ام‌کلثوم دختر امام علی(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

در تاریخ ولادت ام کلثوم، میان مورّخان اختلاف است؛ اما [[شیعه]] و [[اهل سنت|سنی]] بر اینکه [[علی(ع)]] و [[فاطمه(س)]] فرزندی به نام ام کلثوم داشته‌اند، اتفاق نظر دارند.<ref>مفید، الارشاد، ج۱، ص۳۵۴؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۸، ص۴۶۳؛ تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۲۱۳؛ تاریخ طبری، ج۴، ص۱۱۸.</ref>

تاریخ ولادت او را [[سال ۶ هجری قمری]] نوشته‌اند؛<ref>ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۳، ص۵۰۰؛ دخیل، اعلام النساء، ص۲۳۸.</ref> البته برخی نیز بدون تعیین سال دقیق، این گونه ذکر کرده‌اند که زمان ولادت او در عصر [[پیامبر اکرم]](ص) یا قبل از وفات رسول خدا(ص) بوده است.<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۸، ص۴۶۴؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۴، ص۱۹۵۴.</ref>

درباره اینکه او فرزند چندم امام علی(ع) بوده میان منابع [[شیعه]] و [[اهل سنت]] اختلاف وجود دارد و علمای شیعه، او را کوچک‌تر و پس از [[زینب کبری|زینب]](س) دانسته‌اند؛<ref>مفید، الارشاد، ج۱، ص۳۵۴؛ مناقب ابن شهر آشوب، ج۳، ص۸۹.</ref> اما اهل سنت، ام کلثوم را فرزند سوم [[علی بن ابی طالب]](ع) ذکر کرده و بزرگ‌تر از زینب (س) پنداشته‌اند.<ref>سیره ابن اسحاق، ص۲۴۷؛ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۳، ص۵۰۰.</ref>

[[شیخ مفید]] در شمار فرزندان امیرالمؤمنین(ع)، نام او را زینب صغری(س) ذکر می‌کند که [[کنیه|مُکَنّا]] به‌ام کلثوم است.<ref>مفید، الارشاد، ج۱، ص۳۵۴.</ref> این [[کنیه]] را پیامبراکرم(ص) به سبب شباهت زینب به خاله‌اش - [[ام کلثوم دختر رسول خدا (ص)]] - به او داد.<ref>قمی، الکنی و الالقاب، ج۱، ص۲۲۸.</ref> در بسیاری از منابع فریقین، از او تعبیر به‌ام کلثوم کبری شده است.

بنابر نقل برخی تاریخ نویسان، ام کلثوم ابتدا با [[عمر بن خطاب|عُمَر بن خطاب]] ازدواج کرد و پس از مرگ عُمَر، به همسری پسر عمویش «‌عون‌» پسر [[جعفر بن ابی طالب]] در آمد. وی پس از وفات عون با برادرشوهرش «‌محمد‌» و پس از وفات محمد با دیگر برادر آنان «‌عبدالله‌» ازدواج کرد.<ref>طبقات ابن سعد، ج۸، ص۴۶۲.</ref> [[مسعودی]] او را بدون فرزند می‌داند<ref>مسعودی، مروج الذهب، ج۱، ص۲۹۹.</ref>. برخی تاریخ‌نویسان از جمله فرزندان وی را «‌زید‌» و «‌رقیه‌» دانسته‌اند که هر دو از عُمَرند.<ref>ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۱۹، ص۴۸۲؛ بلاذری، انساب الاشراف، ص۱۹۰.</ref> [[ابن عنبه]] در ذکر فرزندان [[مسلم بن عقیل]] از دختری به اسم «‌حمیده‌» نام می‌برد که مادر وی ام کلثوم دختر علی بن ابیطالب است.<ref>ابن عنبه، عمده الطالب، ص۳۲.</ref> سید محسن امین می‌گوید: این خبر دلالت بر آن دارد که مسلم بن عقیل با دختر عمویش ام کلثوم ازدواج کرده، اما این غیر ام کلثوم کبری است؛ چون احدی آن را روایت نکرده و شاید همسر ام کلثوم وسطی باشد.<ref>امین، اعیان الشیعه، ج۳، ص۴۸۴.</ref>

:::در شبی که [[علی(ع)]] فردای آن به [[شهادت]] رسید، تا صبح بیدار بود. ام کلثوم علت را جویا شد. حضرت فرمود: اگر شب را به صبح برسانم کشته می‌شوم. ام کلثوم پدر را باز داشت؛ اما امام(ع) فرمود: از مرگ گریزی نیست و از خانه به سمت [[مسجد]] خارج شد.<ref>مفید، الارشاد، ج۱، ص۱۶.</ref>

#ابن عبدالبر، وفات وی را در زمان امامت [[امام حسن]] (ع) ذکر می‌کند.<ref>ابن عبدالبر، استیعاب، ج۴، ص۱۹۵۶.</ref>

*عسقلانی، ابن حجر احمد بن علی، الاصابه فی تمییز الصحابه، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۵ ه‍.