جهنم: تفاوت میان نسخه‌ها

جهنم (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۶ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۳۰

۱۸ بایت اضافه‌شده ، ‏۱۶ آوریل ۲۰۲۳

جز

←‏ابواب و درکات جهنم

دیداریویکی‌متن

Mahdi1382

Automoderated users، confirmed

۱۷٬۵۱۵

ویرایش

@@ خط ۱۰۲: / خط ۱۰۲: @@
 [[قرآن کریم]] بارها به این نکته اشاره دارد که جهنم را درهایی است<ref>نحل، آیه ۲۹؛ زمر، آیه ۷۱؛ غافر، آیه ۷۶.</ref> و در یک مورد اشاره دارد که جهنم را هفت باب است که هر یک را «جزئی مقسوم» است.<ref>حجر، آیه ۴۴. </ref> اشاره‌ای هم به مراتب جهنم وجود دارد؛ این‌که در موضعی به «پایین‌ترین درک از آتش» اشاره شده است.<ref>نساء، آیه ۱۴۵.</ref> برخی مفسران «[[اسفل سافلین |اسفل السافلین]]»<ref>تین، آیه ۵</ref> را نیز ناظر به همین پایین‌ترین مرتبه شمرده‌اند.<ref> صنعانی، تفسیر القرآن، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۳۸۲؛ ابن عطیه، المحرر الوجیز، ۱۴۱۳ق، ج۵، ص۵۰۰.</ref>
-برخی از لغویان و [[تفسیر قرآن|مفسران]] اشاره دارند که درکات در خصوص جهنم، همپای مفهوم درجات درباره [[بهشت]] است.<ref>ابن فارس، معجم مقاییس اللغة، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۶۹؛ جوهری، صحاح، ۱۳۷۶ق، ج۴، ص۱۵۸۳؛ سمعانی،  تفسیر، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۴۹۵ . </ref>اما به ندرت تعبیر درجات درباره جهنم هم به کار رفته است.<ref>ابن رجب، التخویف من النار، ۱۳۹۹ق، ص۵۰.</ref> در زبانزد مردم درک به عنوان صورت کوتاه شده «درک اسفل السافلین» مفهوم شناخته شده است.<ref> مثلاً نک: لغت نامه دهخدا،ذیل واژه ی «درک»</ref> برخی از مفسران چون ابن جریج، هفت باب را اشاره به هفت درک جهنم دانسته‌اند<ref> طبری، تفسیر، ۱۴۰۵ق، ج۱۴، ص۳۵؛ ابن رجب، التخویف من النار، ۱۳۹۹ق، ص۵۰.</ref> که مضمون آن در حدیثی [[مرسل]] هم تأیید شده است.<ref>بیهقی، شعب الایمان، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۳۴۹ .</ref>برخی [[تفسیر قرآن|مفسران]] با بهره گرفتن از نام‌های آتش آخرت در [[قرآن کریم]]، جهنم، لظی، حطمه، سعیر، سقر، [[جحیم]] و [[هاویه]] را نام‌های این ۷ مرتبه می‌دانند، گرچه درباره ترتیب آن‌ها اتفاق نظری وجود ندارد.<ref> نک: طبری، تفسیر، ۱۴۰۵ق، ج۱۴، ص۳۵؛ قمی، تفسیر، ۱۳۸۶-۱۳۸۷ق، ج۱، ص۳۷۶-۳۷۷؛ ثعلبی، تفسیر الکشف و البیان، ‌۱۴۲۲ق، ج۵، ص۳۴۲؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۱۱۸ . </ref>
+برخی از لغویان و [[تفسیر قرآن|مفسران]] اشاره دارند که درکات در خصوص جهنم، همپای مفهوم درجات درباره [[بهشت]] است.<ref>ابن فارس، معجم مقاییس اللغة، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۶۹؛ جوهری، صحاح، ۱۳۷۶ق، ج۴، ص۱۵۸۳؛ سمعانی،  تفسیر، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۴۹۵ . </ref>اما به ندرت تعبیر درجات درباره جهنم هم به کار رفته است.<ref>ابن رجب، التخویف من النار، ۱۳۹۹ق، ص۵۰.