Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۵٬۹۸۱
ویرایش
سید محمد محقق داماد: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (تمیز کاری) |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
| پانویس = | | پانویس = | ||
}} | }} | ||
'''سید محمد محقق داماد''' (۱۳۲۵ - ۱۳۸۸ق) [[فقیه]]، [[اصول فقه|اصولی]] و از | '''سید محمد محقق داماد''' (۱۳۲۵ - ۱۳۸۸ق) [[فقیه]]، [[اصول فقه|اصولی]] و از مدرسان [[حوزه علمیه قم در دوره معاصر|حوزه علمیه قم]] بود. بسیاری از روحانیانی که در [[انقلاب اسلامی|انقلاب]] نقش داشتند و در [[جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی]] مسئولیت پذیرفتند، از شاگردان او محسوب می‌شوند. وی داماد [[شیخ عبدالکریم حائری یزدی]] مؤسس [[حوزه علمیه قم در دوره معاصر|حوزه علمیه قم]] بود و به همین دلیل لقب داماد را به او دادند. سید علی و سید مصطفی محقق داماد فرزندان او هستند. | ||
==زندگینامه و تحصیلات== | ==زندگینامه و تحصیلات== | ||
سید محمد محقق داماد در سال ۱۳۲۵ق در احمد آباد [[اردکان]] به دنیا آمد. پدرش قبل از تولد او برای [[زیارت]] به [[عتبات عالیات]] رفته و در همین سفر درگذشت.<ref>مجله نور علم، نشریه جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ش مسلسل ۱۷شهریور۱۳۶۵ص ۹۷.</ref> در شش سالگی مادرش را نیز از دست داد. سید محمد پس از تحصیل علوم مقدماتی در اردکان راهی شهر [[یزد]] شد. | سید محمد محقق داماد در سال ۱۳۲۵ق در احمد آباد [[اردکان]] به دنیا آمد. پدرش قبل از تولد او برای [[زیارت]] به [[عتبات عالیات]] رفته و در همین سفر درگذشت.<ref>مجله نور علم، نشریه جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ش مسلسل ۱۷شهریور۱۳۶۵ص ۹۷.</ref> در شش سالگی مادرش را نیز از دست داد. سید محمد پس از تحصیل علوم مقدماتی در اردکان راهی شهر [[یزد]] شد. | ||
در حوزه یزد در درس آقا [[سید احمد مدرسی]]، حاج [[سید یحیی واعظ]] و [[سید محمد علیرضا حائری]] حاضر شد و بعد از اقامت نه ساله در یزد، بنا به پیشنهاد شیخ غلامرضا یزدی در سال ۱۳۴۱ق به قم نقل مکان کرد و در حوزۀ درس اساتید بزرگ حوزه علمیه قم از قبیل [[میر سید علی کاشانی|میرسید علی کاشانی]]، [[سید محمدتقی خوانساری|سید محمد تقی خوانساری]]، [[میرزا محمد همدانی]]، [[سید محمد حجت کوه‌کمری|سید محمد حجت]] و [[عبدالکریم حائری|شیخ‌عبدالکریم حائری]] شرکت کرد.<ref> | در حوزه یزد در درس آقا [[سید احمد مدرسی]]، حاج [[سید یحیی واعظ]] و [[سید محمد علیرضا حائری]] حاضر شد و بعد از اقامت نه ساله در یزد، بنا به پیشنهاد شیخ غلامرضا یزدی در سال ۱۳۴۱ق به قم نقل مکان کرد و در حوزۀ درس اساتید بزرگ حوزه علمیه قم از قبیل [[میر سید علی کاشانی|میرسید علی کاشانی]]، [[سید محمدتقی خوانساری|سید محمد تقی خوانساری]]، [[میرزا محمد همدانی]]، [[سید محمد حجت کوه‌کمری|سید محمد حجت]] و [[عبدالکریم حائری|شیخ‌عبدالکریم حائری]] شرکت کرد.<ref>شریف‌رازی، گنجینۀ دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ص۱۶۳.</ref> آیت‌الله داماد مورد توجه و عنایت آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری قرار گرفت و با دختر آیت‌الله حائری [[ازدواج]] کرد و به داماد ملقب شد.<ref>شریف‌رازی، گنجینۀ دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ص۱۴۲.</ref> | ||
