پرش به محتوا

زید بن علی: تفاوت میان نسخه‌ها

۲۱۳ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۱ مهٔ ۲۰۲۳
اصلاح ارقام
(اصلاح ارقام)
(اصلاح ارقام)
خط ۲۷: خط ۲۷:


==نسب==
==نسب==
زید پسر [[امام سجاد(ع)]]، چهارمین امام [[شیعیان]] است. نام مادر زید به صورت‌های گوناگونی ضبط شده است: جیدا، جید، حیدان و حوراء. [[مختار ثقفی]] مادر زید را به سی هزار [[درهم شرعی|درهم]] خرید و  به امام سجاد(ع) هدیه کرد.<ref>نک. اصفهانی، مقاتل الطالبین، ص۱۲۴</ref> او فرزندان دیگری به نام‌های علی، عمر و خدیجه از امام سجاد(ع) به دنیا آورد.<ref>نک. اصفهانی، مقاتل الطالبین، ص۱۲۴</ref>
زید پسر [[امام سجاد(ع)]]، چهارمین امام [[شیعیان]] است. نام مادر زید به صورت‌های گوناگونی ضبط شده است: جیدا، جید، حیدان و حوراء. [[مختار ثقفی]] مادر زید را به سی هزار [[درهم شرعی|درهم]] خرید و  به امام سجاد(ع) هدیه کرد.<ref>نک: اصفهانی، مقاتل الطالبین، دارالمعرفة، ص۱۲۴.</ref> او فرزندان دیگری به نام‌های علی، عمر و خدیجه از امام سجاد(ع) به دنیا آورد.<ref>نک: اصفهانی، مقاتل الطالبین، دارالمعرفة، ص۱۲۴.</ref>
{{تبارنامه امام سجاد}}
{{تبارنامه امام سجاد}}


==القاب و کنیه==
==القاب و کنیه==
کنیه زید ابوالحسین بوده است<ref>نک. اصفهانی، مقاتل الطالبین، ص۱۲۴؛ صابری، تاریخ فرق اسلامی، ج۲، ص۶۴؛ عمرجی، الحیاة السیاسیة و الفکریة للزیدیة فی المشرق الاسلامی، ص۲۵</ref>القاب او عبارتند از:
کنیه زید ابوالحسین بوده است<ref>نک: اصفهانی، مقاتل الطالبین، دارالمعرفة، ص۱۲۴؛ صابری، تاریخ فرق اسلامی، ج۲، ص۶۴؛ عمرجی، الحیاة السیاسیة و الفکریة للزیدیة فی المشرق الاسلامی، ص۲۵</ref>القاب او عبارتند از:
* '''زید شهید'''<ref>نک زرکلی، الاعلام، ص۵۹</ref> به خاطر اینکه در قیام علیه ظلم کشته شد.
* '''زید شهید'''<ref>نک زرکلی، الاعلام، ص۵۹</ref> به خاطر اینکه در قیام علیه ظلم کشته شد.
* '''حلیف القرآن'''<ref>عمرجی، الحیاة السیاسیة و الفکریة للزیدیة فی المشرق الاسلامی، ص۴۳؛ اصفهانی، مقاتل الطالبین، ص۱۲۷.</ref> به خاطر این که پیوسته مشغول قرائت قرآن بود؛
* '''حلیف القرآن'''<ref>عمرجی، الحیاة السیاسیة و الفکریة للزیدیة فی المشرق الاسلامی، ص۴۳؛ صفهانی، مقاتل الطالبین، دارالمعرفة، ص۱۲۷.</ref> به خاطر این که پیوسته مشغول قرائت قرآن بود؛
* '''زید الازیاد'''.<ref>نک. شبلنجی، نورالابصار فی مناقب آل بیت النبی المختار، ص۴۰۳؛ نوری، زید بن علی و مشروعیه الثوره عند اهل البیت، ص۲۰</ref>کنایه از مقام او نسبت به [[زید بن حارثه]]، [[زید بن ارقم]]، [[زید بن حسن بن علی]]<ref>رضوی اردکانی، ص۱۴</ref>
* '''زید الازیاد'''.<ref>نک. شبلنجی، نورالابصار فی مناقب آل بیت النبی المختار، ص۴۰۳؛ نوری، زید بن علی و مشروعیه الثوره عند اهل البیت، ص۲۰</ref>کنایه از مقام او نسبت به [[زید بن حارثه]]، [[زید بن ارقم]]، [[زید بن حسن بن علی]]<ref>رضوی اردکانی، ص۱۴</ref>