</ref> در زبانزد مردم درک به عنوان صورت کوتاه شده «درک اسفل السافلین» مفهوم شناخته شده است.<ref> مثلاً نک: لغت نامه دهخدا،ذیل واژه ی «درک»</ref> برخی از مفسران چون ابن جریج، هفت باب را اشاره به هفت درک جهنم دانسته‌اند<ref> طبری، تفسیر، ۱۴۰۵ق، ج۱۴، ص۳۵؛ ابن رجب، التخویف من النار، ۱۳۹۹ق، ص۵۰.</ref> که مضمون آن در حدیثی [[مرسل]] هم تأیید شده است.<ref>بیهقی، شعب الایمان، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۳۴۹ .</ref>برخی [[تفسیر قرآن|مفسران]] با بهره گرفتن از نام‌های آتش آخرت در [[قرآن کریم]]، جهنم، لَظی، حُطَمَه، سَعیر، سَقَر، [[جحیم]] و [[هاویه]] را نام‌های این ۷ مرتبه می‌دانند، گرچه درباره ترتیب آن‌ها اتفاق نظری وجود ندارد.<ref> نک: طبری، تفسیر، ۱۴۰۵ق، ج۱۴، ص۳۵؛ قمی، تفسیر، ۱۳۸۶-۱۳۸۷ق، ج۱، ص۳۷۶-۳۷۷؛ ثعلبی، تفسیر الکشف و البیان، ‌۱۴۲۲ق، ج۵، ص۳۴۲؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۱۱۸ . </ref>
 '''تفاوت درکات جهنم'''{{سخ}}
@@ خط ۱۰۸: / خط ۱۰۸: @@
 '''مکان‌های دیگر جهنم'''{{سخ}}
-افزون بر درکات، برخی واژه‌های [[قرآن|قرآنی]] که در سیاق وصف جهنم آمده‌اند و از ظاهر لفظ هم به جهنم ربطی ندارند، در برداشت‌های روایی و تفسیری نام مکان‌هایی در جهنم دانسته شده است؛ از جمله: معرفی «صعود» در آیه ۱۷ [[سوره مدثر|مدثر]]، به کوهی در جهنم،<ref> برقی، المحاسن، ۱۳۳۱ش، ص۱۲۳؛ هنادکوفی، الزهد، ۱۴۰۶ق، ص۱۸۴؛ ابن رجب، التخویف من النار، ۱۳۹۹ق، ص۱۳۷.</ref> «عقبه»<ref> بلد، آیه ۱۱.</ref> به کوهی در جهنم،<ref> طبری، تفسیر، ۱۴۰۵ق، ج۳۰، ص۲۰۱.</ref> «حفرة من النار»<ref>آل عمران، آیه ۱۰۳ . </ref>به چاهی در جهنم،<ref> برقی، المحاسن، ۱۳۳۱ش، ص۹۱.</ref> «فلق»<ref>فلق، آیه ۱.</ref> به چاهی در جهنم که به طور مبسوط عذاب‌های آن وصف شده است،<ref>قمی، تفسیر، ۱۳۸۶-۱۳۸۷ق، ج۲، ص۴۴۹؛ شیخ صدوق، معانی الاخبار، ۱۳۶۱ش، ص۲۲۷؛ شیخ صدوق، التوحید، ۱۳۶۲ش، ص۳۹۱.</ref> «وَیْل»<ref>همزه، آیه ۱.</ref> به وادی‌ای هولناک در جهنم<ref>مقاتل بن سلیمان، التفسیر، ۱۴۲۴ق، ج۳، ص۴۶۰؛ طبری،  تفسیر، ۱۴۰۵ق، ج۱، ص۳۷۸. </ref> یا چاهی در آن که چهل سال طول می‌کشد تا به قعرش برسند،<ref>ترمذی، سنن، ۱۳۵۷ق، ج۵، ص۳۲۰؛ حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۵۵۱.</ref> «غی»<ref>مریم، آیه ۵۹.</ref> به وادی‌ای در جهنم،<ref>طبری، تفسیر، ۱۴۰۵ق، ج۱۶، ص۱۰۰؛ طبرانی، المعجم الکبیر، ۱۴۰۴ق، ج۹، ص ۲۲۷؛ هنادکوفی، الزهد، ۱۴۰۶ق، ص۱۸۳.</ref> «[[غساق]]»<ref> نبأ، آیه ۲۵</ref> به نهری یا وادی‌ای مملو از عقرب،<ref>اهوازی، الزهدی، ۱۳۹۹ق، ص ۱۰۰.</ref> «اَثام»<ref>فرقان،آیه ۶۸.</ref> به وادی‌ای در جهنم<ref>طبری، تفسیر، ۱۴۰۵ق، ج۱۹، ص۴۴؛ شیخ مفید، الاختصاص، جماعة المدرسین، ص۳۴۴</ref> و «مَوبِق» به نهری از قَیح (زرد آب و چرک خون) و خون.<ref>طبری، تفسیر، ۱۴۰۵ق، ج۱۵، ص۲۶۵؛ ابن ابی عاصم، الزهد، ۱۴۰۸ق، ص۳۱۱.</ref>