==اساتید== | ==اساتید== | ||
| خط ۷۵: | خط ۷۵: | ||
==تدریس== | ==تدریس== | ||
پس از وفات [[حاج شیخ]] در سال ۱۳۱۵ شمسی، سید محمد محقق داماد جزو فضلای جوان حوزه قم محسوب می‌شد و حوزه درس وی به تدریج رونق گرفت. در زمان [[مرجعیت]] آیت‌الله [[بروجردی]]، داماد جزو ممتحنین حوزه بود که در کنار علمایی چون شیخ [[مرتضی حائری یزدی]] از طلاب امتحان شفاهی می‌گرفت.<ref>احمدی میانجی، | پس از وفات [[حاج شیخ]] در سال ۱۳۱۵ شمسی، سید محمد محقق داماد جزو فضلای جوان حوزه قم محسوب می‌شد و حوزه درس وی به تدریج رونق گرفت. در زمان [[مرجعیت]] آیت‌الله [[بروجردی]]، داماد جزو ممتحنین حوزه بود که در کنار علمایی چون شیخ [[مرتضی حائری یزدی]] از طلاب امتحان شفاهی می‌گرفت.<ref>احمدی میانجی، خاطرات فقیه اخلاقی آیت‌الله احمدی میانجی، ۱۳۸۰ش، ص۸۱.</ref> وی در طول سه دهه تدریس در حوزه قم و با وجود بیان دشوار و محتوای سنگینی که در درس وی وجود داشت، به یکی از شاگردپرورترین استادان تاریخ حوزه قم بدل شد و اکثر شاگردان وی در زمان استاد از فضلای حوزه بودند و بعدها در سلک عالمان و مجتهدان نامدار معاصر درآمدند. [[سیدموسی شبیری زنجانی]] از شاگردان درس آیت الله محقق داماد می‌گوید: | ||
:::«در درس آقای داماد طلبه‌های ممتاز شرکت می‌کردند، علتش ویژگی‌هایی بود که در خود ایشان و درسش بود: یکی اینکه رئیس نبود لذا مطامع غیر علمی در میان نبود تا شخص برای آنها در درس وی حاضر شود. از طرفی آقای داماد بیان روشنی نداشت و خیلی احتیاج به مقدمات مطویه داشت و لازم بود طلبه مقدمات دیگری برای فهم مطالب در ذهن داشته باشد. از طرف دیگر مطالب ایشان نوعا مشکل بود چون دقیق النظر بود.<ref> | :::«در درس آقای داماد طلبه‌های ممتاز شرکت می‌کردند، علتش ویژگی‌هایی بود که در خود ایشان و درسش بود: یکی اینکه رئیس نبود لذا مطامع غیر علمی در میان نبود تا شخص برای آنها در درس وی حاضر شود. از طرفی آقای داماد بیان روشنی نداشت و خیلی احتیاج به مقدمات مطویه داشت و لازم بود طلبه مقدمات دیگری برای فهم مطالب در ذهن داشته باشد. از طرف دیگر مطالب ایشان نوعا مشکل بود چون دقیق النظر بود.<ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، جلد۳، ص۵۲۲.</ref> | ||
===شاگردان=== | ===شاگردان=== | ||
| خط ۱۰۲: | خط ۱۰۲: | ||
*[[عباس محفوظی]] | *[[عباس محفوظی]] | ||
*[[احمد پایانی]]<ref>مجله درسهایی از مکتب اسلام، سال دهم، شماره ۴، ص۲۲۶.</ref><ref>مجله نور علم، ش ۱۷، ص۹۸.</ref> | *[[احمد پایانی]]<ref>مجله درسهایی از مکتب اسلام، سال دهم، شماره ۴، ص۲۲۶.</ref><ref>مجله نور علم، ش ۱۷، ص۹۸.</ref> | ||
*[[محمدصادق حائری شیرازی]]<ref>پروین‌زاد، نظریه‌پردازی در علوم انسانی، | *[[محمدصادق حائری شیرازی]]<ref>پروین‌زاد، نظریه‌پردازی در علوم انسانی، ۱۳۸۲ش، ص۶.</ref> | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
| خط ۱۱۱: | خط ۱۱۱: | ||
* [[ناصر مکارم شیرازی]]، دوره اصول را تقریر کرد. | * [[ناصر مکارم شیرازی]]، دوره اصول را تقریر کرد. | ||
