پرش به محتوا

آیه اعتداء: تفاوت میان نسخه‌ها

۲۱ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۶ فوریهٔ ۲۰۱۹
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Aliabadi
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۷: خط ۱۷:
}}
}}


'''آیه اعتداء'''، صد و نود و چهارمین آیه سوره بقره درباره مشروع بودن پاسخ به دشمن متجاوز حتی در [[ماه حرام]]. در [[اسلام]] جنگ در چهار ماه قمری [[حرام]] است. از این آیه در [[فقه]] [[قاعده‏‎ اعتداء]] استنباط شده است که در باب‎های مختلف فقهی مورد استفاده است.
'''آیه اِعْتِداء''' صد و نود و چهارمین آیه سوره بقره درباره مشروع بودن پاسخ به دشمنِ متجاوز، حتی در [[ماه حرام]]. در [[اسلام]]، جنگ در چهار ماه قمری [[حرام]] است. از این آیه در [[فقه]]، [[قاعده‎ اعتداء]] استنباط شده که در باب‎های مختلف فقهی مورد استفاده است.


==متن آیه==
==متن آیه==
خط ۲۳: خط ۲۳:
|عرض= ۸۰
|عرض= ۸۰
|تراز=وسط
|تراز=وسط
|تورفتگی=(تو رفتگی هر سطر نقل قول، پیش فرض 30 درصد، عدد بدون درصد وارد کنید)
|تورفتگی=(تو رفتگی هر سطر نقل قول، پیش فرض ۳۰ درصد، عدد بدون درصد وارد کنید)
|رنگ حاشیه=
|رنگ حاشیه=
|شکل بندی جدول=
|شکل بندی جدول=
خط ۳۰: خط ۳۰:
|شکل بندی ستون چپ=
|شکل بندی ستون چپ=
|شکل بندی آدرس=
|شکل بندی آدرس=
|عنوان=| (الشَّهْرُ الْحَرَامُ بِالشَّهْرِ الْحَرَامِ وَالْحُرُمَاتُ قِصَاصٌ ۚ فَمَنِ اعْتَدَىٰ عَلَيْكُمْ فَاعْتَدُوا عَلَيْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدَىٰ عَلَيْكُمْ ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ)
|عنوان=| (الشَّهْرُ الْحَرَامُ بِالشَّهْرِ الْحَرَامِ وَالْحُرُمَاتُ قِصَاصٌ ۚ فَمَنِ اعْتَدَیٰ عَلَیکمْ فَاعْتَدُوا عَلَیهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدَیٰ عَلَیکمْ ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِینَ)
| (ماه حرام در برابر ماه حرام و (اگر دشمنان احترام آنرا شكستند و با شما جنگ كردند، شما نيز حقّ داريد مقابله به مثل كنيد. زيرا) حرمت‌ها را (نيز) قصاص است وهركس به شما تجاوز كرد، به مانند آن تجاوز، بر او تعدى كنيد و از خدا بپرهيزيد (كه زياده‌روى نكنيد) و بدانيد كه خداوند با پرهيزگاران است.)
| (ماه حرام در برابر ماه حرام و (اگر دشمنان احترام آنرا شکستند و با شما جنگ کردند، شما نیز حقّ دارید مقابله به مثل کنید. زیرا) حرمت‌ها را (نیز) قصاص است وهرکس به شما تجاوز کرد، به مانند آن تجاوز، بر او تعدی کنید و از خدا بپرهیزید (که زیاده‌روی نکنید) و بدانید که خداوند با پرهیزگاران است.)
|
|
| حداکثر 11 ستون
| حداکثر ۱۱ ستون
|
|
|
|
خط ۳۹: خط ۳۹:
}}
}}


