: خط ۲۸:
| نسخه الکترونیکی=https://lib.eshia.ir/10088
| نسخه الکترونیکی=https://lib.eshia.ir/10088
}}
}}
'''جَواهرُ الکَلام فی شَرحِ شَرایعِ الاسلام''' یا '''جواهرالکلام''' کتابی [[فقه| فقهی]]، نوشته [[محمدحسن نجفی]]، مشهور به صاحب‌جواهر فقیه بزرگ شیعه در قرن سیزدهم. این کتاب شرحی مفصل بر [[شرایع الاسلام|شرایع‌الاسلام]]، نوشته [[محقق حلی]] است.
'''جَواهرُ الکَلام فی شَرحِ شَرایعِ الاسلام''' یا '''جواهرالکلام''' کتابی [[فقه| فقهی]]، نوشته [[محمدحسن نجفی]]، مشهور به صاحب‌جواهر فقیه بزرگ شیعه در قرن سیزدهم. این کتاب شرحی مفصل بر [[شرایع الاسلام]]، نوشته [[محقق حلی]] است.


عالمان شیعه این کتاب را بسیار ستوده‌اند. آن را دایرةالمعارف فقهی شیعه و حاصل نبوغ نویسنده شمرده و گفته‌اند هر فقیهی برای [[اجتهاد]] به آن نیاز دارد. جواهرالکلام چنان شهرت پیدا کرده است که نویسنده‌اش را با نام کتاب می‌شناسند و صاحب‌جواهر می‌خوانند.
عالمان شیعه این کتاب را بسیار ستوده‌اند. آن را دایرةالمعارف فقهی شیعه و حاصل نبوغ نویسنده شمرده و گفته‌اند هر فقیهی برای [[اجتهاد]] به آن نیاز دارد. جواهرالکلام چنان شهرت پیدا کرده است که نویسنده‌اش را با نام کتاب می‌شناسند و صاحب‌جواهر می‌خوانند.


برخی از امتیازات کتاب به این شرح است: جامعیت کتاب، یعنی اینکه یک دوره کامل فقه را در بر می‌گیرد، تحلیلی و استدلالی‌بودن، ارائه دیدگاه‌های گوناگون فقهی در هر مسئله و ادبیات روان با وجود تخصصی بودن محتوا.
برخی از امتیازات کتاب به این شرح است: جامعیت کتاب، یعنی اینکه یک دوره کامل [[فقه]] را در بر می‌گیرد، تحلیلی و استدلالی‌بودن، ارائه دیدگاه‌های گوناگون فقهی در هر مسئله و ادبیات روان با وجود تخصصی بودن محتوا.


شرح‌ها و حواشی بسیاری بر جواهرالکلام نوشته شده است؛ از جمله: الانصاف فی تحقیقِ مسائلِ الخلاف مِن جواهرِ الکلام،اثر محمد طاها نجف تبریزی (درگذشت ۱۳۲۳ق) و  بحرالجواهر، نوشته علی بن محمدباقر بروجنی.
شرح‌ها و حواشی بسیاری بر جواهرالکلام نوشته شده است؛ از جمله: الانصاف فی تحقیقِ مسائلِ الخلاف مِن جواهرِ الکلام،اثر محمد طاها نجف تبریزی (درگذشت ۱۳۲۳ق) و  بحرالجواهر، نوشته علی بن محمدباقر بروجنی.


برخی از دیدگاه‌های مهم نویسنده در این کتاب عبارت است از: لازم نبودن اجتهاد برای [[قاضی]]، جایز بودن شنیدن صدای زن برای مرد (برخلاف دیدگاه مشهور)، کافی نبودن [[معاطات]] در معاملات و وسیع‌بودن دامنه اختیارات [[حاکم شرع]].
برخی از دیدگاه‌های مهم نویسنده در این کتاب عبارت است از: لازم نبودن [[اجتهاد]] برای [[قاضی]]، جایز بودن شنیدن صدای زن برای مرد (برخلاف دیدگاه مشهور)، کافی نبودن [[معاطات]] در [[معاملات]] و وسیع‌بودن دامنه اختیارات [[حاکم شرع]].


==نویسنده==
==نویسنده==
خط ۵۰: خط ۵۰:


==انگیزه تألیف==
==انگیزه تألیف==
صاحب‌جواهر در مقدمه کوتاهی که بر جواهر نوشته، انگیزه‌اش از تألیف کتاب را توضیح داده است. به گفته او، از آنجا که [[شرایع الاسلام|شرایع‌الاسلام]] کتابی جامع، دقیق و الگویی برای فقیهان بوده است، تصمیم گرفته است شرحی بر آن بنویسد تا نکات مهم و سودمند پنهانش را آشکار کند، خطاهای شارحانش را گزارش دهد و با توضیح مناسب مطالب و ذکر و دیدگاه‌های گوناگون فقهی و و دلایلشان کتاب را از اِجمال درآورد.<ref>نگاه کنید به نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ص۲-۳.</ref>
صاحب‌جواهر در مقدمه کوتاهی که بر جواهر نوشته، انگیزه‌اش از تألیف کتاب را توضیح داده است. به گفته او، از آنجا که [[شرایع الاسلام]] کتابی جامع، دقیق و الگویی برای فقیهان بوده است، تصمیم گرفته است شرحی بر آن بنویسد تا نکات مهم و سودمند پنهانش را آشکار کند، خطاهای شارحانش را گزارش دهد و با توضیح مناسب مطالب و ذکر و دیدگاه‌های گوناگون فقهی و و دلایلشان کتاب را از اِجمال درآورد.<ref>نگاه کنید به نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ص۲-۳.</ref>


