۱۶٬۹۷۹
ویرایش
مختار بن ابی‌عبید ثقفی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
| اندازه تصویر = | | اندازه تصویر = | ||
| توضیح تصویر = | | توضیح تصویر = | ||
| سرشناسی = | | سرشناسی =قیام علیه امویان | ||
| نام کامل =مختار بن ابی‌عبید بن مسعود ثقفی | | نام کامل =مختار بن ابی‌عبید بن مسعود ثقفی | ||
| لقب =ابواسحاق، کیسان | | لقب =ابواسحاق، کیسان | ||
| نسب =قبیله ثقیف | | نسب =قبیله ثقیف | ||
| خویشاوندان سرشناس = [[سعد بن مسعود ثقفی]] (عمو)، [[ابوعبید ثقفی]] (پدر)، [[عبدالله بن عمر]] (شوهر خواهر) | | خویشاوندان سرشناس = [[سعد بن مسعود ثقفی]] (عمو)، [[ابوعبید ثقفی]] (پدر)، [[عبدالله بن عمر]] (شوهر خواهر) | ||
| تاریخ تولد =سال اول قمری | | تاریخ تولد =[[سال اول قمری]] | ||
| شهر تولد =کوفه | | شهر تولد =کوفه | ||
| کشور تولد = | | کشور تولد = | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
[[سعد بن مسعود ثقفی]] عموی مختار، از طرف [[امام علی(ع)]] والی [[مداین]] بود.<ref> دینوری، اخبارالطوال، ۱۳۶۸ش، ص۲۰۵.</ref> او در درگیری با [[خوارج]]، مختار را به جانشینی خود در مداین منصوب کرد و خود برای جنگ با آنان بیرون رفت.<ref> دینوری، اخبارالطوال، ۱۳۶۸ش، ص۲۰۵.</ref> | [[سعد بن مسعود ثقفی]] عموی مختار، از طرف [[امام علی(ع)]] والی [[مداین]] بود.<ref> دینوری، اخبارالطوال، ۱۳۶۸ش، ص۲۰۵.</ref> او در درگیری با [[خوارج]]، مختار را به جانشینی خود در مداین منصوب کرد و خود برای جنگ با آنان بیرون رفت.<ref> دینوری، اخبارالطوال، ۱۳۶۸ش، ص۲۰۵.</ref> | ||
== | ==حمایت از مسلم بن عقیل == | ||
به گزارش شمس‌الدین ذهبی، مختار در زمان معاویه به [[بصره]] رفت و مردم را به سوی امام حسین(ع) فرا خواند، در آن زمان [[عبیدالله بن زیاد]] که والی بصره از طرف معاویه بود، وی را دستگیر کرد و به [[طائف]] تبعید کرد.<ref> ذهبی، سیر اعلام النبلا، ج۳، ص۵۴۴.</ref> | به گزارش شمس‌الدین ذهبی، مختار در زمان معاویه به [[بصره]] رفت و مردم را به سوی امام حسین(ع) فرا خواند، در آن زمان [[عبیدالله بن زیاد]] که والی بصره از طرف معاویه بود، وی را دستگیر کرد و به [[طائف]] تبعید کرد.<ref> ذهبی، سیر اعلام النبلا، ج۳، ص۵۴۴.</ref> | ||
مختار | مختار با مسلم بن عقیل فرستاده امام حسین(ع) در [[کوفه]] همکاری می‌کرد و علیه [[بنی‌امیه]] تحرکاتی داشت. | ||
*'''مسلم در خانه مختار'': مسلم هنگام ورود به کوفه به خانه مختار رفت.<ref> دینوری، الاخبار الطوال، ۱۳۶۸ش، ص۲۳۱.</ref> پس از آنکه [[عبیدالله بن زیاد]] از مکان مسلم اطلاع پیدا کرد، مسلم به خانه [[هانی بن عروه]] نقل‌مکان کرد.<ref>دینوری، اخبار الطوال، ۱۳۶۸ش، ص۲۳۳.</ref> | *'''مسلم در خانه مختار'': مسلم هنگام ورود به کوفه به خانه مختار رفت.<ref> دینوری، الاخبار الطوال، ۱۳۶۸ش، ص۲۳۱.</ref> پس از آنکه [[عبیدالله بن زیاد]] از مکان مسلم اطلاع پیدا کرد، مسلم به خانه [[هانی بن عروه]] نقل‌مکان کرد.<ref>دینوری، اخبار الطوال، ۱۳۶۸ش، ص۲۳۳.</ref> | ||
