شرک: تفاوت میان نسخه‌ها

{{اعتقادات شیعه}}

'''شرک'''، به معنای شریک قائل شدن برای [[خدا]]. در منابع روایی و کتاب‌های اخلاقی، مراتب مختلفی برای شرک شمرده شده و از [[گناهان کبیره]] محسوب گردیده است.

==مفهوم‌شناسی==

شرک در برابر توحید است و در برابر اقسام توحید داری اقسامی است:

* شرک ذاتی؛ این قسم از شرک به دو معنا آمده است؛ یکی  اعتقاد به اینکه ذات خدا  مرکب است و در نتیجه قائل به جسمانیت او باشد، چنانکه [[حشویه|مجسِّمه]] چنین اعتقادی دارند. دیگر اعتقاد به چند خدای مستقل.<ref> المعجم المفهرس لالفاظ القرآن الكریم، ص۱۰۳- ۱۱۸.</ref>

* شرک افعالی در مقابل توحید افعالی قرار دارد و همانند آن به شاخه‌­های مختلفی تقسیم می‌­شود از جمله: شرک در خالقیت، شرک در عبادت، شرک در ربوبیت و شرک در طاعت.<ref>مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۸، ص۴۵۸.</ref>

* شرک در خالقیت؛ به معنای اعتقاد به وجود دو یا چند خالق مستقل به گونه‌­ای که هیچ یک از آنان تحت سیطره­ اراده و فرمان دیگری نباشد یکی از نمونه‌­های آن اعتقاد به دو خالق خیر و شر است. بر طبق این اعتقاد خداوند تنها اشیاء و امور نیک را می­‌آفریند اما موجود شریر و بدخواه دیگری مثل [[شیطان]] یا اهریمن وجود دارد که به صورت مستقل به آفرینش موجودات بد و شریر دست می‌­زند. این اندیشه در [[مانویت|آئین مانی]] و برخی پیروان [[دین زردشت]] رواج دارد.<ref>مفردات الفاظ القرآن، ص۹۱؛ التبیان فی تفسیرالقرآن، ج۱، ص۲۸۰.</ref>

==اهمیت و جایگاه==

«و هر كس معبود دیگری را با خدا بخواند، مسلّما هیچ دلیلی بر آن نخواهد داشت.»}}.<ref>پیام قرآن، ج۳، ص۲۰۹-۲۱۰</ref> آنان برای مدعاهای بت‌­پرستانه خود به حدس و گمان و یا هوای نفس تکیه می‌­کنند.<ref>پیام قرآن، ج۳، ص۲۱۱-۲۱۵؛ برای نمونه آیات ۲۳ سوره نجم، ۲۴ انبیاء .</ref> برای نمونه  «وَ ما یتَّبِعُ الَّذینَ یدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّـهِ شُرَكاءَ إِنْ یتَّبِعُونَ إِلاَّ الظَّنَّ وَ إِنْ هُمْ إِلاَّ یخْرُصُون؛ و آنها كه غیر خدا را همتای او می‌خوانند، از پندار بی‌اساس پیروی می‌كنند و آنها فقط دروغ می‌گویند.» <ref>سوره یونس، آیه۶۶.</ref>

==عوامل و ریشه­‌های شرک==

از سوی دیگر بت‌­پرستان معتقد بودند که ما به خاطر آلودگی‌­های بشریت و مادیت و کثافات گناهان و خطاها راهی به رب‌­الارباب نداریم چراکه ساحت او پاک و مقدس است و هیچ نسبتی میان ما و او نیست. بنابراین بر ما لازم است که به آنچه نزد او از همه چیز محبوب­تر است تقرب جوئیم یعنی همان خدایانی که تدبیر خلق به آنان واگذار شده است. آنان می‌گفتند ما بوسیله این بت­‌ها و مجسمه‌­ها به آنها تقرب می­‌جوئیم تا شفیع ما نزد خدا شوند و خیر و [[برکت]] را برای ما به ارمغان بیاورند و شر و ضرر را دفع کنند.<ref>المیزان، ج۱۰، ص۳۰؛ پیام قرآن، ج۳، ص۲۳۸.</ref> خداوند در قرآن عقیده آنان را چنین بیان کرده است:

«وَ الَّذینَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِهِ أَوْلِیاءَ ما نَعْبُدُهُمْ إِلاَّ لِیقَرِّبُونا إِلَی اللَّـهِ زُلْفی» (زمر/۳)

البته در قرآن موارد دیگری نیز به عنوان عوامل گرایش به شرک ذکر شده است که از جمله می‌توان به هواپرستی و گناه اشاره نمود چنانکه می‌فرماید:

«أَرَأَیتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلهَهُ هَواهُ» (فرقان/۴۳)

«آیا دیدی آن کس را که هوای نفس خود را معبود خویش گرفته است؟»

== پانویس ==

{{پانویس|۲}}