[[محمد حرزالدین]] (۱۲۷۳-۱۳۶۵ق) در [[معارف الرجال|مَعارف‌الرجال]] نوشته است صاحب‌جواهر ابتدا قصد نوشتن شرحی بر [[شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام (کتاب)|شرائع]] نداشته است؛ بلکه  تنها می‌خواسته دیدگاه‌های فقیهان را در مسائل فقهی برای استفاده شخصی یادداشت کند؛ اما شاگردانش به دستنوشته‌های وی دست پیدا می‌کنند و همین، زمینه تألیف کتاب می‌شود.<ref>حرزالدین، معارف الرجال، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۲۲۶.</ref>
[[محمد حرزالدین]] (۱۲۷۳-۱۳۶۵ق) در [[معارف الرجال|مَعارف‌الرجال]] نوشته است صاحب‌جواهر ابتدا قصد نوشتن شرحی بر [[شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام (کتاب)|شرائع]] نداشته است؛ بلکه  تنها می‌خواسته دیدگاه‌های فقیهان را در مسائل فقهی برای استفاده شخصی یادداشت کند؛ اما شاگردانش به دستنوشته‌های وی دست پیدا می‌کنند و همین، زمینه تألیف کتاب می‌شود.<ref>حرزالدین، معارف الرجال، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۲۲۶.</ref>


==محتوا و ساختار==
==محتوا و ساختار==
جواهرالکلام کتابی بسیار مفصل در فقه شیعه و مانند دایرةالمعارفی است که همه ابواب فقه را دربرگرفته است. گفته‌اند که در جامعیت مطالب پیش و پس از جواهر کتابی همچون جواهر وجود نداشته است.<ref>بخش فقه، علوم قرانی و حدیث، «جواهرالکلام»، ص۶۷۲.</ref>
جواهرالکلام کتابی بسیار مفصل در فقه شیعه و مانند دایرةالمعارفی است که همه [[ابواب فقه]] را دربرگرفته است. گفته‌اند که در جامعیت مطالب پیش و پس از جواهر کتابی همچون جواهر وجود نداشته است.<ref>بخش فقه، علوم قرانی و حدیث، «جواهرالکلام»، ص۶۷۲.</ref>


جواهرالکلام شرح کتاب [[شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام (کتاب)|شرایع‌الاسلام]] نوشته [[محقق حلی|محقق حلّی]] (درگذشته ۶۷۶ق) است‌<ref>مطهری، مجموعه آثار، ج۲۰، ص۸۶.</ref> و ساختاری مانند آن دارد؛ یعنی مثل آن، به چهار بخش کلی [[عبادات]]،<ref>نگاه کنید به محقق حلی، شرایع‌الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲؛ نجفی جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۲.</ref> [[عقود شرعی|عقود]]،<ref>نگاه کنید به محقق حلی، شرایع‌الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۲؛ نجفی جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۲۲، ص۳.</ref> [[ایقاعات]]<ref>نگاه کنید به محقق حلی، شرایع‌الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۲؛ نجفی جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۲، ص۲.</ref> و احکام‌<ref>نگاه کنید به محقق حلی، شرایع‌الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۱۵۳؛ نجفی جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۶، ص۷.</ref> تقسیم شده است.
جواهرالکلام شرح کتاب [[شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام (کتاب)|شرایع‌الاسلام]] نوشته [[محقق حلی|محقق حلّی]] (درگذشته ۶۷۶ق) است‌<ref>مطهری، مجموعه آثار، ج۲۰، ص۸۶.</ref> و ساختاری مانند آن دارد؛ یعنی مثل آن، به چهار بخش کلی [[عبادات]]،<ref>نگاه کنید به محقق حلی، شرایع‌الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲؛ نجفی جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۲.</ref> [[عقود شرعی|عقود]]،<ref>نگاه کنید به محقق حلی، شرایع‌الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۲؛ نجفی جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۲۲، ص۳.</ref> [[ایقاعات]]<ref>نگاه کنید به محقق حلی، شرایع‌الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۲؛ نجفی جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۲، ص۲.</ref> و احکام‌<ref>نگاه کنید به محقق حلی، شرایع‌الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۱۵۳؛ نجفی جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۶، ص۷.</ref> تقسیم شده است.
confirmed، templateeditor
۱۱٬۵۴۹

ویرایش