==تاریخ ولادت و درگذشت==
==تاریخ ولادت و درگذشت==
سال‌های ۷۵ق، ۷۸ق،<ref>اعتقاد ابن عساکر در تاریخ دمشق.</ref> ۷۹ق<ref>نگاه کنید به: نوری، زید بن علی و مشروعیه الثوره عند اهل البیت، ص۱۸.</ref>و ۸۰ق<ref>ربانی گلپایگانی، علی، فرق و مذاهب اسلامی، ص۹۹.</ref> سال تولد وی ذکر شده است. او در [[مدینه]] به دنیا آمد.<ref>نگاه کنید به: عمرجی، الحیاة السیاسیة و الفکریة للزیدیة فی المشرق الاسلامی، ص۳۰؛ صابری، تاریخ فرق اسلامی، ج۲، ص۶۴.</ref><br>
سال‌های ۷۵ق، ۷۸ق،<ref>اعتقاد ابن عساکر در تاریخ دمشق.</ref> ۷۹ق<ref>نگاه کنید به: نوری، زید بن علی و مشروعیه الثوره عند اهل البیت، ص۱۸.</ref>و ۸۰ق<ref>ربانی گلپایگانی، علی، فرق و مذاهب اسلامی، ص۹۹.</ref> سال تولد وی ذکر شده است. او در [[مدینه]] به دنیا آمد.<ref>نگاه کنید به: عمرجی، الحیاة السیاسیة و الفکریة للزیدیة فی المشرق الاسلامی، ص۳۰؛ صابری، تاریخ فرق اسلامی، ج۲، ص۶۴.</ref><br>
در مورد سال [[شهادت]] او نیز اختلاف است. سال‌های [[سال ۱۲۰ هجری قمری|۱۲۰]]،<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۷۴.</ref> [[سال ۱۲۱ هجری قمری|۱۲۱]]<ref>ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۵ ص۲۲۹.</ref> و [[سال ۱۲۲ هجری قمری|۱۲۲ قمری]]<ref>ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۵ ص۲۲۹ و ۲۴۲.</ref> به عنوان سال شهادت وی ذکر شده است.
در مورد سال [[شهادت]] او نیز اختلاف است. سال‌های [[سال ۱۲۰ هجری قمری|۱۲۰]]،<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۷۴.</ref> [[سال ۱۲۱ هجری قمری|۱۲۱]]<ref>ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۵ق، ج۵ ص۲۲۹.</ref> و [[سال ۱۲۲ هجری قمری|۱۲۲ قمری]]<ref>ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۵ق،‌ ج۵ ص۲۲۹ و ۲۴۲.</ref> به عنوان سال شهادت وی ذکر شده است.


==اساتید==
==اساتید==
خط ۷۵: خط ۷۵:
کتاب «المجموع فی الفقه» به روایت [[ابوخالد واسطی]] از زید، منسوب به زید بن علی است.<ref>نک. زرکلی، الاعلام، ص۵۹ و صابری، تاریخ فرق اسلامی، ج۲، ص۶۶؛ عمرجی، الحیاه السیاسیه و الفکریه للزیدیه فی المشرق الاسلامی، ص۴۶</ref> این کتاب مشهورترین اثر منسوب به او بوده و شروحی نیز بر آن نوشته شده است.
کتاب «المجموع فی الفقه» به روایت [[ابوخالد واسطی]] از زید، منسوب به زید بن علی است.<ref>نک. زرکلی، الاعلام، ص۵۹ و صابری، تاریخ فرق اسلامی، ج۲، ص۶۶؛ عمرجی، الحیاه السیاسیه و الفکریه للزیدیه فی المشرق الاسلامی، ص۴۶</ref> این کتاب مشهورترین اثر منسوب به او بوده و شروحی نیز بر آن نوشته شده است.


دیگر کتب ذکر شده برای زید عبارتند از تفسیر غریب القرآن المجید، اخبار زید بن علی.<ref> عمرجی، الحیاة السیاسیة و الفکریة للزیدیة فی المشرق الاسلامی، ص۴۷؛ بروکلمان، تاریخ الادب العربی، ج۳، ص۳۲۳</ref> تثبیت الإمامة، مناسک یا منسک الحج، قراءة زید بن علی، رسالة فی الجدل مع المرجئة، کتاب الصفوة، رسالة فی حقوق اللّه<ref>نک. الحیاة السیاسیة و الفکریة للزیدیة فی المشرق الاسلامی، ص۴۷؛ بروکلمان، تاریخ الادب العربی، ج۳، ص۳۲۳.</ref>، و کتاب فی الرد علی القدریة من القرآن<ref>نک. البغدادی، اصول الدین، ص۳۰۷</ref>.
دیگر کتب ذکر شده برای زید عبارتند از تفسیر غریب القرآن المجید، اخبار زید بن علی.<ref> عمرجی، الحیاة السیاسیة و الفکریة للزیدیة فی المشرق الاسلامی، ص۴۷؛ بروکلمان، تاریخ الادب العربی، ۲۰۰۶م، ج۳، ص۳۲۳.</ref> تثبیت الإمامة، مناسک یا منسک الحج، قراءة زید بن علی، رسالة فی الجدل مع المرجئة، کتاب الصفوة، رسالة فی حقوق اللّه<ref>نک. الحیاة السیاسیة و الفکریة للزیدیة فی المشرق الاسلامی، ص۴۷؛ بروکلمان، تاریخ الادب العربی، ۲۰۰۶م،‌ ج۳، ص۳۲۳.</ref>، و کتاب فی الرد علی القدریة من القرآن<ref>نک. البغدادی، اصول الدین، ص۳۰۷</ref>.