+افزون بر درکات، برخی واژه‌های [[قرآن|قرآنی]] که در سیاق وصف جهنم آمده‌اند و از ظاهر لفظ هم به جهنم ربطی ندارند، در برداشت‌های روایی و تفسیری نام مکان‌هایی در جهنم دانسته شده است؛ از جمله: معرفی «صعود» در آیه ۱۷ [[سوره مدثر|مدثر]]، به کوهی در جهنم،<ref> برقی، المحاسن، ۱۳۳۱ش، ص۱۲۳؛ هنادکوفی، الزهد، ۱۴۰۶ق، ص۱۸۴؛ ابن رجب، التخویف من النار، ۱۳۹۹ق، ص۱۳۷.</ref> «عقبه»<ref> بلد، آیه ۱۱.</ref> به کوهی در جهنم،<ref> طبری، تفسیر، ۱۴۰۵ق، ج۳۰، ص۲۰۱.</ref> «حُفَرة من النار»<ref>آل عمران، آیه ۱۰۳ . </ref>به چاهی در جهنم،<ref> برقی، المحاسن، ۱۳۳۱ش، ص۹۱.</ref> «فلق»<ref>فلق، آیه ۱.</ref> به چاهی در جهنم که به طور مبسوط عذاب‌های آن وصف شده است،<ref>قمی، تفسیر، ۱۳۸۶-۱۳۸۷ق، ج۲، ص۴۴۹؛ شیخ صدوق، معانی الاخبار، ۱۳۶۱ش، ص۲۲۷؛ شیخ صدوق، التوحید، ۱۳۶۲ش، ص۳۹۱.</ref> «وَیْل»<ref>همزه، آیه ۱.</ref> به وادی‌ای هولناک در جهنم<ref>مقاتل بن سلیمان، التفسیر، ۱۴۲۴ق، ج۳، ص۴۶۰؛ طبری،  تفسیر، ۱۴۰۵ق، ج۱، ص۳۷۸. </ref> یا چاهی در آن که چهل سال طول می‌کشد تا به قعرش برسند،<ref>ترمذی، سنن، ۱۳۵۷ق، ج۵، ص۳۲۰؛ حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۵۵۱.</ref> «غی»<ref>مریم، آیه ۵۹.</ref> به وادی‌ای در جهنم،<ref>طبری، تفسیر، ۱۴۰۵ق، ج۱۶، ص۱۰۰؛ طبرانی، المعجم الکبیر، ۱۴۰۴ق، ج۹، ص ۲۲۷؛ هنادکوفی، الزهد، ۱۴۰۶ق، ص۱۸۳.</ref> «[[غساق]]»<ref> نبأ، آیه ۲۵</ref> به نهری یا وادی‌ای مملو از عقرب،<ref>اهوازی، الزهدی، ۱۳۹۹ق، ص ۱۰۰.</ref> «اَثام»<ref>فرقان،آیه ۶۸.</ref> به وادی‌ای در جهنم<ref>طبری، تفسیر، ۱۴۰۵ق، ج۱۹، ص۴۴؛ شیخ مفید، الاختصاص، جماعة المدرسین، ص۳۴۴</ref> و «مَوبِق» به نهری از قَیح (زرد آب و چرک خون) و خون.<ref>طبری، تفسیر، ۱۴۰۵ق، ج۱۵، ص۲۶۵؛ ابن ابی عاصم، الزهد، ۱۴۰۸ق، ص۳۱۱.</ref>
 مکان‌هایی دیگر نیز مستقلاً در [[احادیث]] معرفی شده‌اند، مانند چاه حزن که جهنم خود روزی صد بار از آن پناه می‌جوید<ref>ترمذی، سنن، ۱۳۵۷ق، ج۴، ص۵۹۳؛ ابن ماجه، سنن، ۱۹۵۲-۱۹۵۳م، ج۱، ص۹۴.</ref> چاه هَبهَب که در وادی سَقَر جای دارد و مکان جباران است،<ref> شیخ صدوق، عقاب الاعمال، ‌۱۳۶۴ش، ص۲۷۴؛ ابن ابی الدنیا، التواضع و الخمول، ۱۴۰۹ق، ص۲۷۱؛ درباره اشاره به وادی هبهب، نک:عقیلی، کتاب الضعفاء الکبیر، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۱۳۴.</ref> کوه سَکران و وادی آن غَضبان دارای تابوت‌هایی از آتش<ref>شیخ صدوق، الامالی،  ۱۴۱۷ق، ص۸۲</ref> و تابوتی از آتش در قعر جهنم که در آن شش نفر از پیشینیان و شش نفر از امت [[پیامبر اسلام|پیامبر]] به عنوان شقی‌ترین مردم در عذاب‌اند.<ref> کتاب سلیم بن قیس، ۱۴۱۵ق، ص ۱۶۱؛ مفید، الکافئه، ۱۴۱۳ق، ص۲۵؛ برای دریاها نک: ابن ابی عاصم، الزهد، ۱۴۰۸ق، ص۲۷؛ ابن عدی، الکامل، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۰۸؛ ابوالشیخ اصفهانی، العظمة، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۱۴۰۹؛ برای دیوارها، نک: احمد بن حنبل، مسند، ۱۳۱۳ق، ج۳، ص۲۹؛ ترمذی، سنن، ۱۳۵۷ق، ج۴، ص۷۰۶؛ ابن رجب، التخویف من النار، ۱۳۹۹ق،  ص۸۳؛ برای تفصیل وادی‌ها و خندق‌ها نک: قنوجی، یقظة اولی الاعتبار، ۱۲۹۴ق،  ص۷۸.</ref>