نجس: تفاوت میان نسخهها
اصلاح پانویس
Hasanejraei (بحث | مشارکتها) (اصلاح پانویس) |
Hasanejraei (بحث | مشارکتها) (اصلاح پانویس) |
||
خط ۴: | خط ۴: | ||
== واژهشناسی == | == واژهشناسی == | ||
واژه نجس در اصطلاح [[فقه|فقهی]] به چیزهایی گفته میشود که از نظر شرعی طاهر نیستند.{{مدرک}} از این رو مسلمانان باید [[احکام|احکامی]] را درباره آنها رعایت کنند؛ از جمله اینکه خوردن شیء نجس حرام است.{{مدرک}} مفهوم نجس در مقابل طاهر قرار دارد، نه در برابر | واژه نجس در اصطلاح [[فقه|فقهی]] به چیزهایی گفته میشود که از نظر شرعی طاهر نیستند.{{مدرک}} از این رو مسلمانان باید [[احکام|احکامی]] را درباره آنها رعایت کنند؛ از جمله اینکه خوردن شیء نجس حرام است.{{مدرک}} مفهوم نجس در مقابل طاهر قرار دارد، نه در برابر آلوده؛ بنابراین امکان دارد شیئی آلوده، به لحاظ شرعی طاهر باشد و یا برعکس، یعنی شیئی سالم و پاکیزه، از نظر شرعی نجس باشد.{{مدرک}} | ||
این واژه به سه صورت «نَجِس»، «نَجَس» و «نَجْس» به کار رفته است.<ref>طریحی، مجمع البحرین، ۱۳۷۵ش، ج۴، ص۱۱۰؛ فیروزآبادی، القاموس المحیط، بیروت، ج۲، ص۲۵۳..</ref> واژه «نَجَس» تنها برای اعیان دهگانه نجاسات به کار میرود ولی واژه «نَجِس»، هم برای اعیان نجس و هم برای آنچه نجس شده (مُتَنَجِّس) استفاده میشود.<ref>جزیری، الفقه علی المذاهب الاربعة، دار الثقلین، ج۱، ص۶۸..</ref> | این واژه به سه صورت «نَجِس»، «نَجَس» و «نَجْس» به کار رفته است.<ref>طریحی، مجمع البحرین، ۱۳۷۵ش، ج۴، ص۱۱۰؛ فیروزآبادی، القاموس المحیط، بیروت، ج۲، ص۲۵۳..</ref> واژه «نَجَس» تنها برای اعیان دهگانه نجاسات به کار میرود ولی واژه «نَجِس»، هم برای اعیان نجس و هم برای آنچه نجس شده (مُتَنَجِّس) استفاده میشود.<ref>جزیری، الفقه علی المذاهب الاربعة، دار الثقلین، ج۱، ص۶۸..</ref> | ||
خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
خون انسان و هر حیوانی که خون جهنده دارد نجس است.<ref>رساله توضیح المسائل مراجع، م۹۶.</ref> | خون انسان و هر حیوانی که خون جهنده دارد نجس است.<ref>رساله توضیح المسائل مراجع، م۹۶.</ref> | ||
[[مالکیه]]،شافعیه و [[حنفیه]] از اهل سنت خون جاری شده همه حیوانات را نجس میدانند چه خون جهنده داشته باشد یا نداشته باشد.<ref>الفقه علی المذاهب | [[مالکیه]]،شافعیه و [[حنفیه]] از اهل سنت خون جاری شده همه حیوانات را نجس میدانند چه خون جهنده داشته باشد یا نداشته باشد.<ref>جزیری، الفقه علی المذاهب الاربعة، دار الثقلین، ج۱، ص۷۳.</ref> | ||
===ادرار و مدفوع=== | ===ادرار و مدفوع=== | ||
خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
ادرار (بول) و مدفوع (غائط) انسان و هر حیوان [[حرام گوشت]]ی که خون جهنده دارد نجس است. در نجاست مدفوع [[پرندگان حرام گوشت]] مانند کلاغ اختلاف نظر است.<ref>رساله توضیح المسائل مراجع، م۸۴.</ref> | ادرار (بول) و مدفوع (غائط) انسان و هر حیوان [[حرام گوشت]]ی که خون جهنده دارد نجس است. در نجاست مدفوع [[پرندگان حرام گوشت]] مانند کلاغ اختلاف نظر است.<ref>رساله توضیح المسائل مراجع، م۸۴.</ref> | ||
شافعیه و حنفیه مدفوع حیوانات حلال گوشت را نیز نجس میدانند و در پرندگان تفصیل دیگری دارند.<ref>الفقه علی المذاهب | شافعیه و حنفیه مدفوع حیوانات حلال گوشت را نیز نجس میدانند و در پرندگان تفصیل دیگری دارند.<ref>جزیری، الفقه علی المذاهب الاربعة، دار الثقلین، ج۱، ص۷۴.</ref> | ||
=== منی=== | === منی=== | ||
خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
