کاربر ناشناس
محمد مؤمن قمی: تفاوت میان نسخه‌ها
تکمیل ارجاعات
Mkhaghanif (بحث | مشارکتها) جز (←آثار) |
imported>Sama (تکمیل ارجاعات) |
||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
==زندگی‌نامه== | ==زندگی‌نامه== | ||
محمد مؤمن در [[۲۲ دی]] ۱۳۱۶ش در قم متولد شد. پدرش عباس مؤمن، کشاورز بود. پس از تحصیل در مکتب‌خانه و مدرسهٔ جامع تعلیمات دینی، وارد حوزه شد.<ref name=":0">بهداروند، عسگری، خاطرات و گفتگوهای سیاسی آیت‌الله محمد مؤمن قمی، ص ۱۳.</ref> در سال‌های اول حوزه، همزمان با تحصیل برای معیشت، آموزگاری می‌کرد.<ref name=":1">[https://www.jameehmodarresin.org/azae-jameeh/azae-kononi/120-momen-mohammad/67-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D9%85%D9%88%D9%85%D9%86.html زندگی‌نامه آیت الله محمد مؤمن، پایگاه جامعه مدرسین حوزه علمیه قم]</ref> [[امام خمینی]]، [[محمدحسین طباطبایی]]، [[علی مشکینی]] از اساتید وی در [[حوزه علمیه قم (دوران جمهوری اسلامی)|حوزه علمیه قم]] بودند. | محمد مؤمن در [[۲۲ دی]] ۱۳۱۶ش در قم متولد شد.<ref name=":0" /> پدرش عباس مؤمن، کشاورز بود.<ref name=":0" /> پس از تحصیل در مکتب‌خانه و مدرسهٔ جامع تعلیمات دینی، وارد حوزه شد.<ref name=":0">بهداروند، عسگری، خاطرات و گفتگوهای سیاسی آیت‌الله محمد مؤمن قمی، ص ۱۳.</ref> در سال‌های اول حوزه، همزمان با تحصیل برای معیشت، آموزگاری می‌کرد.<ref name=":1">[https://www.jameehmodarresin.org/azae-jameeh/azae-kononi/120-momen-mohammad/67-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D9%85%D9%88%D9%85%D9%86.html زندگی‌نامه آیت الله محمد مؤمن، پایگاه جامعه مدرسین حوزه علمیه قم]</ref> [[امام خمینی]]، [[محمدحسین طباطبایی]]، [[علی مشکینی]] از اساتید وی در [[حوزه علمیه قم (دوران جمهوری اسلامی)|حوزه علمیه قم]] بودند.<ref name=":8">بهداروند، خاطرات و گفتگوهای سیاسی آیت الله محمد مؤمن قمی، ص ۱۵</ref> | ||
پیش از انقلاب، از اعضای [[جامعه مدرسین حوزه علمیه قم]] بود. از سال ۱۳۵۳ تا ۱۳۵۶ش در تبعید به سر برد.<ref>اهداف و فعالیت‌های جامعه مدرسین پیش از انقلاب اسلامی؛ مصاحبه به آیت الله محمد مؤمن، فصلنامه فرهنگی-تاریخی یادآور، ش ۴و۵، زمستان ۱۳۸۷ و بهار ۱۳۸۸ش.</ref> پس از انقلاب در قوهٔ قضائیه، شورای نگهبان، [[مرکز مدیریت حوزه های علمیه|مدیریت حوزه علمیه]] مسئولیت داشت و پنج دوره نماینده مجلس خبرگان بود.<ref>بهداروند، عسگری، خاطرات و گفتگوهای سیاسی آیت‌الله محمد مؤمن قمی، ص ۱۸.</ref> | پیش از انقلاب، از اعضای [[جامعه مدرسین حوزه علمیه قم]] بود.<ref name=":9">بهداروند، خاطرات و گفتگوهای سیاسی آیت الله محمد مؤمن قمی، ص ۱۶</ref> از سال ۱۳۵۳ تا ۱۳۵۶ش در تبعید به سر برد.