*'''همراهی با مسلم''': بنا به گزارش‌های تاریخی، مختار با مسلم بن عقیل بیعت کرد،<ref> طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۵۶۹؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۶، ص۳۷۶.</ref> او روز [[شهادت]] مسلم در بیرون کوفه به سر می‌برد و خبر قیام مسلم را زودتر از موعد در آنجا شنید اما هنگامی به [[کوفه]] رسید مسلم و هانی شهید شده بودند.<ref> بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۶، ص۳۷۷؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۵۶۹.</ref> | *'''همراهی با مسلم''': بنا به گزارش‌های تاریخی، مختار با مسلم بن عقیل بیعت کرد،<ref> طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۵۶۹؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۶، ص۳۷۶.</ref> او روز [[شهادت]] مسلم در بیرون کوفه به سر می‌برد و خبر قیام مسلم را زودتر از موعد در آنجا شنید اما هنگامی به [[کوفه]] رسید مسلم و هانی شهید شده بودند.<ref> بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۶، ص۳۷۷؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۵۶۹.</ref> | ||
== چرا مختار در روز عاشورا در کربلا نبود؟== | |||
در [[روز عاشورا]] در کربلا حضور نداشت او در زمان واقعه کربلا در زندان ابن‌زیاد بود. پس از شهادت مسلم، [[ابن زیاد]] قصد کشتن مختار را داشت که با وساطت [[عمرو بن حریث]] از کشتن او صرف‌نظر کرد و اما او را زندانی نمود. مختار تا پس از واقعه کربلا در زندان بود.<ref> بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۶، ص۳۷۷؛ ابن‌جوزی، المنتظم، ۱۴۱۲ق، ج۶، ص۲۹.</ref> پس از [[واقعه کربلا]] مختار با وساطت [[عبدالله بن عمر]] (شوهر صفیه خواهر مختار)<ref> ابن‌اثیر، اسدالغابة، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۳۴۷.</ref> نزد [[یزید بن معاویه]] آزاد شد.<ref> ابن‌جوزی، المنتظم، ۱۴۱۲ق، ج۶، ص۲۹.</ref> بنا بر گزارش [[عبدالرزاق مقرم]] هنگامی که [[اسیران کربلا]] را به مجلس ابن‌زیاد آوردند، ابن‌زیاد مختار را نیز که زندانی بود احضار کرد. در این جلسه میان مختار و ابن‌زیاد سخنان تندی ردوبدل شد و ابن‌زیاد عصبانی شد و دستور داد مختار را به زندان برگردانند.<ref>مقرم، مقتل الحسین، ۱۴۲۶ق، ص۳۴۷.</ref> همچنین بنا بر این گزارش مختار پس از شهادت [[عبدالله بن عفیف]] از زندان آزاد شد اما عبیدالله بن زیاد با وی شرط کرد که نباید بیشتر از سه روز در کوفه بماند. عبیدالله پس از شهادت عبدالله بن عفیف خطبه‌ای خواند و در آن به اهل‌بیت پیامبر(ص) ناسزا گفت مختار به وی اعتراض کرد، ابن‌زیاد دوباره او را زندانی کرد اما با شفاعت مجدد عبدالله بن عمر آزاد شد.<ref>مقرم، مقتل الحسین، ۱۴۲۶ق، ص۳۴۷.</ref> | |||
===بیعت با عبدالله بن زبیر=== | ===بیعت با عبدالله بن زبیر=== | ||
| خط ۵۷: | خط ۵۸: | ||
