روضة النبی: تفاوت میان نسخه‌ها

قسمتی از مسجدالنّبی که در ناحیه جنوبِ شرقی (رو به سوی قبله) مسجد قرار دارد، و حدّ فاصل میان منبر و قبر پیامبر است، به نام «روضه مطهّره» و «روضه شریفه» شناخته می‌شود. این قسمت فضیلت زیادی دارد; چراکه در حدیث رسول خدا(صلی الله علیه وآله) به عنوان روضه‌ای بهشتی معرفی شده است: «مَابَینَ بَیتِی وَ مِنْبَرِی رَوْضَةٌ مِنْ رِیاضِ الْجَنَّةِ وَ مِنْبَرِی عَلَی تُرْعَة مِنْ تُرَعِ الْجَنَّةِ»

این حدیث مورد اتفاق شیعه و سنی است; هرچند در تعریف محدوده روضه، اختلافاتی میان علما و محققان وجود دارد:

* برخی، دیوار شرقی مسجد را که کنار قبر پیامبر(صلی الله علیه وآله) است، حدّ شرقی روضه دانسته‌اند، اما در حدّ غربی، تنها نقطه منبر را حدّ آن می‌دانند و به این ترتیب، حدود روضه را به یک مثلثی، محدود می‌سازند که یک زاویه آن منبر و دو زاویه دیگر آن دیواره شرقی مسجد است. این در حالی است که برخی دیگر، تمامی مسجدِ زمان پیامبر(صلی الله علیه وآله) را روضه می‌دانند.

* نظریه دیگر آن است که برابرِ دیوار شرقی مسجد، در کنار قبر پیامبر، در غرب نیز به همان عرض، از منبر به پایین به سمت شمال محدوده روضه است که بر آن اساس، روضه شامل یک مستطیل می‌شود. این تعریف، مشهورترین نظریه در میان اهل سنت است. ستونهای این بخش بر اساس همین نظریه، متفاوت از سایر ستونهاست، به طوری که یک ردیف از ستونها از قبر تا منبر کاملا با رنگ ویژه‌ای رنگ آمیزی شده است.

* علمای شیعه درباره تعریف روضه بر این باورند که، روضه از دیوار محراب در جنوب که امروزه با نرده‌های فلزی مشخص است آغاز و در شمال، به چهارمین ستون منتهی می‌گردد; یعنی یک ستون علاوه بر آنچه اهل سنت می‌گویند و حد دوم آن در شرق داخل بیت پیامبر(صلی الله علیه وآله) و بیت فاطمه زهرا(علیها السلام) است و در سمت غرب برابر منبر شریف می‌باشد.

در محدوده روضه مطهّر، سه مکان مقدس وجود دارد: «مرقد مطهّر» رسول خدا(صلی الله علیه وآله)، «منبر» و «محراب» که به ترتیب درباره آنها سخن خواهیم گفت.

به هنگام تأسیس مسجد النبی، در کناره شرقی آن، حجره‌هایی برای زندگی پیامبر (صلی الله علیه وآله) و همسرانش ساخته شد که تا حدود نود سال پس از رحلت آن حضرت نیز سرِ پا بود. ابتدا حجره‌ای برای سوده، پس از آن عایشه و در امتداد آن، حجره‌ای برای حضرت فاطمه(علیها السلام) بنا گردید. مورّخان نوشته‌اند که رسول خدا(صلی الله علیه وآله) در همان حجره‌ای که وفات یافت، مدفون شد. بر اساس آنچه که اهل سنّت روایت کرده‌اند، این حجره، همان حجره عایشه بوده که حضرت در آن وفات یافت. احتمال دیگر نیز آن است که رحلت و دفن پیامبر در حجره‌ای در میان حجره عایشه و حجره حضرت فاطمه(علیها السلام) بوده که آن حضرت برای استراحت در آنجا بسر می‌برده و اختصاص به هیچ یک از همسرانش نداشته است.

 

به هر روی، زمانی که پیامبر(صلی الله علیه وآله) دفن شد و سپس ابوبکر و عمر را در کنار آن حضرت دفن کردند، به تدریج میان بخش متعلق به عایشه و این قسمت، پرده (و سپس در روزگار عمر دیوار کوتاهی) کشیده شد. این وضعیت تا زمان توسعه مسجد در عهد ولید، به همان شکل باقی بود. در آن زمان که قسمت شرقی مسجد توسعه یافت، مرقد مطهر در حالی که گرد آن یک پنج ضلعی کشیده شد، داخل در مسجد گردید. گفته‌اند انتخاب پنج ضلعی از آن روی بود که شبیه کعبه به صورت مربع نباشد. به علاوه کسانی که در پشت آن به سوی قبله نماز می‌خوانده‌اند، چون سمت مثلثی آن برابرشان بود، در واقع، عملا رو به قبر بودن، برای آنان صدق نمی‌کرد.