<ref>اهداف و فعالیت‌های جامعه مدرسین پیش از انقلاب اسلامی؛ مصاحبه به آیت الله محمد مؤمن، فصلنامه فرهنگی-تاریخی یادآور، ش ۴و۵، زمستان ۱۳۸۷ و بهار ۱۳۸۸ش.</ref> پس از انقلاب در قوهٔ قضائیه، شورای نگهبان، [[مرکز مدیریت حوزه های علمیه|مدیریت حوزه علمیه]] مسئولیت داشت و پنج دوره نماینده مجلس خبرگان بود.<ref name=":10">بهداروند، عسگری، خاطرات و گفتگوهای سیاسی آیت‌الله محمد مؤمن قمی، ص ۱۸.</ref> | ||
==زیست علمی== | ==زیست علمی== | ||
محمد مؤمن در سال | محمد مؤمن در سال ۱۳۳۰ش دروس حوزوی را آغاز کرد. دروس مقدمات و سطح را در ۵ سال طی کرد<ref name=":1" /> و در درس خارج فقه امام خمینی حاضر شد.<ref name=":2">[http://m-momen.ir/post/13 گفتگوی آیت‌الله محمد مؤمن با برنامه شناسنامه]</ref> در درس [[امام خمینی]]، [[سید محمد محقق داماد]]، [[مرتضی حائری یزدی]]، [[سید محمدحسین طباطبائی]] و ... حاضر شده است.<ref>مهرنامه، گفتگو با آیت‌الله محمد مؤمن، ش ۳۲، آذر ۱۳۹۲ش.</ref> پس از تدریس کتاب‌های [[مکاسب (کتاب)|مکاسب]] و [[فرائد الاصول (کتاب)|رسائل]] در فقه و اصول و [[کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد (کتاب)|شرح تجرید]] و بدایة و نهایة الحکه و [[الحکمة المتعالیة فى الاسفار العقلیة الاربعة (کتاب)|اسفار]] و عرشیه در کلام و فلسفه، از سال ۱۳۶۲ش تدریس [[خارج اصول]] و از سال ۱۳۶۴ش [[خارج فقه]] را آغاز کرد.<ref name=":11" /> او در خارج فقه مباحث معاملات، قضا، شهادات، حدود و [[مسائل مستحدثه]] را که مرتبط با حکومت‌داری بودند، تدریس می‌کرد.<ref name=":11" /> در سال ۱۳۷۱ش آیت‌الله خامنه‌ای، محمد مؤمن و تنی چند از علما را به عنوان عضو هیئت بررسی مسائل جدید فقهی منصوب کرد.<ref> [http://farsi.khamenei.ir/message-content?id=11173 انتصاب جمعی از علما جهت بررسی مسائل جدید فقهی]</ref> محمد مؤمن یکی از اعضای مباحثهٔ فقهی با [[سید علی حسینی خامنه‌ای|آیت الله خامنه‌ای]] بود.<ref name=":3">[http://pasdareeslam.ir/article_20554.html ناگفته‌هایی از سال‌ها انس علمی با رهبر معظم انقلاب؛ گفتگو با آیت‌الله محمد مؤمن، ماهنامهٔ پاسدار اسلام]</ref> مؤمن بعضی از این مسائل مطرح‌شده در این مباحثه‌ها را در کتاب کلمات سدیده آورده است.<ref name=":3" /> | ||
===استادان=== | ===استادان=== | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
* [[محمدحسین طباطبائی]] (اسفار) | * [[محمدحسین طباطبائی]] (اسفار) | ||
* محی‌الدین فاضل هرندی | * محی‌الدین فاضل هرندی | ||
* سید محمود یثربی قمی | * سید محمود یثربی قمی<ref name=":9" /> | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
