برهان علیت: تفاوت میان نسخه‌ها

از نظر [[عبدالله جوادی آملی]]، فیلسوف و [[عرفان|عارف]] معاصر [[شیعه]]، با صرف نظر از اموری همچون امکان، حدوث و حرکت، برهان علیت را نمی‌توان برهان مستقل فلسفی دانست؛<ref>جوادی آملی، تبیین براهین اثبات خدا، ۱۳۷۸ش، ص۴۶ و۱۷۰و۱۷۱.</ref> زیرا قانون علیت جدای از دیگر قوانین و براهین نیست، بلکه زیربنای همه ادله‌ای است که درباره اثبات خدا مطرح شده است. هر دلیل و استدلالی مبتنی بر اصل علیت است.<ref>جوادی آملی، تبیین براهین اثبات خدا، ۱۳۷۸ش، ص۴۷ و ۵۰ و۱۷۰.</ref> از نظر او، تکمیل استدلال‌‌های براهین اثبات خدا مبتنی بر یکی از احکام سلبی قانون علیت، یعنی بطلان [[دور]] و [[تسلسل]] است.<ref>جوادی آملی، تبیین براهین اثبات خدا، ۱۳۷۸ش، ص۱۷۱.</ref> در مقابل، عده‌ای آن را برهانی مستقل از دیگر [[براهین اثبات خدا]] شمرده‌اند؛<ref>نگاه کنید به: مکارم شیرازی، پیام قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۳، ص۷۵و۷۶؛ حسین‌زاده، فلسفه دین، ۱۳۸۰ش، ص۳۶۶-۳۶۹؛ شاکرین، براهین اثبات وجود خدا در نقدی بر شبهات جان هاسپرز، ۱۳۸۶ش، ص۱۴۵.</ref> چون مقدمات برهان علیت با براهین دیگر همچون [[برهان امکان و وجوب]] متفاوت است. در برهان علیت از مفاهیمی همچون [[ممکن الوجود|امکان]] و [[واجب الوجود|وجوب]] و مانند آن استفاده نمی‌شود. بنابراین برهان علیت، برهان مستقلی است.<ref>حسین‌زاده، فلسفه دین، ۱۳۸۰ش، ص۳۶۷.</ref>