مختار در [[قیام توابین]] شرکت نکرد، چون قیام را بی‌فایده و [[سلیمان بن صرد خزاعی]] را ناآشنا با فنون و تاکتیک‌های جنگ می‌دانست.<ref> ابن‌جوزی، المنتظم، ۱۴۱۲ق، ج۶، ص۲۹.</ref> به دنبال شرکت نکردن مختار، ۴۰۰۰ نفر از ۱۶۰۰۰ نفری که با سلیمان بیعت کرده بودند در جنگ شرکت نکردند.<ref> ابن‌جوزی، المنتظم، ۱۴۱۲ق، ج۶، ص۳۵.</ref> مختار همزمان با قیام توابین به زندان افتاد<ref> ابن‌جوزی، المنتظم، ۱۴۱۲ق، ج۶، ص۳۰.</ref> او پس از شکست توابین، به بازماندگان آنان نامه‌ای نوشت و از آنان دلجویی کرد.<ref> ابن‌جوزی، المنتظم، ۱۴۱۲ق، ج۶، ص۵۱.</ref> سران توابین قصد آزادسازی وی از زندان را داشتند اما مختار آنان را برحذر داشت. این بار نیز با وساطت عبدالله بن عمر آزاد شد.<ref> ابن‌جوزی، المنتظم، ۱۴۱۲ق، ج۶، ص۵۱.</ref> | مختار در [[قیام توابین]] شرکت نکرد، چون قیام را بی‌فایده و [[سلیمان بن صرد خزاعی]] را ناآشنا با فنون و تاکتیک‌های جنگ می‌دانست.<ref> ابن‌جوزی، المنتظم، ۱۴۱۲ق، ج۶، ص۲۹.</ref> به دنبال شرکت نکردن مختار، ۴۰۰۰ نفر از ۱۶۰۰۰ نفری که با سلیمان بیعت کرده بودند در جنگ شرکت نکردند.<ref> ابن‌جوزی، المنتظم، ۱۴۱۲ق، ج۶، ص۳۵.</ref> مختار همزمان با قیام توابین به زندان افتاد<ref> ابن‌جوزی، المنتظم، ۱۴۱۲ق، ج۶، ص۳۰.</ref> او پس از شکست توابین، به بازماندگان آنان نامه‌ای نوشت و از آنان دلجویی کرد.<ref> ابن‌جوزی، المنتظم، ۱۴۱۲ق، ج۶، ص۵۱.</ref> سران توابین قصد آزادسازی وی از زندان را داشتند اما مختار آنان را برحذر داشت. این بار نیز با وساطت عبدالله بن عمر آزاد شد.<ref> ابن‌جوزی، المنتظم، ۱۴۱۲ق، ج۶، ص۵۱.</ref> | ||
== | ==انتقام از عاملان واقعه کربلا== | ||
{{اصلی|قیام مختار}} | {{اصلی|قیام مختار}} | ||
مختار در سال ۶۶ق به خونخواهی [[امام حسین(ع)]] قیام کرد. شیعیان کوفه نیز وی را همراهی کردند.<ref> ابن‌اثیر، اسدالغابة، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۳۴۷.</ref> او در قیامش از دو شعار [[یا لثارات الحسین]] و [[یا منصور امت|یا منصور اَمِت]] استفاده کرد.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۶، ص۳۹۰؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۶، ص۲۰.</ref> مختار در این قیام تعدادی از عاملان واقعه کربلا همچون [[شمر بن ذی‌الجوشن]]، [[خولی بن یزید]]، [[عمر بن سعد]] و [[عبیدالله بن زیاد]] را به قتل رساند.<ref> ابن‌اثیر، اسدالغابة، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۳۴۷.</ref> و سر [[عبیدالله بن زیاد]] و [[عمر بن سعد]] را به [[مدینه]] نزد امام سجاد(ع) فرستاد.<ref>کشی، رجال الکشی، ۱۴۰۹ق، ص۱۲۷.</ref> | مختار در سال ۶۶ق به خونخواهی [[امام حسین(ع)]] قیام کرد. شیعیان کوفه نیز وی را همراهی کردند.<ref> ابن‌اثیر، اسدالغابة، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۳۴۷.</ref> او در قیامش از دو شعار [[یا لثارات الحسین]] و [[یا منصور امت|یا منصور اَمِت]] استفاده کرد.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۶، ص۳۹۰؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۶، ص۲۰.</ref> مختار در این قیام تعدادی از عاملان واقعه کربلا همچون [[شمر بن ذی‌الجوشن]]، [[خولی بن یزید]]، [[عمر بن سعد]] و [[عبیدالله بن زیاد]] را به قتل رساند.<ref> ابن‌اثیر، اسدالغابة، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۳۴۷.</ref> و سر [[عبیدالله بن زیاد]] و [[عمر بن سعد]] را به [[مدینه]] نزد امام سجاد(ع) فرستاد.<ref>کشی، رجال الکشی، ۱۴۰۹ق، ص۱۲۷.</ref> | ||