محمد مؤمن پس از تبعید امام خمینی، در سال ۱۳۴۲ش شش ماه در نجف حاضر شد. در طی حضور امام خمینی در نجف، محمد مؤمن به آنجا رفت و آمد می‌کرد و در درس امام خمینی و نیز در درس [[سید ابوالقاسم خوئی]]، [[حسین حلی]]، [[سید محمود شاهرودی]] و اندکی از درس [[سید محسن حکیم]] حاضر شد.<ref>اهداف و فعالیت‌های جامعه مدرسین پیش از انقلاب اسلامی؛ مصاحبه به آیت‌الله محمد مؤمن، فصلنامه فرهنگی-تاریخی یادآور، ش ۴و۵، زمستان ۱۳۸۷ و بهار ۱۳۸۸ش.</ref> | محمد مؤمن پس از تبعید امام خمینی، در سال ۱۳۴۲ش شش ماه در نجف حاضر شد.<ref name=":8" /> در طی حضور امام خمینی در نجف، محمد مؤمن به آنجا رفت و آمد می‌کرد و در درس امام خمینی و نیز در درس [[سید ابوالقاسم خوئی]]، [[حسین حلی]]، [[سید محمود شاهرودی]] و اندکی از درس [[سید محسن حکیم]] حاضر شد.<ref>اهداف و فعالیت‌های جامعه مدرسین پیش از انقلاب اسلامی؛ مصاحبه به آیت‌الله محمد مؤمن، فصلنامه فرهنگی-تاریخی یادآور، ش ۴و۵، زمستان ۱۳۸۷ و بهار ۱۳۸۸ش.</ref> | ||
===شاگردان=== | ===شاگردان=== | ||
| خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
* [[محسن اراکی]] | * [[محسن اراکی]] | ||
* [[غلامرضا فیاضی]] | * [[غلامرضا فیاضی]] | ||
* [[محمدحسن اختری]] | * [[محمدحسن اختری]]<ref name=":11" /> | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
===آثار=== | ===آثار=== | ||
آثار محمد مؤمن در سه دستهٔ فقهی، اصولی و فلسفی نگاشته شده است. بخشی از آثار او تقریر درس‌های استادان اوست | آثار محمد مؤمن در سه دستهٔ فقهی، اصولی و فلسفی نگاشته شده است. بخشی از آثار او تقریر درس‌های استادان اوست<ref name=":12">بهداروند، خاطرات و گفتگوهای سیاسی آیت الله محمد مؤمن قمی، ص ۲۰</ref> او درس خارج اصول امام خمینی و درس خارج فقه امام خمینی و محقق داماد را تقریر کرده است.<ref name=":12" /> تسدید الاصول در دو جلد کتاب اصولی مؤمن است.<ref name=":12" /> دیگر آثار او، غالباً دربارهٔ حکومت اسلامی و وظایف [[ولی فقیه]] است. الولایة الالهیة در ۳ جلد کتاب مهم او دربارهٔ حکومت اسلامی در زمان حضور و [[غیبت امام دوازدهم|غیبت]] امام معصوم است. مؤمن در «حکومت حکیمانه» کتاب «حکمت و حکومت» نوشتهٔ [[مهدی حائری یزدی]] را نقد می‌کند.<ref name=":12" /> | ||
'''آثار مرتبط با حکومت اسلامی'''{{سخ}} | '''آثار مرتبط با حکومت اسلامی'''{{سخ}} | ||
| خط ۹۳: | خط ۹۳: | ||
==فعالیت‌های سیاسی== | ==فعالیت‌های سیاسی== | ||
