پرش به محتوا

تفسیر روایی: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۰۰۰ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲ اوت ۲۰۱۸
خط ۱۶: خط ۱۶:
== نمونه‌هایی از تفسیر روایی ==
== نمونه‌هایی از تفسیر روایی ==
[[پرونده:تفسیر فرات کوفی.jpg|180px|بندانگشتی]]
[[پرونده:تفسیر فرات کوفی.jpg|180px|بندانگشتی]]
به لحاظ تاریخی، تفسیر مأثور از جمله کهن‌ترین گونه‌های تدوین یافته [[تفسیر قرآن]] است. در منابع موجود [[شیعه|شیعی]] از تفاسیری چون [[تفسیر امام حسن عسکری (ع)]]، [[تفسیر علی بن ابراهیم قمی]]، [[تفسیر عیاشی]]، [[تفسیر فرات کوفی]] و در سده‌های متأخر از تفاسیری چون [[البرهان فی تفسیر القرآن]] از [[هاشم بن سلیمان بحرانی]]، [[تفسیر نور الثقلین]] از عبدعلی بن جمعه حویزی، تفسیر [[کنز الدقائق و بحر الغرائب]] از محمدرضا مشهدی قمی و در میان تفاسیر [[اهل سنّت]] با این شیوه و رویکرد می‌توان از تفاسیری چون تفسیرالقرآن العظیم مسنداً عن رسول اللّه(ص) و الصحابه و التابعین از عبدالرحمان بن محمدبن ادریس رازی، معروف به [[ابن ابی حاتم رازی]]، تفسیر القرآن العظیم از عمادالدین اسماعیل بن عمر مشهور به [[ابن کثیر]] و الدّرالمنثور فی التفسیر بالمأثور از [[جلال الدین سیوطی]] نام برد. در برخی منابع از [[تفسیر طبری]] یا جامع البیان عن تأویل‌ای القرآن [[محمدبن جریر طبری]]، المحررالوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز ابن عطیه، الکشف و البیان عن تفسیرالقرآن ابواسحاق احمدبن محمد ثعالبی، الجواهرالحسان عبدالرحمان بن محمد ثعالبی، بحرالعلوم علیبن یحیی سمرقندی، معالم التنزیل بَغَوی فراء با عنوان تفاسیر مأثور یاد شده است.<ref>رجوع کنید به معرفت، التفسیر والمفسرون فی ثوبه القشیب، ۱۴۱۸-۱۴۱۹ق، ج۲، ص۳۱۲ـ۳۴۶؛ ذهبی، التفسیر والمفسرون، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۰۱ـ۲۴۵.</ref>
محمدهادی معرفت، از قرآن‌پژوهان و مفسران معاصر، معتقد است مهمترین کتاب‌های تفسیری گذشتگان، با تکیه بر روایات تفسیری شکل گرفته‌اند و اتکا به معانی فلسفی، کلامی و ادبی قرآن کریم، تنها در تعداد اندکی از تفاسیر اولیه به چشم می‌خورد.<ref>معرفت، التفسیر والمفسرون في ثوبه القشيب، ۱۴۱۹ق،‌ ج۲، ص۳۱۲.</ref> مهمترین تفاسیر روایی از نظر معرفت، عبارتند از:
[[پرونده:البرهان فی تفسیر القرآن.jpg|180px|بندانگشتی]]
* تفسیر عیاشی، نوشته محمد بن مسعود عیاشی، از فقیهان شیعه در قرن چهارم هجری، و استادِ [[محمد بن عمر کشی]].<ref>معرفت، التفسیر والمفسرون في ثوبه القشيب، ۱۴۱۹ق،‌ ج۲، ص۳۲۲.</ref> عیاشی در تفسیر خود، روایات تفسیری نقل‌شده از امامان شیعه را نقل کرده و چنانکه محمدهادی معرفت گفته، روایات را همراه با سند آنها، با ذکر کرده است.<ref>معرفت، التفسیر والمفسرون في ثوبه القشيب، ۱۴۱۹ق،‌ ج۲، ص۳۲۲.</ref> با این حال تنها بخش‌های اندکی از تفسیر عیاشی در دسترس است.<ref>معرفت، التفسیر والمفسرون في ثوبه القشيب، ۱۴۱۹ق،‌ ج۲، ص۳۲۲.</ref>
* تفسیر قمی، منسوب به [[علی بن ابراهیم قمی]] است که شاگرد وی، ابوالفضل العباس بن محمد، از نوادگان امام موسی کاظم(ع)، تألیف کرده و از روایات نقل‌شده توسط علی بن ابراهیم و نیز [[تفسیر ابی جارود]] بهره برده است.<ref>معرفت، التفسیر والمفسرون في ثوبه القشيب، ۱۴۱۹ق،‌ ج۲، ص۳۲۵.</ref> درباره ابوالفضل العباس بن محمد، نویسنده کتاب، جز آنکه علوی و از شاگردان علی بن ابراهیم بوده، اطلاعاتی در دست نیست.<ref>معرفت، التفسیر والمفسرون في ثوبه القشيب، ۱۴۱۹ق،‌ ج۲، ص۳۲۶.</ref> این تفسیر گرچه در مجموع بی‌اشکال دانسته شده، اما موارد معدودی از روایات ضعیف نیز در آن گزارش شده است.<ref>معرفت، التفسیر والمفسرون في ثوبه القشيب، ۱۴۱۹ق،‌ ج۲، ص۳۲۷.</ref>
* جامع البیان، نوشته محمد بن جریر طبری، از مفسران اهل سنت. طبری، به اعتبار جامعیت و گستردگی کتاب تفسیرش، پدر علم تفسیر دانسته شده است.<ref>معرفت، التفسیر والمفسرون في ثوبه القشيب، ۱۴۱۹ق،‌ ج۲، ص۳۱۲-۳۱۳.</ref> گرچه به نقل روایات ضعیف و جعلی، و اعتماد به راویان مجهول متهم شده است.<ref>معرفت، التفسیر والمفسرون في ثوبه القشيب، ۱۴۱۹ق،‌ ج۲، ص۳۱۲-۳۱۳.</ref>


==جستارهای وابسته ==
==جستارهای وابسته ==
۴۴۱

ویرایش