برهان علیت: تفاوت میان نسخه‌ها

از نظر [[عبدالله جوادی آملی]]، با صرف نظر از اموری همچون امکان، حدوث و حرکت، برهان علیت را نمی‌توان برهان مستقل فلسفی دانست؛<ref>جوادی آملی، تبیین براهین اثبات خدا، ۱۳۷۸ش، ص۴۶ و۱۷۰و۱۷۱.</ref> اما عده‌ای آن را برهانی مستقل از دیگر [[براهین اثبات خدا]] شمرده‌اند.<ref>نگاه کنید به: مکارم شیرازی، پیام قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۳، ص۷۵و۷۶؛ حسین‌زاده، فلسفه دین، ۱۳۸۰ش، ص۳۶۶-۳۶۹؛ شاکرین، براهین اثبات وجود خدا در نقدی بر شبهات جان هاسپرز، ۱۳۸۶ش، ص۱۴۵.</ref> دلیل آیت الله جوادی آملی برای عدم استقلال برهان علیت، این است که قانون علیت جدای از دیگر قوانین و براهین نیست، بلکه زیربنای همه ادله‌ای است که درباره اثبات خدا مطرح شده است؛ زیرا هر دلیل و استدلالی مبتنی بر اصل علیت است.<ref>جوادی آملی، تبیین براهین اثبات خدا، ۱۳۷۸ش، ص۴۷ و ۵۰ و۱۷۰.</ref> از نظر او، تکمیل استدلال‌‌های براهین اثبات خدا مبتنی بر یکی از احکام سلبی قانون علیت، یعنی [[بطلان دور]] و تسلسل است.<ref>جوادی آملی، تبیین براهین اثبات خدا، ۱۳۷۸ش، ص۱۷۱.</ref> دلیل طرفداران استقلال برهان علیت نیز این است که مقدمات برهان علیت با براهین دیگر همچون [[برهان امکان و وجوب]] متفاوت است؛ زیرا در برهان علیت از مفاهیمی همچون امکان و وجوب و مانند آن استفاده نمی‌شود. بنابراین برهان علیت، برهان مستقلی است.<ref>حسین‌زاده، فلسفه دین، ۱۳۸۰ش، ص۳۶۷.</ref>

از نظر جوادی آملی، برهان علیت بر فرض استقلال و تمامیت، فقط وجود مبدأ نخست جهان را اثبات می‌کند و برای اثبات [[واجب الوجود]] و [[صفات الهی|صفات او]] نیازمند براهین دیگر است.<ref>جوادی آملی، تبیین براهین اثبات خدا، ۱۳۷۸ش، ص۵۰.</ref>