مَنی هر حیوانی که خون جهنده دارد نجس است.<ref>رساله توضیح المسائل مراجع، م۸۷.</ref> | مَنی هر حیوانی که خون جهنده دارد نجس است.<ref>رساله توضیح المسائل مراجع، م۸۷.</ref> | ||
در بین [[اهل سنت]] در مورد نجاست منی اختلاف نظر است، [[شافعیه]] و [[حنابله]] آن را پاک میدانند.<ref>الفقه علی المذاهب | در بین [[اهل سنت]] در مورد نجاست منی اختلاف نظر است، [[شافعیه]] و [[حنابله]] آن را پاک میدانند.<ref>جزیری، الفقه علی المذاهب الاربعة، دار الثقلین، ج۱، ص۷۵.</ref> | ||
=== مردار=== | === مردار=== | ||
خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
جسد حیواناتی که خون جهنده دارند میتَه یا مُردار نامیده شده و نجس است. بدن انسان مُرده، پیش از [[غسل میت]] نجس است (ناپاک بودن آن از ابتدای فوت تا هنگامی که بدن سرد میشود مورد اختلاف بین فقهاست<ref>[http://lib.eshia.ir/10152/1/336 مستمسک عروه، ج۱، ص۳۳۶].</ref>)؛ حیوانات حلال گوشتی که [[ذبح شرعی]] شدهاند پاک هستند؛ گوشت، چرم، استخوان و ژلاتین حیوانات [[حلال گوشت]]ی که ذبح شرعی نشدهاند نجساند، بنابراین وسایل چرمی که در کشوری غیرمسلمان تهیه شده باشد، هر چند از حیوانات حلال گوشتی مانند گاو و گوسفند باشد نجس است چراکه ذبح شرعی نشدهاند.<ref>رساله توضیح المسائل مراجع، م۸۸.</ref> | جسد حیواناتی که خون جهنده دارند میتَه یا مُردار نامیده شده و نجس است. بدن انسان مُرده، پیش از [[غسل میت]] نجس است (ناپاک بودن آن از ابتدای فوت تا هنگامی که بدن سرد میشود مورد اختلاف بین فقهاست<ref>[http://lib.eshia.ir/10152/1/336 مستمسک عروه، ج۱، ص۳۳۶].</ref>)؛ حیوانات حلال گوشتی که [[ذبح شرعی]] شدهاند پاک هستند؛ گوشت، چرم، استخوان و ژلاتین حیوانات [[حلال گوشت]]ی که ذبح شرعی نشدهاند نجساند، بنابراین وسایل چرمی که در کشوری غیرمسلمان تهیه شده باشد، هر چند از حیوانات حلال گوشتی مانند گاو و گوسفند باشد نجس است چراکه ذبح شرعی نشدهاند.<ref>رساله توضیح المسائل مراجع، م۸۸.</ref> | ||
برخی از حیوانات حرام گوشت در صورتی که با شرایط گفته شده در فقه، [[تذکیه]] شوند، پوست و موی آنان پاک میباشد و در غیر این صورت، نجس هستند.<ref>.توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، | برخی از حیوانات حرام گوشت در صورتی که با شرایط گفته شده در فقه، [[تذکیه]] شوند، پوست و موی آنان پاک میباشد و در غیر این صورت، نجس هستند.<ref>.توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج۱،ص۴۶۱ و ۵۷۰٫.</ref> | ||
=== سگ و خوک=== | === سگ و خوک=== | ||
خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
همه اجزاء سگ و خوکی که در خشکی زندگی میکند از جمله آب دهان آنها نجس است.<ref>رساله توضیح المسائل مراجع، م۱۰۵.</ref> | همه اجزاء سگ و خوکی که در خشکی زندگی میکند از جمله آب دهان آنها نجس است.<ref>رساله توضیح المسائل مراجع، م۱۰۵.</ref> | ||
مالکیه از اهل سنت همه حیوانات زنده از جمله سگ و خوک را پاک میدانند و حنفیه تنها خوک را نجس میدانند.<ref>الفقه علی المذاهب | مالکیه از اهل سنت همه حیوانات زنده از جمله سگ و خوک را پاک میدانند و حنفیه تنها خوک را نجس میدانند.<ref>جزیری، الفقه علی المذاهب الاربعة، دار الثقلین، ج۱، ص۷۲.</ref> | ||
=== کافر=== | === کافر=== | ||
خط ۷۲: | خط ۷۲: | ||
* عرق حیوان حلال گوشتی که به خوردن مدفوع انسان عادت کرده است.<ref>رساله توضیح المسائل مراجع، م۱۲۰.</ref> | * عرق حیوان حلال گوشتی که به خوردن مدفوع انسان عادت کرده است.<ref>رساله توضیح المسائل مراجع، م۱۲۰.</ref> | ||
