نسناس: تفاوت میان نسخه‌ها
جز ←منابع |
جز ←منابع |
(بدون تفاوت)
| |
نسخهٔ ۸ دسامبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۷:۰۱
نَسناس موجوداتی شبه‌انسانی که قبل از حضرت آدم(ع) سال‌ها در زمین می‌زیستند؛ اما بعد از مدتی نسلشان منقرض شد و پس از آنها، خداوند آدم(ع) را آفرید. این واژه در قرآن ذکر نشده اما در روایات به کار رفته است. برخی از محققان، نسناس‌ها را بر نئاندرتال‌ها و کرومانیون‌ها و غیره تطبیق می‌دهند.
مفهوم‌شناسی
نسناس میمونی است که بسیار به انسان شبیه است و به تعبیری، «میمونِ انسان‌نما» است.[۱] علامه مجلسی، نسناس را به معنای حیوانی شبیه به انسان دانسته است.[۲]
از ابن جزری نقل شده که گروهی از مردم، نسناس را یأجوج و مأجوج می‌دانند و گروهی آن را انسان‌هایی از قوم عاد می‌دانند که بواسطه گناهانشان خداوند آنها را به شکل خاصی مسخ کرد؛ و گروهی دیگر آنها را موجوداتی با صورت انسانی می‌دانند که از نسل آدم نیستند و از جهاتی شبیه انسان هستند و از جهاتی متفاوت از او.[۳]
واژه نسناس در قرآن ذکر نشده اما ذیل آیه سی سوره بقره[۴] روایاتی نقل شده که نشان می‌دهد اعتراض ملائکه به خداوند در باب خلق آدم، ناشی از مشاهده خونریزی موجوداتی به نام جنّ و نسناس بوده که قبل از آدم در زمین موجود بوده‌اند.[۵]
نسناس و انسان
بنا بر روایات نقل شده از امامان(ع)، نسناس‌ها قبل از انسان‌ها(نسل آدم) به مدت هزاران سال در زمین می‌زیستند و از جهاتی شبیه به انسان‌ها بودند اما بواسطه فساد و خونریزی، از بین رفتند.[۶]
بر پایه روایتی از امام علی(ع)، آفرینش آدم(ع) هزاران سال پس از انقراض نسناس‌ها صورت گرفته است.[۷] بر پایه روایت دیگری خداوند آدم(ع) را مستقل از خلقت جن و نسناس آفرید و فرشتگان را از تفاوت‌های انسان و نسناس آگاه کرد.[۸] همچنین از امام علی(ع) نقل شده که نسناس، موجوداتی زمینی دارای بدن و روح بودند که می‌خوردند و می‌آشامیدند اما بعد از مدتی سرکشی کرده و کافر شدند و بواسطه ظلم و فساد منقرض گشتند.[۹]
نسناس و نئاندرتال و کرومانیون
برخی از محققان، نسناس‌ها را بر نئاندرتال‌ها و کرومانیون‌ها و غیره تطبیق می‌دهند که قبل از انسان‌ها در زمین می‌زیستند و به علل مختلف از جمله جنگ و شرایط نامساعد محیطی، منقرض گشتند.[۱۰] این گروه از محققان بر این باورند که محدوده زمانی انقراض نئاندرتال‌ها و كرومانیون‌ها، بر محدوده زمانی انقراض نسناس‌ها منطبق است، زیرا بر اساس روایات، نسناس‌ها هزاران سال قبل از پیدایش آدم(ع) منقرض شده‌اند و استخوان‌های كشف شده از نئاندرتال‌ها و کرومانیون‌ها نیز حاكی از این است كه آنها در محدوده زمانی بیش از ۲۰هزار سال قبل از بین رفته‌اند.[۱۱]
نسناس و نظریه فرگشت
به باور برخی از محققان، روایات مذکور در باب «نسناس» می‌توانند مکمّل آموزه‌های قرآنی در باب خلقت مستقل آدم(ع) باشند به این بیان که قبل از آدم، موجودات شبه‌انسانی به نام نسناس بودند که منقرض شدند؛ اما بعد از مدتی خداوند به شکل مستقل، آدم(ع) را آفرید تا نسل انسان از او متولد شوند. این دیدگاه در تقابل با دیدگاه فرگشت است که انسان را تکامل یافته همان موجودات شبه‌انسانی سابق می‌داند.[۱۲]
پانویس
منابع
- افضلی، علی، «آفرینش انسان در آموزه‌های اسلامی و نسبت آن با نظریه تکامل»، پژوهش‌نامه فلسفه دین(نامه حکمت)، سال دهم، شماره دوم، پاییز و زمستان۱۳۹۱ش.
- دولت، محمدعلی و علی افضلی، «بررسی تطبیقی تاریخ پیدایش انسان در زمین از نظر علم و آموزه‌های قرآنی و حدیثی»، مجله پژوهش‌های علم و دین، سال ششم، پاییز و زمستان۱۳۹۴ش.
- راوندى، قطب الدین، قصص الأنبیاء، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامى آستان قدس رضوى، ۱۴۰۹ق.
- قمى، على بن ابراهیم، تفسیر القمی، قم، انتشارات دار الكتاب، ۱۳۶۷ش.
- مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت، انتشارات موسسه الوفاء، ۱۴۰۳ق.
- معین، محمد، فرهنگ، تهران، انتشارات امیرکبیر، ۱۳۶۴ش.
- ↑ معین، ۱۳۶۴، ذیل نسناس.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۱، ص۱۰۶.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۴، ص۹۶.
- ↑ (به خاطر بیاور) هنگامى را كه پروردگارت به فرشتگان گفت: «من در روى زمین، جانشینى[ نمایندهاى] قرار خواهم داد.» فرشتگان گفتند: «پروردگارا! »آیا كسى را در آن قرار مىدهى كه فساد و خونریزى كند؟! (زیرا موجودات زمینى دیگر، كه قبل از این آدم وجود داشتند نیز، به فساد و خونریزى آلوده شدند. اگر هدف از آفرینش این انسان، عبادت است،) ما تسبیح و حمد تو را بجا مىآوریم، و تو را تقدیس مىكنیم.» پروردگار فرمود: «من حقایقى را مىدانم كه شما نمىدانید.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۱، ص۱۰۳؛ راوندی،قصص الانبیاء، ۱۴۰۹ق، ص۳۹-۴۰.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۱، ص۱۰۳.
- ↑ قمی، تفسیر القمی، ۱۳۶۷، ج۱، ص۳۶؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶۰، ص۲۷۳.
- ↑ راوندی، قصص الانبیاء، ۱۴۰۹ق، ص۳۹-۴۰.
- ↑ راوندی، قصص الانبیاء، ۱۴۰۹ق، ص۳۵-۴۰.
- ↑ افضلی، «آفرینش انسان در آموزه‌های اسلامی و نسبت آن با نظریه تکامل»، ص۱۳۰.
- ↑ دولت، «بررسی تطبیقی تاریخ پیدایش انسان در زمین از نظر علم و آموزه‌های قرآنی و حدیثی»، ص۲۳-۲۴.
- ↑ برای مطالعه بیشتر، رک: افضلی، «آفرینش انسان در آموزه‌های اسلامی و نسبت آن با نظریه تکامل».