محمد مؤمن پیش از انقلاب از سال ۱۳۴۲ش از اعضای جامعه مدرسین بود. در سال ۱۳۴۹ش جامعه مدرسین، پس از وفات [[سید محسن حکیم]]، مرجعیت امام خمینی را اعلام می‌کند. <ref>اهداف و فعالیت‌های جامعه مدرسین پیش از انقلاب اسلامی؛ مصاحبه به آیت‌الله محمد مؤمن، فصلنامه فرهنگی-تاریخی یادآور، ش ۴و۵، زمستان ۱۳۸۷ و بهار ۱۳۸۸ش.</ref> | محمد مؤمن پیش از انقلاب از سال ۱۳۴۲ش از اعضای جامعه مدرسین بود.<ref name=":9" /> در سال ۱۳۴۹ش جامعه مدرسین، پس از وفات [[سید محسن حکیم]]، مرجعیت امام خمینی را اعلام می‌کند. <ref>اهداف و فعالیت‌های جامعه مدرسین پیش از انقلاب اسلامی؛ مصاحبه به آیت‌الله محمد مؤمن، فصلنامه فرهنگی-تاریخی یادآور، ش ۴و۵، زمستان ۱۳۸۷ و بهار ۱۳۸۸ش.</ref> ساواک در مرداد ۱۳۵۲ قصد دستگیری او را داشت اما به او دست نیافت.<ref name=":9" /> مومن در فروردین ۱۳۵۳ش دستگیر و سه سال به شهداد و تویسرکان تبعید شد.<ref>اهداف و فعالیت‌های جامعه مدرسین پیش از انقلاب اسلامی؛ مصاحبه به آیت الله محمد مؤمن، فصلنامه فرهنگی-تاریخی یادآور، ش ۴و۵، زمستان ۱۳۸۷ و بهار ۱۳۸۸ش.</ref> | ||
===پس از انقلاب=== | ===پس از انقلاب=== | ||
پس از انقلاب، مسئولیت‌هایی در [[نظام جمهوری اسلامی ایران|نظام جمهوری اسلامی]] از جمله رئیس دادگاه عالی انقلاب اسلامی، عضو شورای عالی قضایی، نمایندگی در پنج دوره مجلس خبرگان، عضو فقهای شورای نگهبان، مدیریت حوزه علمیه قم بر عهده داشت. محمد مؤمن از ممتحنان داوطلبان مجلس خبرگان است.<ref name=":2" /> | پس از انقلاب، مسئولیت‌هایی در [[نظام جمهوری اسلامی ایران|نظام جمهوری اسلامی]] از جمله رئیس دادگاه عالی انقلاب اسلامی، عضو شورای عالی قضایی، نمایندگی در پنج دوره مجلس خبرگان، عضو فقهای شورای نگهبان، مدیریت حوزه علمیه قم بر عهده داشت.<ref name=":10" /> محمد مؤمن از ممتحنان داوطلبان مجلس خبرگان است.<ref name=":2" /> | ||
'''مسئولیت‌های قضایی'''{{سخ}} | |||
پس از انقلاب، محمد مؤمن در شکل‌گیری قوه قضائیه نقش مهمی داشت و تا سال ۱۳۶۲ش در انتخاب قضات، تجدید نظر برخی احکام قضایی و شورای عالی قضایی همکاری داشت. پس از قوه قضائیه او عضو فقیه شورای نگهبان بوده است و نیز در پنج دوره نماینده مجلس خبرگان رهبری است. به غیر از مسئولیت‌های حکومتی، محمد مؤمن در مدیریت حوزه علمیه نیز مسئولیت‌هایی را عهده‌دار بوده است. | '''مسئولیت‌های قضایی'''{{سخ}}پس از انقلاب، محمد مؤمن در شکل‌گیری قوه قضائیه نقش مهمی داشت<ref name=":10" /> و تا سال ۱۳۶۲ش در انتخاب قضات، تجدید نظر برخی احکام قضایی و شورای عالی قضایی همکاری داشت.<ref name=":10" /> پس از قوه قضائیه او عضو فقیه شورای نگهبان بوده است<ref name=":11" /> و نیز در پنج دوره نماینده مجلس خبرگان رهبری است.<ref name=":4" /> به غیر از مسئولیت‌های حکومتی، محمد مؤمن در مدیریت حوزه علمیه نیز مسئولیت‌هایی را عهده‌دار بوده است.<ref name=":4" /> | ||
