پرش به محتوا

شبث بن ربعی تمیمی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۰: خط ۱۰:
| نسب/قبیله    = یربوع از قبیله بنی حَنْظَله
| نسب/قبیله    = یربوع از قبیله بنی حَنْظَله
| خویشاوندان سرشناس  =
| خویشاوندان سرشناس  =
| تاریخ و مکان درگذشت= ۷۰ق
| تاریخ و مکان درگذشت= حدود ۷۰ق
| نحوه درگذشت=
| نحوه درگذشت=
| مدفن =
| مدفن =
خط ۱۸: خط ۱۸:
| دیگر فعالیت‌ها  =از مخالفان [[عثمان]] • فرماندهان [[امام علی(ع)]] در جنگ‌های [[جنگ صفین|صفین]] و [[جنگ نهروان|نهروان]] • شهادت علیه [[حجر بن عدی]] • تحریک و همراهی [[مصعب بن زبیر|مصعب]] در قتل [[مختار]] • نقل [[روایت]]
| دیگر فعالیت‌ها  =از مخالفان [[عثمان]] • فرماندهان [[امام علی(ع)]] در جنگ‌های [[جنگ صفین|صفین]] و [[جنگ نهروان|نهروان]] • شهادت علیه [[حجر بن عدی]] • تحریک و همراهی [[مصعب بن زبیر|مصعب]] در قتل [[مختار]] • نقل [[روایت]]
}}
}}
'''شَبَث بن رِبعِی بن حصین تمیمی یربوعی''' <small>(متوفی حدود ۷۰ق/۶۹۰م)</small>، از اشراف [[کوفه]] و شخصیت‌های بی‌ثبات تاریخ اسلام.
'''شَبَث بن رِبعِی بن حصین تمیمی یربوعی''' (درگذشت حدود ۷۰ق)، از اشراف [[کوفه]] و شخصیت‌های بی‌ثبات تاریخ اسلام.


شبث، از مخالفان [[عثمان بن عفان|عثمان]] و فرماندهان سپاه [[امام علی(ع)]] در [[جنگ صفین]] بود. او در مسیر حرکت به سوی [[نهروان]]، به [[خوارج]] پیوست اما با سخنان امام برگشت و فرماندهی قسمتی از سپاه امام را در [[جنگ نهروان]] به دست گرفت. او از کسانی بود که علیه [[حجر بن عدی]] [[شهادت (در دادگاه)|شهادت]] داد.
شبث، از مخالفان [[عثمان بن عفان|عثمان]] و فرماندهان سپاه [[امام علی(ع)]] در [[جنگ صفین]] بود. او در مسیر حرکت به سوی [[نهروان]]، به [[خوارج]] پیوست اما با سخنان امام برگشت و فرماندهی قسمتی از سپاه امام را در [[جنگ نهروان]] به دست گرفت. او از کسانی بود که علیه [[حجر بن عدی]] [[شهادت (در دادگاه)|شهادت]] داد.
خط ۲۴: خط ۲۴:
در [[واقعه کربلا]]، از کسانی بود که به [[امام حسین(ع)]] نامه نوشت و از آن حضرت خواست تا به کوفه بیاید. اما با تسلط [[ابن زیاد]] بر کوفه تغییر موضع داد و در پراکنده کردن اهالی کوفه، از اطراف [[مسلم بن عقیل]] نقش بسزایی داشت. در [[روز عاشورا]] با آنکه فرماندهی نیروهای پیاده سپاه [[عمر بن سعد]] را بر عهده داشت. اما سعی می‌کرد تا خود را کمتر نشان دهد.
در [[واقعه کربلا]]، از کسانی بود که به [[امام حسین(ع)]] نامه نوشت و از آن حضرت خواست تا به کوفه بیاید. اما با تسلط [[ابن زیاد]] بر کوفه تغییر موضع داد و در پراکنده کردن اهالی کوفه، از اطراف [[مسلم بن عقیل]] نقش بسزایی داشت. در [[روز عاشورا]] با آنکه فرماندهی نیروهای پیاده سپاه [[عمر بن سعد]] را بر عهده داشت. اما سعی می‌کرد تا خود را کمتر نشان دهد.


