کاربر ناشناس
مستحب: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (←دیگر مستحبات) |
imported>Pourrezaei جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''مستحب'''؛ اصطلاحی فقهی و وصف عملی است که انجام آن در دین | '''مستحب'''؛ اصطلاحی [[فقه|فقهی]] و وصف عملی است که انجام آن در دین [[اسلام]]، بهتر از ترک آن است، هرچند انجام دادنش [[واجب]] نیست. [[نماز شب]]، نمازهای نافله روزانه، [[روزه]]های مستحبی، دعا به خصوص دعاهای مأثور، [[صلوات]] و بسیاری از اعمال دیگر را مستحب خوانده‌اند. | ||
==مفهوم شناسی== | ==مفهوم شناسی== | ||
در معنای لغوی، استحباب مصدر باب استفعال از ماده "ح ب ب" و به معنای دوست داشتن و پسندیدن چیزی است. کاربرد این لغت در [[قرآن کریم]] و [[احادیث]] [[معصومین|معصومان]] به همان معنای لغوی است<ref>فرهنگ فقه، ج۱، ۳۹۷</ref> و در اصطلاح فقها، عملی است که حکم شرعی آن، استحباب است و انجام آن بهتر است و در عین حال ترک کردن آن اشکالی ندارد.<ref>خویی، اجود التقریرات، ج۱، ص۱۴۳؛ حکیم، ج۱، ص۶۲</ref> | |||
در معنای لغوی، استحباب مصدر باب استفعال از ماده "ح ب ب" و به معنای دوست داشتن و پسندیدن چیزی است. | |||
===الفاظ مترادف=== | ===الفاظ مترادف=== | ||
| خط ۱۴: | خط ۸: | ||
==جایگاه بحث== | ==جایگاه بحث== | ||
استحاب در مباحث [[فقه|فقهی]] در بیشتر ابواب فقهی به عنوان یکی از [[احکام عملی|احکام پنج‌گانه]] به کار رفته است و در [[اصول فقه]]، در مبحث اوامر، [[ضدّ]] و [[مقدّمۀ واجب]] | استحاب در مباحث [[فقه|فقهی]] در بیشتر ابواب فقهی به عنوان یکی از [[احکام عملی|احکام پنج‌گانه]] به کار رفته است و در [[اصول فقه]]، در مبحث اوامر، [[ضد (اصول فقه)|ضدّ]] و [[مقدمه واجب (اصول فقه)|مقدّمۀ واجب]]به آن پرداخته شده است. | ||
==اقسام== | ==اقسام== | ||
عمل مستحب دارای اقسامی است که برخی از مهمترین آنها عبارتند از: | عمل مستحب دارای اقسامی است که برخی از مهمترین آنها عبارتند از: | ||
* '''مستحب نفسی''' یا مستحب ذاتی: عملی است که استحباب و مطلوب بودن انجام آن، به خاطر عمل دیگری نیست؛ مانند | * '''مستحب نفسی''' یا مستحب ذاتی: عملی است که استحباب و مطلوب بودن انجام آن، به خاطر عمل دیگری نیست؛ مانند [[نماز]]ها و [[روزه]]های مستحب همچون روزه [[عید غدیر]]. | ||
* '''مستحب غیری:''' عملی است که به خودی خود، انجامش مستحب و مطلوب نیست، بلکه به خاطر عملی دیگر مستحب شده است؛ مانند غسل برای زیارت. | * '''مستحب غیری:''' عملی است که به خودی خود، انجامش مستحب و مطلوب نیست، بلکه به خاطر عملی دیگر مستحب شده است؛ مانند [[غسل]] برای [[زیارت]]. | ||
* '''مستحب عینی''': عملی است که استحباب آن برای تک تک افراد ثابت است و با انجام آن از سوی دیگران، انجامش برای دیگران نیز مستحب خواهد بود. مانند [[نمازهای نافله]] یا [[روزه#اقسام_روزه|روزههای مستحبی]]. | * '''مستحب عینی''': عملی است که استحباب آن برای تک تک افراد ثابت است و با انجام آن از سوی دیگران، انجامش برای دیگران نیز مستحب خواهد بود. مانند [[نمازهای نافله]] یا [[روزه#اقسام_روزه|روزههای مستحبی]]. | ||
| خط ۳۱: | خط ۲۵: | ||
==احکام فقهی مربوط به مستحبات== | ==احکام فقهی مربوط به مستحبات== | ||
* انجام ندادن مستحب و ترک انجام آن، به نظر برخی مکروه است،<ref> محقق حلی، المعتبر، ج۲، ص۲۵۷</ref> هرچند بسیاری آنرا مکروه نمی‌دانند.<ref> نجفی، ج۱۳، ص۲۶۶</ref> | * انجام ندادن مستحب و ترک انجام آن، به نظر برخی مکروه است،<ref> محقق حلی، المعتبر، ج۲، ص۲۵۷</ref> هرچند بسیاری آنرا مکروه نمی‌دانند.<ref> نجفی، ج۱۳، ص۲۶۶</ref> | ||
* انجام کارهایی که به عنوان مقدمه مستحب شمرده می‌شود، بنابر نظر برخی، مستحب است.<ref> آخوند خراسانی، ص۱۲۸</ref> مثل تهیه کردن آب برای وضو گرفتن مستحبی یا تهیه آب برای غسل جمعه. | * انجام کارهایی که به عنوان مقدمه مستحب شمرده می‌شود، بنابر نظر برخی، مستحب است.<ref> آخوند خراسانی، ص۱۲۸</ref> مثل تهیه کردن آب برای [[وضو]] گرفتن مستحبی یا تهیه آب برای غسل جمعه. | ||