* مسئول انتخاب و اعزام قضات شرع دادگاه‌های انقلاب در سراسر کشور به دستور امام خمینی. به گفته مؤمن، امام خمینی پس از انقلاب تعیین قضات دادگاه‌ها را به [[حسینعلی منتظری]] و [[علی مشکینی]] واگذار کرد و آن‌ها شناسایی قضات را به عهده محمد مؤمن گذاردند.<ref> عباسعلی علیزاده، تاریخ شفاهی قوه قضائیه، سی سال پس از انقلاب اسلامی، گفتگو با محمد مؤمن.</ref> همچنین محمد مؤمن در تعیین قضات دادگاه به قدوسی دادستان انقلاب کمک می‌کرد.<ref>عباسعلی علیزاده، تاریخ شفاهی قوه قضائیه، سی سال پس از انقلاب اسلامی، گفتگو با محمد مؤمن.</ref> محمد مؤمن و ربانی املشی پیش از در سال ۱۳۵۸ش مسئول رسیدگی و تجدیدنظر دربارهٔ احکام اعدام و مصادره بودند و تا تشکیل شورای عالی قضایی این مسئولیت ادامه داشت.<ref>عباسعلی علیزاده، تاریخ شفاهی قوه قضائیه، سی سال پس از انقلاب اسلامی، گفتگو با محمد مؤمن.</ref> | * مسئول انتخاب و اعزام قضات شرع دادگاه‌های انقلاب در سراسر کشور به دستور امام خمینی. به گفته مؤمن، امام خمینی پس از انقلاب تعیین قضات دادگاه‌ها را به [[حسینعلی منتظری]] و [[علی مشکینی]] واگذار کرد و آن‌ها شناسایی قضات را به عهده محمد مؤمن گذاردند.<ref> عباسعلی علیزاده، تاریخ شفاهی قوه قضائیه، سی سال پس از انقلاب اسلامی، گفتگو با محمد مؤمن.</ref> همچنین محمد مؤمن در تعیین قضات دادگاه به قدوسی دادستان انقلاب کمک می‌کرد.<ref>عباسعلی علیزاده، تاریخ شفاهی قوه قضائیه، سی سال پس از انقلاب اسلامی، گفتگو با محمد مؤمن.</ref> محمد مؤمن و ربانی املشی پیش از در سال ۱۳۵۸ش مسئول رسیدگی و تجدیدنظر دربارهٔ احکام اعدام و مصادره بودند و تا تشکیل شورای عالی قضایی این مسئولیت ادامه داشت.<ref>عباسعلی علیزاده، تاریخ شفاهی قوه قضائیه، سی سال پس از انقلاب اسلامی، گفتگو با محمد مؤمن.</ref> | ||
| خط ۱۰۵: | خط ۱۰۵: | ||
'''شورای نگهبان و مجلس خبرگان'''{{سخ}} | '''شورای نگهبان و مجلس خبرگان'''{{سخ}} | ||
* عضویت در شورای نگهبان با حکم امام خمینی از سال ۱۳۶۲ تا کنون<ref>بهداروند، عسگری، خاطرات و گفتگوهای سیاسی آیت‌الله محمد مؤمن قمی، ص ۱۹.</ref> | * عضویت در شورای نگهبان با حکم امام خمینی از سال ۱۳۶۲ تا کنون<ref name=":11">بهداروند، عسگری، خاطرات و گفتگوهای سیاسی آیت‌الله محمد مؤمن قمی، ص ۱۹.</ref> | ||
* نماینده خبرگان رهبری در پنج دوره (دوره اول و دوم از سمنان و دوره‌های سوم و چهارم و پنجم از قم)<ref name=":4">بهداروند، عسگری، خاطرات و گفتگوهای سیاسی آیت‌الله محمد مؤمن قمی، ص ۱۸.</ref> | * نماینده خبرگان رهبری در پنج دوره (دوره اول و دوم از سمنان و دوره‌های سوم و چهارم و پنجم از قم)<ref name=":4">بهداروند، عسگری، خاطرات و گفتگوهای سیاسی آیت‌الله محمد مؤمن قمی، ص ۱۸.</ref> | ||