پرش به محتوا

فاطمه دختر امام علی(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش ۲|ماه=نوامبر|روز=۲۱|سال=۲۰۱۵|چند = 2}}
{{در دست ویرایش ۲|ماه=نوامبر|روز=۲۱|سال=۲۰۱۵|چند = ۲}}
'''فاطمه بنت علی بن ابی طالب،'''<small>(۱۱۷ ق- ۷۳۵ م)</small> از راویان [[حدیث]]، [[اسیران کربلا|اسیران]] و گزارشگران [[واقعه کربلا]] است.
'''فاطمه بنت علی بن ابی طالب،'''<small>(۱۱۷ ق- ۷۳۵ م)</small> از راویان [[حدیث]]، [[اسیران کربلا|اسیران]] و گزارشگران [[واقعه کربلا]] است.


== نسب ==
== نسب ==
فاطمه دختر امام علی از طایفه بنی هاشم است. پدرش علی بن ابی طالب بن عبدالمطلب بن هاشم بن عبدمناف و مادرش‌ام ولد بود.
نسب او به [[بنی هاشم]] می‌رسد. پدرش علی بن ابی طالب بن عبدالمطلب بن هاشم بن عبدمناف و مادرش‌ام ولد بود. او از [[زینب(س)|زینب]] کوچکتر بوده است.<ref> المنتظم، ج۵، ص۳۴۴.</ref>
وی با محمد بن ابی سعید بن عقیل بن ابی طالب ازدواج کرد. و دو فرزند به نام محمد و حمیده برای او به دنیا آورد. سپس به ازدواج سعید بن اسود بن ابی البحتری در آمد و سعید از وی برزه و خالد را صاحب شد. پس از او به عقد منذر بن عبیدة بن زبیر درآمد و از او عثمان و کَبره متولد شدند.<ref> طبقات، ج۸، ص۳۴۰؛ المحبر، ص۵۶-۵۷. </ref> فاطمه پس از منذر نیز زنده بود و سرانجام در سال ۱۱۷ق درگذشت.<ref>طبری، ج7، ص107.</ref>
 
وی با [[محمد بن ابی سعید بن عقیل بن ابی طالب|محمد بن ابی سعید بن عقیل]] یا [[ازدواج]] کرد. و حمیده را برای او به دنیا آورد.<ref>مجلسی، ج۴۲، ص۹۴</ref> سپس به ازدواج سعید بن اسود بن ابی البحتری در آمد و سعید از وی برزه و خالد را صاحب شد. پس از او به عقد منذر بن عبیدة بن زبیر درآمد و از او عثمان و کَبره متولد شدند.<ref> طبقات، ج۸، ص۳۴۰؛ المحبر، ص۵۶-۵۷. </ref> فاطمه پس از منذر نیز زنده بود و سرانجام در سال ۱۱۷ق درگذشت.<ref>طبری، ج۷، ص۱۰۷.</ref><ref>کحاله، ج۴، ص۸۱</ref>


== روایات ==
== روایات ==
فاطمه، از [[امام علي (ع)|پدرش]]<ref>طبری، ج11، ص667</ref>، [[اسماء بنت عمیس]]، [[محمد بن حنفیه]]، [[امامه بنت ابی العاص بن ربیع]] و [[امام حسن(ع)]] روایت کرده است.
فاطمه، از [[امام علی(ع)|پدرش]]<ref>طبری، ج۱۱، ص۶۶۷؛ ابن سعد، ج۸، ص۳۴۰؛ وسائل الشیعه، ج۲۳، ص۱۱.</ref>، [[اسماء بنت عمیس]]، [[محمد بن حنفیه]]، [[امامه بنت ابی العاص|امامه بنت ابی العاص بن ربیع]]<ref>کافی، ج۶، ص۳۷۰، وسائل، ج۲۵، ص۲۰۱؛ مجلسی، ج۴۱، ص۱۵۹.</ref>،‌ام الحسن بنت علی<ref>امتاع الاسماع، ج۵، ص۲۹.</ref> و [[امام حسن(ع)]] روایت کرده است. حارث بن کعب کوفی، عبدالرحمن بن ابی نعیم بجلی، عبیدالله بن بشیر جعفی<ref>مستدرک الوسائل، ج۳، ص۲۰۷، ج۱۴، ص۲۴۹.</ref>، موسی جهنی<ref>استیعاب، ج۳، ص۱۰۹۷-۱۰۹۸؛ اثبات الهداة، ج۳، ۲۳۹؛ اسنی المطالب، ص۱۶۱؛ مجلسی، ج۳۷، ص۲۶۳.</ref>، عیسی بن عثمان<ref>ابن سعد، طبقات، ص۳۴۱</ref>، [[ابوبصیر]]<ref> مجلسی، ج۴۱، ص۱۵۹؛ وسائل، ج۲۵، ص۲۰۱.</ref> و... ازاو روایت کرده‌اند.