اهل سنت استفراغ (غذای بالا آورده شده) را نجس میدانند.<ref>الفقه علی المذاهب | اهل سنت استفراغ (غذای بالا آورده شده) را نجس میدانند.<ref>جزیری، الفقه علی المذاهب الاربعة، دار الثقلین، ج۱، ص۷۶.</ref> | ||
[[وَذی|وذی]] و [[مَذی|مذی]] نزد حنفیه، مالکیه و شافعیه و وذی و مذی انسان و حیوان حرام گوشت نزد حنابله نجس هستند.<ref>مغنیه، الفقه علی المذاهب الخمسة، | [[وَذی|وذی]] و [[مَذی|مذی]] نزد حنفیه، مالکیه و شافعیه و وذی و مذی انسان و حیوان حرام گوشت نزد حنابله نجس هستند.<ref>مغنیه، الفقه علی المذاهب الخمسة، ۱۴۲۱ق، ج۱، ص۲۴-۲۷.</ref> | ||
== نجسشدن چیزهای طاهر == | == نجسشدن چیزهای طاهر == | ||
غیر از نجاسات دهگانه، سایر اشیاء بالذات طاهر هستند؛ اما اگر این اشیاء طاهر با نجاسات دهگانه تماس پیدا کنند، آن شیء طاهر نیز نجس میشود. در این حالت، آن شیء را '''مُتَنَجِّس''' (به معنای چیزی که نجس شده است) میگویند. البته انتقال نجاست به شرطی است که رطوبتی از عین نجس به شیء طاهر منتقل شود؛ مانند دستی که به خون آلوده میشود. بنابراین، اگر یک شیء خشک مثلا با بدن سگی که خشک است تماس پیدا کند، آن شیء نجس نمیشود. | غیر از نجاسات دهگانه، سایر اشیاء بالذات طاهر هستند؛ اما اگر این اشیاء طاهر با نجاسات دهگانه تماس پیدا کنند، آن شیء طاهر نیز نجس میشود. در این حالت، آن شیء را '''مُتَنَجِّس''' (به معنای چیزی که نجس شده است) میگویند. البته انتقال نجاست به شرطی است که رطوبتی از عین نجس به شیء طاهر منتقل شود؛ مانند دستی که به خون آلوده میشود. بنابراین، اگر یک شیء خشک مثلا با بدن سگی که خشک است تماس پیدا کند، آن شیء نجس نمیشود. | ||
چیزی که نجس شده است را میتوان با استفاده از [[مطهرات]]، تطهیر کرد (یعنی نجاست را از آن زدود). در این صورت، آن شیء مجددا طاهر میشود. مثلا لباسی که به خون آغشته شده است را اگر طبق قواعد شرعی، با آب بشورند، لباس مجددا طاهر میشود.<ref>طباطبائی یزدی، العروة الوثقی، تهران، ص۵۵؛ امام خمینی، تحریر الوسیله، ص۱۰۷ | چیزی که نجس شده است را میتوان با استفاده از [[مطهرات]]، تطهیر کرد (یعنی نجاست را از آن زدود). در این صورت، آن شیء مجددا طاهر میشود. مثلا لباسی که به خون آغشته شده است را اگر طبق قواعد شرعی، با آب بشورند، لباس مجددا طاهر میشود.<ref>طباطبائی یزدی، العروة الوثقی، تهران، ص۵۵؛ امام خمینی، تحریر الوسیله، ص۱۰۷-۱۰۲.</ref> | ||
همانطور که عین نجس، نجاست را منتقل میکند، شیء متنجس نیز نجاست را انتقال میدهد. یعنی چیزی که نجسشده است اگر با شیء طاهر تماس پیدا کند (به نحوی که رطوبت بین آنها منتقل شود)، شیء طاهر نجس میشود.<ref>بیارجمندی، مدارک العروة، نجف، ج۲، ص۱۹۰.</ref> هرچند بر اساس بعضی [[فتوا|فتاوا]]، متنجس در واسطۀ سوم نجسکننده نیست.<ref>. توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، | همانطور که عین نجس، نجاست را منتقل میکند، شیء متنجس نیز نجاست را انتقال میدهد. یعنی چیزی که نجسشده است اگر با شیء طاهر تماس پیدا کند (به نحوی که رطوبت بین آنها منتقل شود)، شیء طاهر نجس میشود.<ref>بیارجمندی، مدارک العروة، نجف، ج۲، ص۱۹۰.</ref> هرچند بر اساس بعضی [[فتوا|فتاوا]]، متنجس در واسطۀ سوم نجسکننده نیست.<ref>. توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج۱،ص۸۸٫ با استفاده از سؤال ۱۷۶۹ (سایت اسلام کوئست:۱۷۵۴).</ref> | ||
==احکام نجاسات== | ==احکام نجاسات== |