==قیام زید==
==قیام زید==
خط ۸۹: خط ۸۹:
یارانش برای مصون ماندن جنازه زید از تعرض دشمن، آن را شبانه و مخفیانه دفن کردند اما دشمن از آن آگاه شد. امویان جنازه زید را بیرون کشیده سرش را از بدنش جدا کرده، به [[شام]] نزد [[هشام بن عبدالملک]] فرستادند و بدنش را به‌دار آویختند.
یارانش برای مصون ماندن جنازه زید از تعرض دشمن، آن را شبانه و مخفیانه دفن کردند اما دشمن از آن آگاه شد. امویان جنازه زید را بیرون کشیده سرش را از بدنش جدا کرده، به [[شام]] نزد [[هشام بن عبدالملک]] فرستادند و بدنش را به‌دار آویختند.


نقل شده است که سر زید پس از شام به [[مصر]] فرستاده شد. در مصر بقعه‌ای به سر زید بن علی منسوب است.<ref>معجم البلدان،ج۵،ص:۱۴۳ </ref> اما بدن وی تا زمان مرگ هشام بر‌ دار ماند و پس از آن به امر [[ولید بن یزید]]، جنازه را از‌ دار پایین آوردند و سوزاندند و خاکسترش را بر باد دادند.<ref>نک. ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک ج۷، ص۲۱۲ و صابری، تاریخ فرق اسلامی، ج۲، ص۶۷-۶۶، و ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۵، ص۱۶۳، و عمرجی، الحیاه السیاسیه و الفکریه للزیدیه فی المشرق الاسلامی، ص۳۶، و شبلنجی، نورالابصار فی مناقب آل بیت النبی المختار(ص)، ص۴۰۳</ref>
نقل شده است که سر زید پس از شام به [[مصر]] فرستاده شد. در مصر بقعه‌ای به سر زید بن علی منسوب است.<ref>معجم البلدان،ج۵،ص:۱۴۳ </ref> اما بدن وی تا زمان مرگ هشام بر‌ دار ماند و پس از آن به امر [[ولید بن یزید]]، جنازه را از‌ دار پایین آوردند و سوزاندند و خاکسترش را بر باد دادند.<ref>نک: ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک، ۱۴۱۲ق، ج۷، ص۲۱۲ و صابری، تاریخ فرق اسلامی، ج۲، ص۶۷-۶۶، و ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۵، ص۱۶۳، و عمرجی، الحیاه السیاسیه و الفکریه للزیدیه فی المشرق الاسلامی، ص۳۶، و شبلنجی، نورالابصار فی مناقب آل بیت النبی المختار(ص)، ص۴۰۳</ref>


==امام صادق(ع) و قیام زید==
==امام صادق(ع) و قیام زید==
خط ۹۸: خط ۹۸:
وقتی زید از حضور حضرت امام صادق (ع) بیرون رفت امام فرمود:
وقتی زید از حضور حضرت امام صادق (ع) بیرون رفت امام فرمود:
{{وسط‌چین}}
{{وسط‌چین}}
<font color=green>'''«وای بر کسی که ندای او را بشنود و به یاری او نشتابد»'''</font><ref>عیون أخبار الرضا علیه‌السلام ج‌۲، ص۲۲۵</ref>{{پایان}}
<font color=green>'''«وای بر کسی که ندای او را بشنود و به یاری او نشتابد»'''</font><ref>عیون أخبار الرضا علیه‌السلام، ج‌۲، ص۲۲۵.</ref>{{پایان}}


'''اعتقاد زید'''
'''اعتقاد زید'''