او در [[قیام مختار]] و شورش اشراف کوفه به مقابله با [[مختار]] پرداخت و در تحریک مصعب بن زبیر و قتل مختار نیز نقش داشت. شبث، سرانجام در ۷۰ق درگذشت.
او در [[قیام مختار]] و شورش اشراف کوفه به مقابله با [[مختار]] پرداخت و در تحریک مصعب بن زبیر و قتل مختار نیز نقش داشت. شبث در حدود ۷۰ق درگذشت.
{{جعبه نقل قول| عنوان = [[امام حسین(ع)]] در [[روز عاشورا]] خطاب به افرادی مانند شبث بن ربعی فرمود:| نقل‌قول = «ای شبث بن ربعی!،‌ای [[حجار بن ابجر|حجّار بن أبجر]]!،‌ای [[قیس بن اشعث]]،... مگر شما برایم ننوشته بودید: میوه‌ها رسیده، باغ‌ها سرسبز شده و نهرها لبریز گردیده، [اگر بیایی] بر سپاهی که برایت آماده شده، وارد خواهی شد، بیا؟!»|تاریخ بایگانی| منبع = <small> طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۲۵؛ بلاذری، انساب‌الاشراف، ج۳، ص۱۸۸.</small>| تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| اندازه خط = ۱۴px|رنگ پس‌زمینه =#ffeebb| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}
{{جعبه نقل قول| عنوان = [[امام حسین(ع)]] در [[روز عاشورا]] خطاب به افرادی مانند شبث بن ربعی فرمود:| نقل‌قول = «ای شبث بن ربعی!،‌ای [[حجار بن ابجر|حجّار بن أبجر]]!،‌ای [[قیس بن اشعث]]،... مگر شما برایم ننوشته بودید: میوه‌ها رسیده، باغ‌ها سرسبز شده و نهرها لبریز گردیده، [اگر بیایی] بر سپاهی که برایت آماده شده، وارد خواهی شد، بیا؟!»|تاریخ بایگانی| منبع = <small> طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۲۵؛ بلاذری، انساب‌الاشراف، ج۳، ص۱۸۸.</small>| تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| اندازه خط = ۱۴px|رنگ پس‌زمینه =#ffeebb| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}


== نسب و زندگی ==
== نسب ==
{{اصلی|قبیله بنی حنظله}}
{{اصلی|قبیله بنی‌حنظله}}
نسب شبث بن ربعی به بنی یربوع از [[قبیله بنی حنظله|قبیله بنی حَنْظَله]] می‌رسد.<ref> بلاذری، انساب‌الاشراف، ج۱۲، ص۱۶۳.</ref> شماری از بنی حنظله در [[جنگ جمل]] به تحریک [[طلحه بن عبید الله|طلحه]] و [[زبیر بن عوام|زبیر]] به سپاه [[عایشه همسر خدا(ص)|عایشه]] پیوستند. اما [[بنی یربوع]] همگی بر طاعت [[حضرت علی(ع)]] وفادار ماندند.<ref> منقری، وقعة‌صفین، ص۲۰۵</ref> در [[جنگ نهروان]]، نیز برخی از بنی حنظله از جمله شبث بن ربعی به خوارج پیوستند.<ref>ابن‌اثیر، الکامل، ج۳، ص۳۲۶؛ ابن‌کلبی، جمهرة‌النسب، ص۲۱۷، ۲۲۵،۲۲۶.</ref>
نسب شبث بن ربعی به بنی یربوع از [[قبیله بنی‌حنظله|قبیله بنی‌حَنْظَله]] می‌رسد.<ref> بلاذری، انساب‌الاشراف، ج۱۲، ص۱۶۳.</ref> شماری از بنی حنظله در [[جنگ جمل]] به تحریک [[طلحه بن عبید الله|طلحه]] و [[زبیر بن عوام|زبیر]] به سپاه [[عایشه همسر خدا(ص)|عایشه]] پیوستند. اما [[بنی یربوع]] همگی بر طاعت [[حضرت علی(ع)]] وفادار ماندند.<ref> منقری، وقعة‌صفین، ص۲۰۵</ref> در [[جنگ نهروان]]، نیز برخی از بنی حنظله از جمله شبث بن ربعی به خوارج پیوستند.<ref>ابن‌اثیر، الکامل، ج۳، ص۳۲۶؛ ابن‌کلبی، جمهرة‌النسب، ص۲۱۷، ۲۲۵،۲۲۶.</ref>


