Automoderated users، confirmed، movedable، protected، مدیران، templateeditor
۶٬۷۸۱
ویرایش
اصل صحت: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
جز (ویرایش) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''اصل صحت''' یا '''قاعده صحت''' به معنای درست انگاشتن عمل دیگری است. در فقه و اخلاق کاربرد فراوانی دارد. برای این قاعده سه معنای کاربردی در نظر گرفته شده | '''اصل صحت''' یا '''قاعده صحت''' به معنای درست انگاشتن عمل دیگری است. در [[فقه]] و [[اخلاق]] کاربرد فراوانی دارد. برای این قاعده سه معنای کاربردی در نظر گرفته شده که شامل [[احکام تکلیفی|جواز تکلیفی]]، [[احکام وضعی|جواز وضعی]] و صحت معاملات است. | ||
==مفهوم شناسی== | ==مفهوم شناسی== | ||
اصل صحت در قواعد فقهی | اصل صحت در قواعد فقهی «اصالة الصحه فی عمل الغیر» نامیده شده است. این قاعده در فقه به معنای درست دانستن عمل مسلمان است.<ref>أنصاری، فرائد الأصول، مجمع الفکر الاسلامی، ج۳، ص۳۴۵؛ حائری یزدی، درر الفوائد، مهر، ج۲، ص۲۳۷؛ ایروانی، دروس تمهیدیة فی القواعد الفقهیة، ۱۳۸۴ش، ج۱، ص۷۴؛ واعظ حسینی، مصباح الأصول، داوری، ج۳، ص۳۲۲؛ ولایی، فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۸۶.</ref> در اخلاق به معنای مباح قلمداد کردن کار دیگری بیان شده است.<ref>محقق داماد، قواعد فقه، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۱۹۵.</ref> گرچه برخی این قاعده را درباره عملکرد خود انسان جاری دانسته‌اند.<ref>مکارم شیرازی، القواعد الفقهیة، ۱۳۷۰ش، ج۱، ص۱۱۳.</ref> | ||
==کاربرد== | ==کاربرد== | ||
این قاعده در سه معنای کاربردی تعریف شده است:<ref>بجنوردی، قواعد فقهیه، ۱۴۰۱ق، ج۱، ص۴۵.</ref> | این قاعده در سه معنای کاربردی تعریف شده است:<ref>بجنوردی، قواعد فقهیه، ۱۴۰۱ق، ج۱، ص۴۵.</ref> | ||
# مباح قلمداد کردن کار هر کسی است که احتمال اشتباه در آن وجود دارد که به آن جواز تکلیفی گفته شده است. این معنا جنبه اخلاقی و روانی دارد.<ref>محقق داماد، قواعد فقه، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۱۹۵</ref> صحت در این معنا در برابر ناروا و زشت است.<ref>ملکی اصفهانی، فرهنگ اصطلاحات اصول، ۱۳۹۳ش، ص۱۰۱.</ref> | # مباح قلمداد کردن کار هر کسی است که احتمال اشتباه در آن وجود دارد که به آن جواز تکلیفی گفته شده است. این معنا جنبه اخلاقی و روانی دارد.<ref>محقق داماد، قواعد فقه، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۱۹۵</ref> صحت در این معنا در برابر ناروا و زشت است.<ref>ملکی اصفهانی، فرهنگ اصطلاحات اصول، ۱۳۹۳ش، ص۱۰۱.</ref> | ||
# معنای کاربردی دیگر اصل صحت که در قواعد فقهی از آن بحث | # معنای کاربردی دیگر اصل صحت که در [[قواعد فقهی]] از آن بحث می‌شود، جواز وضعی است. در این معنا، واژه صحت در برابر معنای فساد گرفته شده است و این در صورتی است که عمل شخص در مورد دیگران تاثیرگذار باشد. کارهایی مانند [[نماز]] و همچنین واجب‌های کفایی مانند دیدن کسی که در حال غسل بدن مسلمانی است در این دسته قرار دارند.<ref>بجنوردی، قواعد فقهیه، ج۱، ۱۴۰۱ق، ص۴۵.