در روایتی از محمد بن مسلم نقل شده که:
در روایتی از محمد بن مسلم نقل شده که:
:::«بر زید بن علی(ع) وارد شدم و گفتم گروهی می‌گویند تو صاحب این امر(امامت) هستی. پاسخ داد نه؛ اما من از عترت ایشان هستم. گفتم پس چه کسی این کار را پس از شما متصدی خواهد شد؟ پاسخ داد: هفت تن از خلفاء که مهدی(عج) از ایشان است. ابن مسلم گفت: پس از آن بر امام باقر(ع) وارد شدم و این جریان را خبر دادم. حضرت فرمود: برادرم زید راست گفت، در آینده‌ای نزدیک پس از من، هفت تن از اوصیاء این امر را عهده‌دار خواهند شد و مهدی(عج) نیز از آن‌هاست...»<ref>قمی، کفایة الاثر، ۱۴۰۱ق، ص۳۰۹ و مجلسی، تهران، اسلامیه، بی‌تا، ج۴۶، ص۲۰۰.</ref>
:::«بر زید بن علی(ع) وارد شدم و گفتم گروهی می‌گویند تو صاحب این امر(امامت) هستی. پاسخ داد نه؛ اما من از عترت ایشان هستم. گفتم پس چه کسی این کار را پس از شما متصدی خواهد شد؟ پاسخ داد: هفت تن از خلفاء که مهدی(عج) از ایشان است. ابن مسلم گفت: پس از آن بر امام باقر(ع) وارد شدم و این جریان را خبر دادم. حضرت فرمود: برادرم زید راست گفت، در آینده‌ای نزدیک پس از من، هفت تن از اوصیاء این امر را عهده‌دار خواهند شد و مهدی(عج) نیز از آن‌هاست...»<ref>قمی، کفایة الاثر، ۱۴۰۱ق، ص۳۰۹ و مجلسی بحارالأنوار، ج۴۶، ص۲۰۰.</ref>
استناد به روایت فوق و برخی روایات دیگر اعتقاد و التزام زید به [[امامت ائمه اثنی عشر|امامت]] [[امام صادق(ع)]] را اثبات می‌کنند.<ref>كشّى، ص ۳۶۱؛ ابن بابويه، ۱۳۶۳ش، ج ۱، ص ۲۴۹؛ ابن شهر آشوب، ج ۳، ص ۳۲۹.</ref>
استناد به روایت فوق و برخی روایات دیگر اعتقاد و التزام زید به [[امامت ائمه اثنی عشر|امامت]] [[امام صادق(ع)]] را اثبات می‌کند.<ref>كشّى، ص ۳۶۱؛ ابن بابويه، ۱۳۶۳ش، ج ۱، ص ۲۴۹؛ ابن شهر آشوب، ج ۳، ص ۳۲۹.</ref>


==فرزندان زید==
==فرزندان زید==
خط ۱۳۲: خط ۱۳۲:
== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
* ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ،‌دار صار، بیروت.
* ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ،‌ بیروت، دارصار، ۱۳۸۵ق.
* ابن جوزی، عبد الرحمن بن علی، المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک، دراسة و تحقیق محمد عبد القادر عطا، مراجعه و تصحیح نعیم زرزور،‌دار الکتب العلمیه، بیروت.
* ابن جوزی، عبد الرحمن بن علی، المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک، تحقیق: محمد عبد القادر عطا، تصحیح: نعیم زرزور،‌ بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۲ق.
* ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، محقق محمد عبدالقادر عطا، دارالکتب العلمیه، بیروت.
* ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، محقق: محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۰ق.
* ابن عماد، عبد الحی بن احمد، شذرات الذهب فی اخبار من ذهب،‌دار الکتب العلمیه، بیروت.
* ابن عماد، عبد الحی بن احمد، شذرات الذهب فی اخبار من ذهب،‌ بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۰۹ق.
* ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، مقاتل الطالبین، محقق احمد صقر، دارالمعرفة، بیروت.
* ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، مقاتل الطالبین، محقق احمد صقر، بیروت، دارالمعرفة، بی‌تا.
* بروکلمان، کارل، تاریخ الادب العربی، تعریب عبدالحلیم نجار، دارالکتب الاسلامی، قم.
* بروکلمان، کارل، تاریخ الادب العربی، تعریب عبدالحلیم نجار، قم، دارالکتب الاسلامی، ۲۰۰۶م.
* تمیمی بغدادی، عبدالقاهر ابن طاهر، اصول الدین،‌دار الکتب العلمیه، بیروت.
* تمیمی بغدادی، عبدالقاهر ابن طاهر، اصول الدین،‌دار الکتب العلمیه، بیروت.
* حلی، حسن بن یوسف(۷۲۶ ق)،رجال علامة حلی،‌دار الذخائر، نجف اشرف، ۱۴۱۱ ق، چاپ دوم.
* حلی، حسن بن یوسف(۷۲۶ ق)،رجال علامة حلی،‌دار الذخائر، نجف اشرف، ۱۴۱۱ ق، چاپ دوم.
Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۱٬۳۴۶

ویرایش