* [[سید جلال الدین طاهری اصفهانی]]، مبحث طهارت و دوره اصول را تقریر کرده است. | * [[سید جلال الدین طاهری اصفهانی]]، مبحث طهارت و دوره اصول را تقریر کرده است. | ||
* [[محمد مؤمن]]، بحث صلوة را نوشته است.<ref>مجله نور علم، ش | * [[محمد مؤمن]]، بحث صلوة را نوشته است.<ref>مجله نور علم، ش ۱۷، ص۱۰۲.</ref> | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
==فعالیت‌های سیاسی== | ==فعالیت‌های سیاسی== | ||
بنا به گفته آیت‌الله جوادی آملی که از جمله مقررین درس این استاد بوده است، آیت الله محقق داماد در عین اعتقاد به ملازمه دین و سیاست، از هرگونه فعالیت غیرعلمی پرهیز می‌کرده و همه وقت خود را مصروف تحقیق و تدریس کرده بود.<ref>جوادی آملی، | بنا به گفته آیت‌الله جوادی آملی که از جمله مقررین درس این استاد بوده است، آیت الله محقق داماد در عین اعتقاد به ملازمه دین و سیاست، از هرگونه فعالیت غیرعلمی پرهیز می‌کرده و همه وقت خود را مصروف تحقیق و تدریس کرده بود.<ref>جوادی آملی، کتاب الحج، ج۱، ص۱۹.</ref> تنها مباحثی که از وی در این زمینه نقل شده است حضور در جمع معترضین به تصویب لایحۀ انجمن‌های ایالتی و ولایتی در اوائل دهه چهل است. | ||
به دنبال انتشار خبر تصویب لایحۀ انجمن‌های ایالتی و ولایتی توسط روزنامه‌ها، او همراه: [[امام خمینی|امام خمینی]]، | به دنبال انتشار خبر تصویب لایحۀ انجمن‌های ایالتی و ولایتی توسط روزنامه‌ها، او همراه: [[امام خمینی|امام خمینی]]، [[آیت‌الله شریعتمداری]]، [[آیت‌الله مرعشی نجفی]] و [[سید محمدرضا گلپایگانی|آیت‌الله گلپایگانی]] در منزل [[مرتضی حائری|شیخ مرتضی حائری]] تشکیل جلسه دادند و به تبادل‌نظر دربارۀ اوضاع جاری پرداختند. سرانجام تصمیم گرفتند که تا پایان کار و لغو تصویبنامه، هفته‌ای یک شب جلساتی را در منزل یکی از آیات عظام برقرار سازند و به مبارزه ادامه دهند.<ref>باقری، خاطرات پانزده خرداد، ۱۳۷۶ش، ص۱۹.</ref> | ||
شاه در پاسخ تلگراف، موضوع را به دولت احاله کرد. بعد از وصول تلگراف شاه، آیات عظام جلسۀ فوق‌العاده‌ای تشکیل دادند. در این جلسه بعد از قرائت تلگراف شاه، به این نتیجه رسیدند که مستقیماً با اسدالله علم، نخست وزیر، تماس بگیرند و ضمن نصحیت و ارشاد وی، از او بخواهند که جواب صریحی به آقایان بدهد. به دنبال این تصمیم، وی همراه با آیات عظام: زنجانی، حائری و آملی طی تلگرافی به اسدالله علم، تصویبنامۀ مربوط به تشکیل انجمن‌های ایالتی و ولایتی را به دلیل مخالفت مفاد آن با قواعد مقدسۀ اسلام و اصول قانون اساسی و متمم آن، ملغی اعلام کرده و خواستار لغو رسمی آن شدند.<ref>دوانی، | بعد از جلسۀ [[۱۶ مهر]] ۱۳۴۱ش آیات عظام تلگرافی در اعتراض به تصمیم دولت اسدالله علم در تصویب لایحۀ انجمن‌های ایالتی و ولایتی به شاه مخابره کردند. آیت‌الله سید محمد داماد نیز همراه[[سید احمد شبیری زنجانی]]، مرتضی حائری تلگرافی به شاه مخابره و مسائلی همچون تساوی [[مسلمان|مسلمان]] و [[کافر]] و قید کتاب آسمانی به جای [[قرآن|قرآن]] در مراسم تحلیف را، مخالف مصالح عالیۀ [[اسلام|اسلام]] و نص قانون اساسی قلمداد کردند و خواستار لغو این تصویبنامه شدند. در جلسۀ بعدی که آیت‌الله داماد نیز حضور داشت، تصمیم گرفته شد که علاوه بر تلگراف اعزامی به شاه و شکایت از تصویبنامه، موضوع را به اطلاع علمای تهران و شهرستان‌ها نیز برسانند تا آنان نیز پشتیبانی خود را از اقدامات مراجع قم اعلام کنند.<ref>دوانی، نهضت روحانیون ایران، ۱۳۷۷ش، ج ۳ و ۴، ص۴۵.</ref> | ||