* قطع کردن عمل عبادی مستحب، پس از شروع آن [[مکروه]] است، به خصوص در مورد نماز و روزه مستحبی در بعد از ظهر. | |||
* قطع کردن عمل عبادی مستحب، پس از شروع آن [[مکروه]] است، | |||
البته به پایان نرساندن برخی اعمال مانند [[حج]] و [[عمره]] (<small>بنابر نظر مشهور</small>) و نیز [[اعتکاف]] پس از گذشت دو روز اول [[حرام]] است.<ref>شهید اول، القواعد و الفوائد، ج۱، ص۹۹؛ قاعده۳۹</ref> | البته به پایان نرساندن برخی اعمال مانند [[حج]] و [[عمره]] (<small>بنابر نظر مشهور</small>) و نیز [[اعتکاف]] پس از گذشت دو روز اول [[حرام]] است.<ref>شهید اول، القواعد و الفوائد، ج۱، ص۹۹؛ قاعده۳۹</ref> | ||
| خط ۳۹: | خط ۳۲: | ||
===نمازهای مستحب=== | ===نمازهای مستحب=== | ||
{{اصلی|نافله‌های یومیه|نماز شب||نماز جعفر طیار}} | {{اصلی|نافله‌های یومیه|نماز شب||نماز جعفر طیار}} | ||
از آنجا که نماز زیباترین و کاملترین عمل عبادی است، علاوه بر نمازهای واجب، نمازهای مستحبی زیادی برای مشتاقان قرار داده شده و کمتر موقعیت دینی را می‌توان یافت که نماز ویژه‌ای نداشته باشد. در [[مفاتیح الجنان]] تعداد زیادی از این نمازها بیان شده است. برخی از مهمترین نمازهای مستحبی عبارتند از نمازهای نافله روزانه، نماز | از آنجا که [[نماز]] زیباترین و کاملترین عمل عبادی است، علاوه بر نمازهای واجب، نمازهای مستحبی زیادی برای مشتاقان قرار داده شده و کمتر موقعیت دینی را می‌توان یافت که نماز ویژه‌ای نداشته باشد. در [[مفاتیح الجنان]] تعداد زیادی از این نمازها بیان شده است. برخی از مهمترین نمازهای مستحبی عبارتند از نمازهای نافله روزانه، [[نماز شب]]، [[نماز جعفر طیار]]، نماز استسقا، [[نماز عید فطر]] و [[نماز عید قربان|قربان]]، نماز اول ماه. | ||
===روزههای مستحب=== | ===روزههای مستحب=== | ||
| خط ۴۹: | خط ۴۲: | ||
* همه روزهای [[رجب]] و [[شعبان]] | * همه روزهای [[رجب]] و [[شعبان]] | ||
* روز چهارم تا نهم [[شوال]] | * روز چهارم تا نهم [[شوال]] | ||
* روز [[۲۵ | * روز [[۲۵ ذی القعده]] ([[دحو الارض]]) و [[۲۹ ذی القعده]] | ||
* روز اول تا نهم [[ذی حجه]] ([[روز عرفه]]) | * روز اول تا نهم [[ذی حجه]] ([[روز عرفه]]) | ||
* روز [[عید غدیر]]([[۱۸ | * روز [[عید غدیر]]([[۱۸ ذی الحجه]]) | ||
* روز [[مباهله]] ([[۲۴ | * روز [[مباهله]] ([[۲۴ ذی الحجه]]) | ||
* روز اول و سوم و هفتم [[محرم]] | * روز اول و سوم و هفتم [[محرم]] | ||
* روز [[میلاد پیامبر]] ([[۱۷ | * روز [[میلاد پیامبر]] ([[۱۷ ربیع الاول]]) | ||
* روز [[۱۵ | * روز [[۱۵ جمادی الاول|پانزدهم جمادی الاولی]] | ||
* روز [[بعثت|مبعث]] پیامبر اکرم ([[۲۷ رجب]]) | * روز [[بعثت|مبعث]] پیامبر اکرم ([[۲۷ رجب]]) | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
===دعاهای مستند و مأثور=== | ===دعاهای مستند و مأثور=== | ||
گرچه با هر زبانی می‌توان از خداوند درخواست نمود، اما تاثیر دعاهایی که در کتاب‌های دعا از زبان [[معصومین]]نقل شده بیشتر است. برخی از این دعاها عبارتند از: | گرچه با هر زبانی می‌توان از خداوند درخواست نمود، اما تاثیر دعاهایی که در کتاب‌های دعا از زبان [[معصومین]] نقل شده بیشتر است. برخی از این دعاها عبارتند از: | ||
{{ستون-شروع| | {{ستون-شروع|۷}} | ||
# [[دعای احتجاب|دعاهای احتجاب]] | # [[دعای احتجاب|دعاهای احتجاب]] | ||
# [[دعای اعتقاد]] | # [[دعای اعتقاد]] | ||
| خط ۸۷: | خط ۸۰: | ||
===دیگر مستحبات === | ===دیگر مستحبات === | ||
از اعمال و اذکار مستحب دیگری که در روایات بیان شده، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: | از اعمال و اذکار مستحب دیگری که در روایات بیان شده، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: | ||
{{ستون-شروع| | {{ستون-شروع|۴}} | ||
* [[قرائت قرآن|قرآن خواندن]] | * [[قرائت قرآن|قرآن خواندن]] | ||
* دائما با [[وضو]] بودن | * دائما با [[وضو]] بودن | ||
| خط ۱۰۵: | خط ۹۸: | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس| | {{پانویس|۳}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||