اصل صحت: تفاوت میان نسخه‌ها

اصل صحت در قواعد فقهی اصالة الصحه فی عمل الغیر نامیده شده است. این قاعده در فقه به معنای درست دانستن کار مسلمان است.<ref>أنصاری، فرائد الأصول، مجمع الفکر الاسلامی، ج۳، ص۳۴۵؛ حائری یزدی، درر الفوائد، مهر، ج۲، ص۲۳۷؛ ايروانی، دروس تمهيديّة في القواعد الفقهیة، ۱۳۸۴ش، ج۱، ص۷۴؛ واعظ حسينی، مصباح الأصول، داوری، ج۳، ص۳۲۲؛ ولایی، فرهنگ تشريحى اصطلاحات اصول، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۸۶</ref> در اخلاق به معنای مباح قلمداد کردن کار دیگری بیان شده است.<ref>محقق داماد‌، قواعد فقه، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۱۹۵</ref> گرچه برخی این قاعده را درباره عملکرد خود انسان جاری دانسته‌اند.<ref>مكارم شيرازی، القواعد الفقهية، ۱۳۷۰ش، ج۱، ص۱۱۳ </ref>

این قاعده در سه معنای کاربردی تعریف شده است:<ref>بجنوردى، قواعد فقهيه، ۱۴۰۱ق، ج۱، ص۴۵</ref>

# مباح قلمداد کردن کار هر کسی است که احتمال اشتباه در آن وجود دارد که به آن جواز تکلیفی گفته شده است. این معنا جنبه اخلاقی و روانی دارد.<ref>محقق داماد‌، قواعد فقه، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۱۹۵</ref> صحت در این معنا در برابر ناروا و زشت است.<ref>ملکی اصفهانی، فرهنگ اصطلاحات اصول، ۱۳۹۳ش، ص ۱۰۱</ref>

# معنای کاربردی دیگر اصل صحت که در قواعد فقهی از آن بحث می شود جواز وضعی است. در این معنا، واژه صحت در برابر معنای فساد گرفته شده است و این در صورتی است که عمل شخص در مورد دیگران تاثیرگذار باشد. کارهایی مانند نماز و همچنین واجب های کفایی مانند دیدن کسی که در حال غسل بدن مسلمانی است در این دسته قرار دارند.<ref>بجنوردى، قواعد فقهيه، ج۱، ۱۴۰۱ق، ص۴۵</ref>

# معاملات و روابط مالی سومین مورد از موارد قاعده صحت است.<ref>بجنوردى، قواعد فقهيه، ۱۴۰۱ق، ج۱، ص۴۶</ref>

این اصل در همه اعمال عبادی مانند نماز و اعمال غیر عبادی از جمله عقدهای شرعی و معاملات و خرید و فروش کاربرد دارد.<ref>مكارم شيرازی، القواعد الفقهية، ۱۳۷۰ش، ج۱، ص۱۱۷ </ref><br />

قاعده صحت با قاعده فراغ که یکی دیگر از قواعد فقهی است شباهت و تفاوت‎هایی دارد. شباهت این دو قاعده در این است که شخص نسبت به درست بودن یک عمل شک دارد و با استفاده از هریک از این دو قاعده آن کار مشکوک را صحیح می‌داند.<ref>ايروانی، دروس تمهيديّة في القواعد الفقهیة، ۱۳۸۴ش، ج۱، ص۷۴-۷۵</ref><br />

# قاعده صحت در موردی است که شخص در درستی کار دیگری شک کند و با استفاده از این قاعده عمل او را صحیح و درست بداند مثل شک در صحیح انجام دادن غسل میت توسط دیگری اما قاعده فراغ هنگامی است که شخص در عمل و کار خودش شک کرده باشد که آیا این عمل مثل غسل میت را درست انجام داده است یا خیر که با قاعده فراغ عمل خود را صحیح می‌داند.<ref>ايروانی، دروس تمهيديّة في القواعد الفقهیة،۱۳۸۴ش، ج۱، ص۷۵</ref>

# قاعده فراغ پس از تمام شدن عمل قابل بکارگیری است و در بین کار نمی توان به آن تکیه کرد اما اصل صحت می تواند شک در بین کار نیز برطرف نماید.<ref>ايروانی، دروس تمهيديّة في القواعد الفقهیة، ۱۳۸۴ش، ج۱، ص۷۵</ref>

 

* ايروانی، باقر، دروس تمهيديّة في القواعد الفقهیة، قم، موسسه فقه، ۱۳۸۴ش.

* بجنوردى، سیدمحمد حسن موسوی، قواعد فقهيه، تهران، عروج، ۱۴۰۱ق.

* مكارم شيرازی، ناصر، القواعد الفقهية، قم، مدرسه امام علی بن ابیطالب ع، ۱۳۷۰ش.

* ولایی، عیسی، فرهنگ تشريحى اصطلاحات اصول، تهران، نی، ۱۳۸۷ش.