==مفهوم شناسی==
==مفهوم‌شناسی==
واژه اعتداء برگرفته از کلمه عدو به معنای تجاوزگری به انگیزه سیطره یافتن معنا شده است.<ref>مختار عمر، معجم اللغة العربية المعاصرة، ۱۴۲۹ق، ج۲، ص۱۴۷۲.</ref><br />
واژه اعتداء برگرفته از کلمه عدو به‌معنای تجاوزگری به انگیزه سیطره‌یافتن معنا شده است.<ref>مختار عمر، معجم اللغة العربیة المعاصرة، ۱۴۲۹ق، ج۲، ص۱۴۷۲.</ref><br />
آیه اعتداء آیه ۱۹۴ [[سوره بقره]] درباره مشروع بودن تقابل با دشمن تجاوزگر در [[ماه‎های حرام]] است.<ref>علامه طباطبایی، تفسیر المیزان، الاعلمی، ج۲، ص۶۳.</ref><br />
آیه اعتداء آیه ۱۹۴ [[سوره بقره]] درباره مشروع بودن تقابل با دشمن تجاوزگر در [[ماه‎های حرام]] است.<ref>طباطبایی، تفسیر المیزان، الاعلمی، ج۲، ص۶۳.</ref><br />
ماه‌های حرام به چهار ماه [[محرم]]، [[رجب]]، [[ذی القعده]] و [[ذی‌الحجه]] گفته شده که جنگیدن در آن [[حرام]] دانسته شده است.<ref>مشکینی، تفسیر روان، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۲۳۰</ref> اما جنگ دفاعی در این چند ماه بنابر این آیه جایز و مشروع دانسته شده است.<ref>برجی، ترور و دفاع مشروع، ۱۳۸۶ش، ص۵۲.</ref><br />
ماه‌های حرام به چهار ماه [[محرم]]، [[رجب]]، [[ذی القعده]] و [[ذی‌الحجه]] گفته‌اند که جنگیدن در آن [[حرام]] دانسته شده،<ref>مشکینی، تفسیر روان، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۲۳۰</ref> اما جنگ دفاعی در این چند ماه بنابر این آیه جایز و مشروع دانسته شده است.<ref>برجی، ترور و دفاع مشروع، ۱۳۸۶ش، ص۵۲.</ref><br />
آیه به این نکته اشاره دارد که شکستن حرمت هر چیزی که در دین حرمت دارد از جمله ماه حرام، خانه خدا، جان، آبرو باعث می‎شود قصاص و تلافی کردن مشروع باشد.<ref>مشکینی، تفسیر روان، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۲۰۶.</ref>
آیه به این نکته اشاره دارد که شکستن حرمت هر چیزی که در دین حرمت دارد از جمله ماه حرام، خانه خدا، جان، آبرو باعث می‎شود قصاص و تلافی کردن مشروع باشد.<ref>مشکینی، تفسیر روان، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۲۰۶.</ref>


==شأن نزول==
==شأن نزول==
در سال ششم هجرت که پیمان [[صلح حدیبیه]] امضا شد [[پیامبر اكرم|پيامبر]] (ص) و [[اصحاب]] برای شرکت در مراسم [[حج]] به منطقه حديبیه رسيدند. مشركان در آن جا با اهانت به پیامبر و اصحاب و پرتاب سنگ و تیر به آنان مانع ورود مسلمین به [[مكه]] شدند. به تلافی این رفتار مشرکان و عدم رعایت حرمت ماه ذی القعده، این آیه نازل شد.<ref>طباطبایی، المیزان، الاعلمی، ج۲، ص۶۳.</ref>
در سال ششم هجرت که پیمان [[صلح حدیبیه]] امضا شد [[پیامبر اکرم|پیامبر]](ص) و [[اصحاب]] برای شرکت در مراسم [[حج]] به منطقه حدیبیه رسیدند. مشرکان در آن‌جا با اهانت به پیامبر و اصحاب و پرتاب سنگ و تیر به آنان، مانع ورود مسلمین به [[مکه]] شدند. به تلافیِ این رفتار مشرکان و عدم رعایت حرمت ماه ذی القعده، این آیه نازل شد.<ref>طباطبایی، المیزان، الاعلمی، ج۲، ص۶۳.</ref>