شاه در پاسخ تلگراف، موضوع را به دولت احاله کرد. بعد از وصول تلگراف شاه، آیات عظام جلسۀ فوق‌العاده‌ای تشکیل دادند. در این جلسه بعد از قرائت تلگراف شاه، به این نتیجه رسیدند که مستقیماً با اسدالله علم، نخست وزیر، تماس بگیرند و ضمن نصحیت و ارشاد وی، از او بخواهند که جواب صریحی به آقایان بدهد. به دنبال این تصمیم، وی همراه با آیات عظام: زنجانی، حائری و آملی طی تلگرافی به اسدالله علم، تصویبنامۀ مربوط به تشکیل انجمن‌های ایالتی و ولایتی را به دلیل مخالفت مفاد آن با قواعد مقدسۀ اسلام و اصول قانون اساسی و متمم آن، ملغی اعلام کرده و خواستار لغو رسمی آن شدند.<ref>دوانی، نهضت روحانیون ایران، ۱۳۷۷ش، ج ۳ و ۴، ص۵۰.</ref> | |||
==درگذشت== | ==درگذشت== | ||
سید محمد محقق داماد [[چهارشنبه]] [[۲ ذی‌الحجه]] [[سال ۱۳۸۸ هجری قمری| | سید محمد محقق داماد [[چهارشنبه]] [[۲ ذی‌الحجه]] [[سال ۱۳۸۸ هجری قمری|۱۳۸۸ق]] بر اثر سکته قلبی پس از ۷۵ روز بیماری درگذشت و در مقبره‌ای از مقابر سمت شرقی [[حرم حضرت معصومه]] به خاک سپرده شد. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۱۳۳: | خط ۱۳۴: | ||
*دوانی، علی، نهضت روحانیون ایران، ج ۳ و ۴، تهران، چ دوم، ۱۳۷۷ش. | *دوانی، علی، نهضت روحانیون ایران، ج ۳ و ۴، تهران، چ دوم، ۱۳۷۷ش. | ||
*مجله درسهایی از مکتب اسلام، سال دهم، شماره ۴. | *مجله درسهایی از مکتب اسلام، سال دهم، شماره ۴. | ||
* | *شریف‌رازی، محمد، گنجینۀ دانشمندان اسلامی، تهران، کتابفروشی اسلامی، ۱۳۵۲ش. | ||
*احمدی میانجی، آیت‌الله میرزا علی، خاطرات فقیه اخلاقی آیت‌الله احمدی میانجی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۰ش. | *احمدی میانجی، آیت‌الله میرزا علی، خاطرات فقیه اخلاقی آیت‌الله احمدی میانجی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۰ش. | ||
*باقری، علی، خاطرات پانزده خرداد، تهران، دفتر ادبیات انقلاب اسلامی، ۱۳۷۶ش. | *باقری، علی، خاطرات پانزده خرداد، تهران، دفتر ادبیات انقلاب اسلامی، ۱۳۷۶ش. | ||
* | *پروین‌زاد، مهدی، «نظریه‌پردازی در علوم انسانی» (مصاحبه با محی‌الدین حائری شیرازی)، در مجله کیهان فرهنگی، شماره۲۰۷، دی ماه ۱۳۸۲ش. | ||
*جوادی آملی، عبدالله، کتاب الحج، قم: انتشارات مهر، جلد ۱. | *جوادی آملی، عبدالله، کتاب الحج، قم: انتشارات مهر، جلد ۱. | ||
*مجله نور علم، نشریه جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ش مسلسل ۱۷شهریور۱۳۶۵ش. | *مجله نور علم، نشریه جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ش مسلسل ۱۷شهریور۱۳۶۵ش. | ||
* | *شبیری زنجانی، سید موسی، جرعه‌ای از دریا،جلد۳، قم، ۱۳۹۳ش. | ||
*مجله نور علم، ش ۱۷. | *مجله نور علم، ش ۱۷. | ||
*[http://daneshnameh.irdc.ir/?p=2248 دانش‌نامه‌های انقلاب اسلامی و تاریخ ایران]. | *[http://daneshnameh.irdc.ir/?p=2248 دانش‌نامه‌های انقلاب اسلامی و تاریخ ایران]. | ||