حارث بن کعب کوفی، عبدالرحمن بن ابی نعیم بجلی، عروة بن عبدالله جهنی، عیسی بن عثمان، [[ابوبصیر]] و... ازاو روایت کرده‌اند.
وی [[حدیث رد الشمس]]<ref>امتاع الاسماع، ج۵، ص۲۹؛ اثبات الهداة، ج۱، ص۴۱۴؛ مجلسی، ج۴۱، ص۱۷۷.</ref> و [[حدیث منزلت|منزلت]]<ref>استیعاب، ج۳، ص۱۰۹۷-۱۰۹۸؛ اثبات الهداة، ج۳، ۲۳۹؛ اسنی المطالب، ص۱۶۱؛ مجلسی، ج۳۷، ص۲۶۳، ۲۶۸.</ref> را از [[اسماء بنت عمیس]] نقل کرده است. نسائی و ابن ماجه از وی حدیث نقل کرده‌اند.
 
وی [[حدیث رد الشمس]]<ref>امتاع الاسماع، ج۵، ص۲۹.</ref> و [[حدیث منزلت|منزلت]] <ref>استیعاب، ج۳، ص۱۰۹۷-۱۰۹۸</ref> را از [[اسماء بنت عمیس]] نقل کرده است. نسائی و ابن ماجه از وی حدیث نقل کرده‌اند.


وی روایات اعتقادی، فقهی<ref>مستدرک الوسائل، ج۳، ص۲۰۷، ج۱۴، ص۲۴۹.</ref> و اخلاقی<ref> مجلسی، ج۴۱، ص۱۵۹</ref> نقل کرده است.
== واقعه کربلا ==
== واقعه کربلا ==
فاطمه در واقعه کربلا همراه بردارش امام حسین(ع) و خواهرانش حضور داشت. و به همراه زینب و دیگر [[اسیران کربلا|اسیران]] به دمشق رفت.<ref>استیعاب، ج۶، ص۱۳۳.</ref>
فاطمه در واقعه کربلا حضور داشت. و به همراه [[زینب(س)]] و دیگر [[اسیران کربلا|اسیران]] به [[دمشق]] رفت.<ref>استیعاب، ج۶، ص۱۳۳؛ ابن اثیر، ج۴، ص۸۸؛ المنتظم، ج۵، ص۳۴۴؛ اسدالغابه، ج۶، ص۱۳۳.</ref>


== گزارشگری واقعه عاشورا ==
== گزارشگری واقعه==
فاطمه دختر علی(ع)، حوادثی از وقایع روز کربلا را گزارش کرده است. ابومنخف از وی روایت کرده است.<ref>طبری، ج5، ص462.</ref>
فاطمه دختر علی(ع)، حوادثی از [[واقعه کربلا]] را گزارش کرده است.<ref>مجلسی، ج۴۵، ص۱۴۰</ref> [[ابومخنف]] از وی جریان درخواست یکی از اهل شام در مجلس یزید کنیزی خودش و مخالفت حضرت زینب(س) را گزارش کرده است.<ref> وقعة الطف، ص۴۸، ۲۷۱؛ طبری، ج۵، ص۴۶۲.</ref>


وی همچنین از حسن برخورد نعمان بن بشیر در طول مسیر دمشق به مدینه سخن گفته است. فاطمه دختر علی به حضرت زینب پیشنهاد داد تا هدیه‌ای به او دهند آنان دو دستبند و بازوبند خود را برایش فرستادند اما نعمان نپذیرفت و گفت:
::: اگر برای دنیا این خدمت را کرده بودم، همین مرا رضایتبخش بود، ولی بخدا منظورم خدا و قرابت رسول اللَّه بود.
محلاتی در [[ریاحین الشریعه]] شرح حال وی را آورده است و از عدم شهرت وی در کتب رجالی شیعه اظهار تعجب کرده است.<ref> ریاحین، ج۳، ص۳۰۸.</ref>
== پانویس==
== پانویس==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
 
== منابع ==
* طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق: محمد أبوالفضل ابراهیم، دارالتراث، بیروت، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م.
* کحاله، عمررضا، اعلام الرساله فی عالمی العرب و الاسلام، مؤسسه الرساله، بیروت، ۱۴۱۲ ق/۱۹۹۱م.
* محلاتی، ذبیح الله، ریاحین الشریعه در ترجمه بانوان دانشمند شیعه، دارالکتب الاسلامیه، طهران.
* حر عاملی، إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات، اعلمی، بیروت، ۱۴۲۵ ق
* جزری، محمد بن محمد، أسنی المطالب(مناقب الاسد الغالب ممزق الکتائب و مظهر العجائب)،‌دار الکتب العلمیة، بیروت، ۱۴۲۶ ق
 
{{واقعه کربلا}}
{{واقعه کربلا}}
{{زنان اهل بیت}}
{{راویان زن شیعه}}
{{راویان زن شیعه}}
{{امام علی(ع)}}
{{امام علی(ع)}}
{{زنان اهل بیت}}


[[رده:فرزندان امام علی]]
[[رده:فرزندان امام علی]]