کفاره روزه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''کفاره روزه''' جریمه‌ای که در ازای باطل کردن برخی [[روزه|روزه‌ها]] مانند روزه‌های [[ماه رمضان]] و روزه [[نذر|نذرشده]] در زمان معین، برعهده ملکف می‌آید. کفاره شکستن عمدی هر روزه عبارت است از دو ماه روزه‌گرفتن که سی ویک روز آن پی‌درپی باشد یا غذا دادن به شصت [[فقیر]].  

برخی فقهاء مانند [[صاحب جواهر]] و [[آیت‌الله خویی]] معتقدند انجام هر یک از [[مبطلات روزه]]، علاوه بر قضای روزه، سبب کفاره نیز می‌شود. در مقابل، تعدادی از فقهاء معتقدند؛ مبطلاتی همچون [[قی‌کردن]] یا اشتباه در تشخیص اذان صبح یا [[اذان مغرب]] موجب کفاره نمی‌شود. البته کفاره روزه در صورتی واجب می‌شود که روزه‌دار بداند آنچه انجام می‌دهد، از مبطلات روزه است.  

بنابر نظر فقهاء، اگر کسی روزه‌اش را با حرام مانند [[شراب]] یا [[زنا]] باطل کند، باید [[کفاره جمع]] (دو ماه روزه و غذادادن به شصت فقیر) را انجام دهد. البته برخی از فقهاء، پرداخت کفاره جمع در این صورت را [[احتیاط مستحب]] و برخی دیگر [[احتیاط واجب]] دانسته‌اند.

[[کفاره]] جریمه مالی یا بدنی‌ای است که در ازای ارتکاب برخی [[گناه|گناهان]] برعهده مکلف می‌آید.<ref>مشکینی، مصطلحات‌الفقه، ۱۴۱۹ق، ص۴۶۵.</ref> کفاره غالباً موجب سقوط یا تخفیف [[عذاب|مجازات اخروی]] [[گناه]] می‌شود.<ref>مشکینی، مصطلحات‌الفقه، ۱۴۱۹ق، ص۴۶۵.</ref>

[[فقیه|فقیهان]] معتقدند باطل کردن هر [[روزه|روزه‌ای]] سبب کفاره نمی‌شود، کفاره تنها به باطل کردن برخی روزه‌ها تعلق می‌گیرد:

گاه در محاورات عرفی کفاره به‌معنای [[فدیه]] به کار می‌رود. برای مثال از یک [[مد طعام|مُد طعام]] (۷۵۰ گرم گندم و مانند آن)، به‌عنوان کفاره روزه یاد می‌شود؛<ref>برای نمونه نگاه کنید به‌ خامنه‎ای، اجوبةالاستفتائات، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۱۳۸، س۸۰۲.</ref> در حالی که فدیهٔ جانشین روزه است و در ازای نگرفتن روزه به‌علت ناتوانی بر اثر بیماری یا مانند آن و تاخیر قضای روزه تا ماه رمضان بعد ([[کفاره تاخیر]]) پرداخت می‌شود.<ref>صدر، ماوراءالفقه، ۱۴۲۰ق، ج۹، ص۱۲۰.</ref>

بنابر نظر فقها، اگر شخصی به عمد و بدون دلیل شرعی، روزه خود را افطار کند، علاوه بر [[قضا]] کفاره هم بر او [[واجب]] است.<ref>امام خمینی، استفتائات، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۳۳۰.</ref> علاوه بر این، در وجوب کفاره، شرط است که شخص بداند آنچه انجام می‌دهد، از [[مبطلات روزه]] است.<ref name=":0">روحانی، منهاج الصالحین، ج۱، ص۳۵۵.</ref> بنابراین حکم کفاره، شامل [[جاهل قاصر]] نمی‌شود.<ref name=":1">خوئی، منهاج الصالحین، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۲۷۰.</ref> اما در مورد [[جاهل مقصر]] اختلاف است؛ برخی فقهاء مانند [[آیت‌الله خوئی]]<ref name=":1" /> و [[آیت‌الله سیستانی]]<ref>سیستانی، منهاج الصالحین، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۲۷.</ref> معتقدند کفاره بر جاهل مقصر نیز واجب می‌شود. در مقابل برخی معتقدند جاهل مقصر در حکم عالم به مبطلات است و باید علاوه بر قضاء، کفاره را نیز ادا کند.<ref name=":0" />

[[صاحب جواهر]] معتقد است بنابر [[روایات]]، انجام هر یک از مبطلات روزه، علاوه بر قضای روزه، سبب کفاره نیز می‌شود.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۶، ص۲۲۶.</ref> آیت‌الله خویی نیز معتقد است هر آنچه روزه با آن باطل شود، حتی دروغ بر خدا و پیامبر و یا [[قی کردن]]، موجب کفاره نیز می‌شود.<ref>خویی، موسوعة الإمام الخوئی، ۱۴۱۸ق، ج۲۱، ص۳۰۵.</ref>

در مقابل برخی فقهاء معتقدند باطل کردن روزه لزوما به معنای واجب شدن کفاره نیست.<ref>برای نمونه رجوع کنید به: طباطبایی یزدی، العروة الوثقی مع التعلیقات، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۳۸.</ref> [[امام خمینی]] معتقد است اگر شخصی به عمد قی کند یا در شب [[جنب]] شود، سه مرتبه بیدار شود و بخوابد و تا [[اذان صبح]] بیدار نشود؛ تنها قضای آن روز را باید بگیرد و کفاره‌ای بر گردن آن‌ها نیست.<ref>خمینی،  

توضیح المسائل، ۱۴۲۶ق، ص۳۴۶.</ref> [[محقق حلی]] نیز معتقد است زمانی که شخص در تشخیص اذان صبح یا [[اذان مغرب]] اشتباه کند و [[روزه]] را بخورد؛ در این صورت تنها قضای روزه بر او واجب می‌شود و کفاره‌ای بر عهده شخص نیست.<ref>محقق حلّی، الرسائل التسع، ۱۴۱۳ق، ص۳۵۱.</ref>

* روزه دو ماه پشت سر هم که باید سی و یک روز آن پی در پی باشد.<ref>خمینی، توضیح المسائل‌، ۱۴۲۶ق، ص۳۴۷</ref>