ارث: تفاوت میان نسخه‌ها

«ارث» در تعریف [[فقه|فقهی]] به معنای اطستحقاق مال (دارایی) یا حقی (مانند حق [[خیار]] و [[شفعه]]) است که با مرگ دیگری یا آنچه در حکم مرگ است ([[موت فرضی]]) حاصل می‌شود.<ref>هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ۱۴۲۶ق، ج۱، ص۳۴۷و۳۴۸.</ref> شخصی را که مستحق ارث است «وارث» و کسی را که از او ارث باقی مانده است «مورِّث» می‌نامند و به مال و حقی که از [[میت|میّت]] باقی مانده است «تَرَکِه» یا «میراث» می‌گویند.<ref>هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ۱۴۲۶ق، ج۱، ص۳۴۷و۳۴۸.</ref> در فقه به پیروی از [[قرآن کریم]] از ارث به «فرض» و «فریضه» تعبیر شده است.<ref>هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ۱۴۲۶ق، ج۱، ص۳۴۷و۳۴۸.</ref>

مالکیت ورثه نسبت به ترکه متوفّی، پس از ادای حقوق و دیونی که به میراث تعلق گرفته است مستقر می‌شود؛ مانند تجهیز و تکفین، دیون و واجبات مالی، وصایای [[میت]] در یک‌سوم (ثلث) مالش بدون اجازه ورثه و زیادتر از ثلث مال با اجازه آن‌ها، آنچه به فرزند بزرگ تر می‌رسد ([[حبوه]]). <ref>هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ۱۴۲۶ق، ج۱، ص۳۴۷و۳۴۸.</ref>

*'''نسب (وارثان نَسَبی):''' ارتباط و اتصال دو طرف ارث از طریق ولادت؛ مانند پدری و فرزندی و خواهر و برادری.<ref>سبحانی، نظام الإرث في الشريعة الإسلامية الغراء، ۱۴۱۵ق، ص۱۵و۱۶.</ref>

::ب. [[ولاء|وِلاء]]: پیوندی غیر از تولد و ازدواج که سه نوع است و ارث بردنشان شرایط خاصی دارد: ۱. [[ولاء عتق]] (مربوط به احکام بردگی و کنیزی)، ۲. ولاء [[ضمان جریره]] (قرارداد ضمان با شرط ارث)، ۳. [[ولاء امامت]] (ارث بردن امام معصوم در صورت نبود هیچ وارثی).<ref>سبحانی، نظام الإرث في الشريعة الإسلامية الغراء، ۱۴۱۵ق، ص۱۸و۱۹؛ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ۱۴۲۶ق، ج۱، ص۳۴۹.</ref>  

*'''طبقه سوم:''' عمو، عمه، دایی و خاله و فرزندان ایشان در صورت نبودنشان؛ در صورت نبودن موارد پیشین، عمو،‌ عمه، دایی و خاله پدرِ [[میت|میّت]]‌ ارث می‌برند.{{مدرک}}

*'''میراث زوج و زوجه:''' زوج و زوجه از یکدیگر ارث می‌برند، با دیگر وارثان شریکند و هیچ کدام از آن‌ها همه اموال دیگری را ارث نمی‌برد مگر زمانی که وارث زوجه در زوج منحصر باشد که زوج همه اموال را به ارث می‌برد.<ref>فاضل لنكرانى، تفصيل الشريعة (المواريث)، ۱۴۲۱ق، ص۴۵۵.</ref> در غیر از این مورد، سهم ارث زوج گاهی نصف و گاهی یک‌چهارم است و سهم ارث زوجه گاهی یک‌چهارم و گاهی یک‌هشتم است.<ref>فاضل لنكرانى، تفصيل الشريعة (المواريث)، ۱۴۲۱ق، ص۴۵۵.</ref>

*سبحانی، جعفر، نظام الإرث في الشريعة الإسلامية الغراء، تقریر سيد رضا پيغمبرپور‌ کاشانی، قم، مؤسسه امام صادق(ع)، قم، چاپ اول، ۱۴۱۵ق.

*فاضل لنكرانى، محمد، تفصيل الشريعة في شرح تحرير الوسيلة ـ الطلاق، المواريث، ‌قم، مركز فقهى ائمه اطهار(ع)، چاپ اول، ۱۴۲۱ق.