پیراهن عثمان

پیراهن عثمان، (عربی: قَمیصُ عثمان) ضرب المثلی که اشاره به ماجرای کشته شدن عثمان در سال 35 هجری به دست شورشیان دارد و به معنای بهانه و وسیله قرار دادن چیز یا واقعه‌ حقی است برای پیشبرد باطل.

درباره ضرب المثل

این ضرب المثل به صورتهای دیگری هم ذکر می‌شود؛ مانند «پیراهن عثمان کردن» و در عربی با عبارت «قمیص عثمان» از آن یاد می‌شود. کاربرد ضرب المثل پیراهن عثمان وقتی است که کسی چیز یا واقعه حقی را مستمسک و وسیله‌ای برای رسیدن به باطل قرار دهد و در این کار مبالغه به کار ببندد.

ماجرای پیراهن

پس از کشته شدن عثمان بن عفان به دست شورشیان، همسرش پیراهن خونالود و مقداری از ریش کنده شده او را همراه نامه‌ای برای معاویه فرستاد و طلب خونخواهی کرد. معاویه از این نامه و پیراهن عثمان برای بیعت گرفتن از مردم به نفع خود استفاده کرد و امام علی(ع) را مقصر کشته شدن عثمان معرفی نمود. علاوه بر این، او با پیراهن عثمان، مردم شام را به جنگ علیه امام علی(ع) تشویق کرد. بدین ترتیب، لباس خونين و خونخواهى عثمان تبدیل به بهانه‌ای شد برای ناحق نشان دادن خلافت علی(ع) و حقانیت خلافت معاویه. شاميان نيز با او موافقت كردند و به معاويه گفتند: عثمان پسر عموى توست و تو ولىّ دم او هستى، ما نيز همراه تو هستيم.

منابع

• دینوری، ابن قتیبه(276)، امامت و سياست (تاريخ خلفاء)، ترجمه سيد ناصر طباطبايى، تهران، ققنوس، 1380ش.
• دهخدا، امثال و حکم، امیرکبیر، تهران، 1363ش.