== دوره پیامبر و خلفا==
کنیۀ شبث، أبوعبدالقدوس بود. از کسانی که دوره پیامبر را درک کرد. وی مدتی [[مؤذن]] [[سجاح]] (مدعی [[نبوت]]) شد ولی دوباره به [[اسلام]] بازگشت.<ref> بلاذری، انساب‌الاشراف، ج۱۲، ص۱۶۳؛ ابن‌کثیر، البدایه و النهایه، ج۵، ص۵۱.</ref> از مخالفان عثمان بود و در نامه‌ای به [[معاویه]]، او را در قتل [[عثمان]] دخیل می‌دانست. در حدود ۷۰ق درگذشت.<ref> ابن‌حجر، الاصابه، ج۳، ص۳۰۳.</ref> برخی منابع از او به شبث بن ربعی ریاحی یاد کرده‌اند.<ref> ابن‌اثیر، الکامل، ج۳، ص۲۸۴؛ بلاذری، انساب‌الاشراف، ج۶، ص۳۷۳.</ref>
کنیۀ شبث، أبوعبدالقدوس بود. از کسانی که دوره پیامبر را درک کرد. وی مدتی [[مؤذن]] [[سجاح]] (مدعی [[نبوت]]) شد ولی دوباره به [[اسلام]] بازگشت.<ref> بلاذری، انساب‌الاشراف، ج۱۲، ص۱۶۳؛ ابن‌کثیر، البدایه و النهایه، ج۵، ص۵۱.</ref> از مخالفان عثمان بود و در نامه‌ای به [[معاویه]]، او را در قتل [[عثمان]] دخیل می‌دانست. در حدود ۷۰ق درگذشت.<ref> ابن‌حجر، الاصابه، ج۳، ص۳۰۳.</ref> برخی منابع از او به شبث بن ربعی ریاحی یاد کرده‌اند.<ref> ابن‌اثیر، الکامل، ج۳، ص۲۸۴؛ بلاذری، انساب‌الاشراف، ج۶، ص۳۷۳.</ref>


== دوران امام علی ==
=== دوران امام علی ===
شبث، در [[جنگ صفین]] فرماندهی قسمتی از سپاه [[امام علی(ع)]] را بر عهده داشت.<ref> منقری، وقعة‌صفین، ص۱۹۸-۱۹۵؛ ابن‌اثیر، الکامل، ج۳، ص۲۸۷.</ref> او به همراه افراد دیگری در جنگ صفین به نمایندگی از امام، نزد [[معاویه]] رفتند.<ref> منقری، وقعة‌صفین، ص۱۸۷؛ ابن‌اثیر، الکامل، ج۳، ص۲۸۵، ۲۸۹؛ بلاذری، انساب‌الاشراف، ج۲، ص۳۰۲؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۵</ref> هنگامی که [[حنظلة بن ربیع]] گریخت، به دستور امام علی(ع)، شبث بن ربعی و دو تن دیگر از [[بنی تمیم]] خانه او را ویران کردند.<ref> منقری، وقعة‌صفین، ص۹۷.</ref> او پس از ماجرای [[حکمیت]] در شمار [[خوارج]] قرار گرفت.<ref>ابن‌اثیر، الکامل، ج۳، ص۳۲۶</ref> اما با سخنان امام، به آن حضرت پیوست و فرماندهی قسمتی از سپاه امام را در [[جنگ نهروان]] به عهده گرفت.<ref> دینوری، اخبارالطوال، ص۲۱۰؛ بلاذری، انساب‌الاشراف، ج۲، ص۳۶۲؛ خلیفه، تاریخ خلیفه، ص۱۱۵؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۸۵.</ref>
شبث، در [[جنگ صفین]] فرماندهی قسمتی از سپاه [[امام علی(ع)]] را بر عهده داشت.<ref> منقری، وقعة‌صفین، ص۱۹۸-۱۹۵؛ ابن‌اثیر، الکامل، ج۳، ص۲۸۷.</ref> او به همراه افراد دیگری در جنگ صفین به نمایندگی از امام، نزد [[معاویه]] رفتند.<ref> منقری، وقعة‌صفین، ص۱۸۷؛ ابن‌اثیر، الکامل، ج۳، ص۲۸۵، ۲۸۹؛ بلاذری، انساب‌الاشراف، ج۲، ص۳۰۲؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۵</ref> هنگامی که [[حنظلة بن ربیع]] گریخت، به دستور امام علی(ع)، شبث بن ربعی و دو تن دیگر از [[بنی تمیم]] خانه او را ویران کردند.<ref> منقری، وقعة‌صفین، ص۹۷.</ref> او پس از ماجرای [[حکمیت]] در شمار [[خوارج]] قرار گرفت.<ref>ابن‌اثیر، الکامل، ج۳، ص۳۲۶</ref> اما با سخنان امام، به آن حضرت پیوست و فرماندهی قسمتی از سپاه امام را در [[جنگ نهروان]] به عهده گرفت.<ref> دینوری، اخبارالطوال، ص۲۱۰؛ بلاذری، انساب‌الاشراف، ج۲، ص۳۶۲؛ خلیفه، تاریخ خلیفه، ص۱۱۵؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۸۵.</ref>


