حدوث و قدم: تفاوت میان نسخه‌ها

حدوث و قدم (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱ فوریهٔ ۲۰۱۴، ساعت ۱۱:۰۴

۴۱۰ بایت حذف‌شده ، ‏۱ فوریهٔ ۲۰۱۴

←‏معنای حدوث و قدم در علم کلام

دیداریویکی‌متن

کاربر ناشناس

imported>Hrezaei

@@ خط ۱۹: / خط ۱۹: @@
 در زبان فارسی، واژه «دیرینه شدن» معادل معنای قدیم است. <ref>رجوع کنید به كشاف اصطلاحات الفنون، ج 2، ص 1211</ref>.
-==معنای حدوث و قدم در علم کلام==
+===معنای اصطلاحی حدوث و قدم===
-اصطلاحات كلامى حدوث و قدم و نیز حادث و قدیم با معانى لغوى پیشگفته ارتباط دارد. در اصطلاح متكلمان، حادث تعریف هاى مختلفى پیدا كرده است، از جمله: آنچه بعد از آنكه نبود هستى یافت، آنچه براى وجودش ابتدایى هست، آنچه مسبوق به عدم یا مسبوق به غیر است <ref>رجوع کنید به اعلام النبوة، ص 31؛ الشامل فى اصول‌الدین، ص113ـ114؛ كتاب المعتمد فى اصول‌الدین، ص85؛ نهایة الاقدام فى علم الكلام، ص 18، 34؛ محصل افكار المتقدمین و المتأخرین من العلماء و الحكماء و المتكلمین، ص 117؛ انوار الملكوت فى شرح الیاقوت، ص 51؛ المواقف فى علم الكلام، ص76</ref>.همچنین برخى متكلمان، حادث را تعریف كرده‌اند به «آنچه وجودش متأخر از امر ازلى است» <ref>انوار الملكوت فى شرح الیاقوت، ص 113</ref>.
+اصطلاحات كلامى حدوث و قدم و نیز حادث و قدیم با معانى لغوى پیشگفته ارتباط دارد.
-براى قدیم نیز چند تعریف ذكر كرده‌اند، از رایج‌ترین آنها تعریف قدیم به چیزى است كه ابتدایى ندارد.<ref>اعلام النبوة، ص31؛ الشامل فى اصول‌الدین، ص 108؛ كتاب المعتمد فى اصول‌الدین؛ محصل افكار المتقدمین و المتأخرین من العلماء و الحكماء و المتكلمین؛ انوار الملكوت فى شرح الیاقوت، ص 113</ref>. اما [[جوینى]] <ref>الشامل فى اصول‌الدین، ص 109</ref> این تعریف را تعریفى غیرجامع و به ‌دور از معناى لغوى دانسته و تعریف قدیم را به هر چیزى كه متقدم در وجود است همراه با تأكید بر تقدم، پیشنهاد كرده است كه امور حادثِ متقدم را هم شامل می‌شود؛ آمدى <ref>ابكارالافكار فى اصول‌الدین، ج 3، ص300ـ301</ref> تعریف قدیم را به «چیزى كه تحققش متقدم بوده و تقدم فى نفسه دارد» ترجیح داده است تا حتى عدمى را هم كه قدیم است شامل شود.
+در اصطلاح متكلمان، برای کلمه حادث تعریف هاى مختلفى بیان شده است.
-از سوى دیگر، برخى متكلمان، این لفظ را منحصر به خدا شمرده‌اند، از جمله بعضى [[معتزله]] كه براى قدیم، به معناى چیزى كه ابتدایى ندارد، جز خدا مصداقى نیافته‌اند. <ref>رجوع کنید به مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلّین، ص 180؛ شرح الاصول الخمسة، ص 117ـ118؛ الشامل فى اصول‌الدین، ص108</ref>.
+برخی آنرا به موجودی که بعد از نبودن، بوجود آمده تعریف کرده اند و برخی دیگر، به آنچه براى وجودش ابتدایى هست یا آنچه سابقه عدم دارد یا آنچه قبل از آن موجود دیگری بوده است. <ref>رجوع کنید به اعلام النبوة، ص 31؛ الشامل فى اصول‌الدین، ص113ـ114؛ كتاب المعتمد فى اصول‌الدین، ص85؛ نهایة الاقدام فى علم الكلام، ص 18، 34؛ محصل افكار المتقدمین و المتأخرین من العلماء و الحكماء و المتكلمین، ص 117؛ انوار الملكوت فى شرح الیاقوت، ص 51؛ المواقف فى علم الكلام، ص76</ref>.
-از اینجا مسائل كلامی‌اى چون حادث یا قدیم بودن [[قرآن]] و نیز قدیم بودن [[صفات خدا|صفات الهى]] پدید آمده است. در این میان كسانى هم بوده‌اند كه حادث و قدیم را اسماء اضافه به‌ شمار آورده‌اند كه بنا بر تعریف، معناى آنها جز در نسبت با دیگرى معلوم نمی‌شود. <ref>رجوع کنید به الشامل فى اصول‌الدین، ص108؛ ابكارالافكار فى اصول‌الدین، ج 3، ص 298ـ299</ref>.
+برخی نیز حادث را به «آنچه بعد از امر ازلی ایجاد شده و بوجود آمده است» تعریف کرده اند. <ref>انوار الملكوت فى شرح الیاقوت، ص 113</ref>.
+براى قدیم نیز چند تعریف ذكر كرده‌اند.
+برخی آنرا چیزی دانسته اند که ابتدا ندارد.<ref>اعلام النبوة، ص31؛ الشامل فى اصول‌الدین، ص 108؛ كتاب المعتمد فى اصول‌الدین؛ محصل افكار المتقدمین و المتأخرین من العلماء و الحكماء و المتكلمین؛ انوار الملكوت فى شرح الیاقوت، ص 113</ref>. [[جوینى]] <ref>الشامل فى اصول‌الدین، ص 109</ref> این تعریف را نادرست و غیردقیق دانسته است و آمدی <ref> ابكارالافكار فى اصول‌الدین، ج 3، ص300ـ301</ref> نیز قدیم را چیزى معرفی کرده كه تحقق و بودنش متقدم بوده و تقدم فى نفسه دارد نه اینکه به وسیله چیزی پدید آمده باشد.
+===مصداق قدیم===
+برخى متكلمان، قدیم را تنها منحصر در [[خدا|خداوند]] می دانند. از جمله بعضى [[معتزله]] معتقدند که واژه قدیم، چیزی است که ابتدایی ندارد و مصداق آن منحصر در خداوند است. <ref>رجوع کنید به مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلّین، ص 180؛ شرح الاصول الخمسة، ص 117ـ118؛ الشامل فى اصول‌الدین، ص108</ref>.
+به دنبال این بحثها، مباحث ومسائل کلامی مهمی همانند حادث یا قدیم بودن [[قرآن]] و نیز قدیم بودن [[صفات خدا|صفات الهى]] در تاریخ کلام اسلامی ایجاد شد و نزاع ها و اختلاف نظرهای شدیدی را ایجاد نمود.
 ==نظرات در باب حدوث و قدم==