==قاعده فقهی==
==قاعده فقهی==
آیه اعتدا در ابواب متعدد فقهی از جمله [[حج]]، [[جهاد]]، [[قصاص]] و [[غصب]] مورد استناد قرار گرفته است.<ref>حلی، تذكرة الفقهاء، ۱۳۷۴ش، ج۸، ص۴۴۱؛ نجفی، جواهر الكلام، ۱۹۸۱م، ج۲۱، ص۳۲؛ طوسی، الخلاف، نشر اسلامی، ج۵، ص۱۹۳؛طوسی، المبسوط في فقه الإمامية، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۶۰.</ref> از این آیه قاعده فقهی [[اعتداء]] برداشت شده است.<ref>كاشف الغطاء، أنوار الفقاهة (كتاب المكاسب)، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۱۲۴.</ref><br />
آیه اعتدا در ابواب متعدد فقهی از جمله [[حج]]، [[جهاد]]، [[قصاص]] و [[غصب]] مورد استناد قرار گرفته است.<ref>حلی، تذکرة الفقهاء، ۱۳۷۴ش، ج۸، ص۴۴۱؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۹۸۱م، ج۲۱، ص۳۲؛ طوسی، الخلاف، نشر اسلامی، ج۵، ص۱۹۳؛ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۶۰.</ref> از این آیه قاعده فقهی [[اعتداء]] برداشت شده است.<ref>کاشف الغطاء، أنوار الفقاهة (کتاب المکاسب)، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۱۲۴.</ref><br />
این قاعده در مساله حج بدین گونه است که اگر کسی در مسجدالحرام مرتکب جنایتی شود در همان جا قصاص می‎شود ولی اگر در بیرون [[مسجدالحرام]] مرتکب جنایت شود و به خانه خدا پناه ببرد تا وقتی از مسجد بیرون نیاید قصاص نمی‎شود. <ref>حلی، تذكرة الفقهاء، ۱۳۷۴ش، ج۸، ص۴۴۱.</ref>
این قاعده در مسأله حج بدین‌گونه است که اگر کسی در مسجدالحرام، مرتکب جنایتی شود در همان‌جا قصاص می‎شود، ولی اگر در بیرون از [[مسجدالحرام]] مرتکب جنایت شود و به خانه خدا پناه ببرد، تا وقتی از مسجد بیرون نیاید، قصاص نمی‎شود.<ref>حلی، تذکرة الفقهاء، ۱۳۷۴ش، ج۸، ص۴۴۱.</ref>
 
==پانویس==
==پانویس==
{{پانویس۲}}
{{پانویس۲}}
==منابع==
==منابع==
* مختار عمر، احمد، معجم اللغة العربية المعاصرة، بی‎جا، عالم الکتاب، ۱۴۲۹ق.
* مختار عمر، احمد، معجم اللغة العربیة المعاصرة، بی‎جا، عالم الکتاب، ۱۴۲۹ق.
* برجی، یعقوبعلی، ترور و دفاع مشروع، قم، زمزم هدایت، ۱۳۸۶ش.
* برجی، یعقوبعلی، ترور و دفاع مشروع، قم، زمزم هدایت، ۱۳۸۶ش.
* حلی، حسن بن یوسف، تذكرة الفقهاء، قم، موسسه آل البیت، ۱۳۷۴ش.
* حلی، حسن بن یوسف، تذکرة الفقهاء، قم، موسسه آل البیت، ۱۳۷۴ش.
* طباطبایی، محمدحسین، تفسیر المیزان، بیروت، الاعلمی، بی‎تا.
* طباطبایی، محمدحسین، تفسیر المیزان، بیروت، الاعلمی، بی‎تا.
* طوسی، محمد بن حسن،الخلاف، قم، نشر اسلامی، بی تا.
* طوسی، محمد بن حسن،الخلاف، قم، نشر اسلامی، بی‌تا.
* طوسی، محمد بن حسن، المبسوط في فقه الإمامية، تهران، المكتبة المرتضوية لإحياء الآثار الجعفرية، ۱۳۸۷ق.
* طوسی، محمد بن حسن، المبسوط فی فقه الإمامیة، تهران، المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، ۱۳۸۷ق.
* كاشف الغطاء، حسن، أنوار الفقاهة (كتاب المكاسب)، نجف، کاشف الغطاء العامه، ۱۴۲۲ق.
* کاشف الغطاء، حسن، أنوار الفقاهة (کتاب المکاسب)، نجف، کاشف الغطاء العامه، ۱۴۲۲ق.  
* نجفی، محمدبن حسن، جواهر الكلام، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۹۸۱م.
* نجفی، محمدبن حسن، جواهر الکلام، بیروت،‌ دار احیاء التراث العربی، ۱۹۸۱م.
* مشکینی، علی، تفسیر روان، قم، دارالحدیث، ۱۳۹۲ش.
* مشکینی، علی، تفسیر روان، قم، دارالحدیث، ۱۳۹۲ش.
{{آیات مشهور قرآن}}
{{آیات مشهور قرآن}}
Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۲۱۵

ویرایش