خط ۵۸: خط ۵۹:


== روایت ==
== روایت ==
شبث از [[امام علی(ع)]] و [[حذیفه بن یمان|حذیفه]] روایت کرده است. محمد بن کعب قرظی، سلیمان تیمی<ref> ابن‌حجر، الاصابه، ج۳، ص۳۰۳.</ref>، [[انس بن مالک]] و دیگران از او روایت کرده‌اند. یک [[روایت]] از او در [[سنن ابی داود]] نقل شده است.<ref>ذهبی، تاریخ‌الاسلام، ج۵، ص۴۱۷، ج۶، ص۷۹.</ref>
شبث از [[امام علی(ع)]] و [[حذیفه بن یمان|حذیفه]] روایت کرده است. محمد بن کعب قرظی، سلیمان تیمی<ref> ابن‌حجر، الاصابه، ج۳، ص۳۰۳.</ref>، [[انس بن مالک]] و دیگران از او روایت کرده‌اند. یک [[روایت]] از او در [[سنن ابی‌داود]] نقل شده است.<ref>ذهبی، تاریخ‌الاسلام، ج۵، ص۴۱۷، ج۶، ص۷۹.</ref>
== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس |3}}
{{پانویس۲}}
== منابع==
== منابع==
{{منابع}}
{{منابع}}
خط ۶۹: خط ۷۰:
* ابن حجر عسقلانی، الإصابة فی تمییز الصحابة، تحقیق: عادل احمد عبد الموجود و علی محمد معوض، دارالکتب العلمیة، بیروت، ۱۴۱۵ق/۱۹۹۵م.
* ابن حجر عسقلانی، الإصابة فی تمییز الصحابة، تحقیق: عادل احمد عبد الموجود و علی محمد معوض، دارالکتب العلمیة، بیروت، ۱۴۱۵ق/۱۹۹۵م.
* ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، تحقیق: عمر عبدالسلام تدمری، دارالکتاب العربی، بیروت، ۱۴۱۳ق/۱۹۹۳م.
* ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، تحقیق: عمر عبدالسلام تدمری، دارالکتاب العربی، بیروت، ۱۴۱۳ق/۱۹۹۳م.
* ابن کلبی، جمهرة النسب، چاپ ناجی حسن، بیروت ۱۴۰۷/ ۱۹۸۶.
* ابن کلبی، جمهرة النسب، چاپ ناجی حسن، بیروت ۱۴۰۷ق-۱۹۸۶م.
* طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق: محمد أبوالفضل ابراهیم، دارالتراث، بیروت، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م.
* طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق: محمد أبوالفضل ابراهیم، دارالتراث، بیروت، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م.
* دمشقی(ابن کثیر)، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، دارالفکر، بیروت، ۱۴۰۷ق/۱۹۸۶م.
* دمشقی(ابن کثیر)، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، دارالفکر، بیروت، ۱۴۰۷ق/۱۹۸۶م.
خط ۷۷: خط ۷۸:
{{عاملان واقعه کربلا}}
{{عاملان واقعه کربلا}}
{{یاران امام علی}}
{{یاران امام علی}}
{{فاجعه کربلا}}


[[ar:شبث بن ربعي]]
[[ar:شبث بن ربعي]]