</ref> | ||
# معاملات و روابط مالی سومین مورد از موارد قاعده صحت است.<ref>بجنوردی، قواعد فقهیه، ۱۴۰۱ق، ج۱، ص۴۶.</ref> | # معاملات و روابط مالی سومین مورد از موارد قاعده صحت است.<ref>بجنوردی، قواعد فقهیه، ۱۴۰۱ق، ج۱، ص۴۶.</ref> | ||
این اصل در همه اعمال عبادی مانند نماز و اعمال غیر عبادی از جمله عقدهای | این اصل در همه اعمال عبادی مانند نماز و اعمال غیر عبادی از جمله عقدهای شرعی، معاملات و خرید و فروش کاربرد دارد.<ref>مکارم شیرازی، القواعد الفقهیة، ۱۳۷۰ش، ج۱، ص۱۱۷.</ref><br /> | ||
قانون مدنی ایران در ماده ۲۲۳ اصل و قاعده صحت را مورد توجه و استناد قرار داده است. | قانون مدنی ایران در ماده ۲۲۳ اصل و قاعده صحت را مورد توجه و استناد قرار داده است. | ||
==تفاوت با قاعده فراغ== | ==تفاوت با قاعده فراغ== | ||
قاعده صحت با قاعده فراغ که یکی دیگر از قواعد فقهی است شباهت و تفاوتهایی دارد. شباهت این دو قاعده در این است که شخص نسبت به درست بودن یک عمل شک دارد و با استفاده از هریک از این دو قاعده آن کار مشکوک را صحیح می‌داند.<ref>ایروانی، دروس تمهیدیة فی القواعد الفقهیة، ۱۳۸۴ش، ج۱، ص۷۴-۷۵.</ref><br /> | قاعده صحت با [[قاعده فراغ]] که یکی دیگر از قواعد فقهی است شباهت و تفاوتهایی دارد. شباهت این دو قاعده در این است که شخص نسبت به درست بودن یک عمل شک دارد و با استفاده از هریک از این دو قاعده آن کار مشکوک را صحیح می‌داند.<ref>ایروانی، دروس تمهیدیة فی القواعد الفقهیة، ۱۳۸۴ش، ج۱، ص۷۴-۷۵.</ref><br />تفاوت این دو قاعده در دو مورد است: | ||
تفاوت این دو قاعده در دو مورد است: | # قاعده صحت در موردی است که شخص در درستی کار دیگری شک کند و با استفاده از این قاعده عمل او را صحیح و درست بداند مثل شک در صحیح انجام دادن [[غسل میت]] توسط دیگری اما قاعده فراغ هنگامی است که شخص در عمل و کار خودش شک کرده باشد که آیا این عمل مثل غسل میت را درست انجام داده است یا خیر که با قاعده فراغ عمل خود را صحیح می‌داند.<ref>ایروانی، دروس تمهیدیة فی القواعد الفقهیة، ۱۳۸۴ش، ج۱، ص۷۵.</ref> | ||
# قاعده صحت در موردی است که شخص در درستی کار دیگری شک کند و با استفاده از این قاعده عمل او را صحیح و درست بداند مثل شک در صحیح انجام دادن غسل میت توسط دیگری اما قاعده فراغ هنگامی است که شخص در عمل و کار خودش شک کرده باشد که آیا این عمل مثل غسل میت را درست انجام داده است یا خیر که با قاعده فراغ عمل خود را صحیح می‌داند.<ref>ایروانی، دروس تمهیدیة فی القواعد الفقهیة، ۱۳۸۴ش، ج۱، ص۷۵.</ref> | |||
# قاعده فراغ پس از تمام شدن عمل قابل بکارگیری است و در بین کار نمی‌توان به آن تکیه کرد اما اصل صحت می‌تواند شک در بین کار نیز برطرف نماید.<ref>ایروانی، دروس تمهیدیة فی القواعد الفقهیة، ۱۳۸۴ش، ج۱، ص۷۵.</ref> | # قاعده فراغ پس از تمام شدن عمل قابل بکارگیری است و در بین کار نمی‌توان به آن تکیه کرد اما اصل صحت می‌تواند شک در بین کار نیز برطرف نماید.<ref>ایروانی، دروس تمهیدیة فی القواعد الفقهیة، ۱۳۸۴ش، ج۱، ص۷۵.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||