آمین: تفاوت میان نسخه‌ها

در زبان عبری لفظ آمن نخست در قالب وصفی و به معنی درست و راست به کار می‌رفته است ولی در سفر اشعیاء<ref>کتاب مقدس، سفر اشعیاء، باب۱۶، آیه ۶۵</ref> به صورت اسم به کار رفته است. در ترجمه‌های فارسی و عربی موجود به ترتیب واژه‌های «حق»، «الحق» را در برابر آن گذاشته‌اند. این واژه سپس یکی از ادوات نامتغیر (مبنی) زبان عبری گردیده (به معنی «حقیقتاً»، «البته») و به این صورت، ۳۰ بار در متن مَسوره‌ای عهد عتیق و ۳۳ بار در ترجمۀ یونانی معروف به «هفتادی» آن (سده ۳ق م) آمده است. شاید وجود آن در کتاب اول تواریخ ایام<ref> کتاب مقدس، کتاب اول تواریخ ایام، باب ۱۶، آیه ۳۶</ref> و کتاب اول پادشاهان<ref>کتاب مقدس، کتاب اول پادشاهان، باب ۱، آیه ۳۶</ref> دلالت بر آن داشته باشد که این کلمه حتی پیش از سدۀ ۴ق م در ادعیه و شعائر دینی [[یهودیت|یهود]] به کار می‌رفته است. در سنت کهن یهود، بیش‌تر آن را در آغاز نیایش و گاه نیز در پایان آن می‌آورده‌اند. تکرار آن در پایان دعا و نماز و سرود دینی، هم تأکید و تأیید آن گفتار یا دعا بوده، و هم به امید اینکه همگی، با ذکر آمین، در برکات نیایشی که به جا آورده می‌شد، شریک شوند. در دورۀ تلمودی و سنن بعدی یهود چگونگی ادای این کلمه در موارد مختلف اهمیت خاص پیدا کرد و اعتقاد بر این بود که [[خداوند]] به ادعیه‌ای که خطاب به اوست، «آمین» می‌گوید.

باتوجه به انتشار دو دین یهودی و نصرانی در [[جزیره العرب]] می‌توان پنداشت که اعراب، از جمله اعراب [[مکه]] و [[مدینه]]، با آن آشنا بوده‌اند، هرچند که نشانی از آن در شعر جاهلی نیافتیم و این واژه در [[قرآن کریم]] هم نیامده است، اما به یقین می‌دانیم که مسلمانان صدر [[اسلام]] آن را خوب می‌شناخته‌اند.<ref>نک‌: ونسینک، یان، المعجم المفهرس، ذیل امن</ref> [[پیامبر اسلام(ص)]] نیز آن را به کار می‌برده است،<ref>نک‌:ونسینک، یان، المعجم المفهرس، ذیل امن</ref> اما گویی نخستین مسلمانان هنوز در استعمال یا فهم معنای دقیق آن دچار تردید بوده‌اند" زیرا پیامبر آن را برای ایشان تفسیر کرده است (آمین، مُهر خداوند است بر بندگان مؤمن خویش) و [[ابن عباس]] به توجیه نحوی آن پرداخته است.<ref>ابن منظور، لسان العرب، ذیل امن؛ الموسوعه الفقهیه، ج۱، ص ۱۱۰ به بعد</ref>

در توضیح آیه ۸۸ و ۸۹ [[سوره یونس]]  نخستین‌بار به کتب تفسیر راه یافته است: تقریباً همه مفسران نوشته‌اند که چون [[حضرت موسی|موسی(ع)]]، [[فرعون]] را نفرین کرد، خود و برادرش [[هارون]] آمین می‌گفته‌اند.<ref>طبری، تفسیر، ج ۱۱، ص ۱۱۰</ref>

[[اهل سنت]] پس از پایان قرائت سورۀ فاتحه الکتاب در پاسخ «اِهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقیمَ...» (ما را به راه راست هدایت کن...)، می‌گویند: آمین. اگر نمازگزار به تنهایی (فرادی) [[نماز]] بخواند، خود به تنهایی این واژه را بر زبان می‌آورد، و اگر نماز به صورت [[نماز جماعت|جماعت]] باشد، پس از آنکه امام، سورۀ فاتحه را به پایان برد، نمازگزاران یکصدا می‌گویند: آمین. فقهای شیعه، گفتن این کلمه را در این مورد باطل کننده نماز می‌دانند چرا که چنین چیزی از پیامبر به ما نرسیده و تغییر در نماز است.<ref>طوسی، استبصار، ج ۱، ص ۳۱۸-۳۱۹؛ طوسی، تبیان، ج ۱، ص ۴۶؛ طبرسی، مجمع البیان،‌ج۱، ص ۶۵</ref>

از کلمه آمین شکل‌های تازه‌تری نیز زاده شده است: «آمّینَ»، یا «الآمینَ». این دو، نشان از تحول طبیعی کلمه در زبان عموم دارد؛ أمینَ شکل غریب‌تری است که شاید ضرورت شعری باعث پیدایش آن شده باشد. همچنین آن را به باب تفعیل برده و واژۀ تأمین (= آمین گفتن) را ساخته‌اند. <ref>ابن منظور، لسان العرب، ذیل امن</ref>

ریشه بیگانه کلمه، بسیاری از لغویان را به توجیهات ناروایی در باب اشتقاق آن کشانده است، اما بیش‌تر ایشان آن را اسم فعلی مبنی بر فتح، و معنای آن را نیز همان معانی مشهور کتاب مقدس (معانی دوم و سوم) دانسته‌اند. آنجا که آمین را از نام‌های [[خداوند]] شمرده‌اند،<ref>مثلاً ابن منظور، لسان العرب، ذیل امن</ref> پیداست از معنی عبری آن (معنی چهارم) تأثیر پذیرفته‌اند.

در زبان و ادبیات فارسی نیز آمین به همین شکل و معنای «اجابت کن» رواج یافته است؛<ref>نک‌: دهخدا، لغت‌نامه، ذیل آمین </ref> ترکیب «الهی آمین» در زبان عموم مردم رایج‌تر است.

* ابن منظور، لسان العرب

* بستانی، فؤاد افرم، دائرة المعارف، بیروت، دارالمعرفة، ۱۹۵۶م بب

* طوسی، التبیان، بیروت، داراحیاء التراث العربی.

* وزارة الاوقاف و الشؤون الاسلامیة، الموسوعه الفقهیة، کویت، ۱۹۸۰م بب

* ونسینک، یان، المعجم المفهرس، لیدن، ۱۹۳۶م، ذیل «امن».