اصحاب سبت: تفاوت میان نسخه‌ها

'''اصحاب سَبْت'''، گروهی از [[بنی‌اسرائیل]] که بنابر آیات [[قرآن]]، به خاطر نافرمانی خدا و صید ماهی در [[شنبه|روز شنبه]]، به [[عذاب الهی]] گرفتار شدند. بیشتر [[روایت|روایات]]، وقوع ماجرای اصحاب سبت را همزمان با [[حضرت داوود]] و در شهر ایله دانسته‌اند.

اصحاب سبت، گروهی از قوم بنی‌اسرائیل بودند که بر اثر سرپیچی از فرمان خداوند درباره حرمت کار در روز شنبه، مورد عذاب قرار گرفتند.<ref>روحی، «اصحاب سبت»، ص۲۳۲.</ref> آنان در عصر پیامبری حضرت داوود زندگی می‌کرده و جمعیتی حدود ۷۰ هزار یا ۱۲ هزار نفر داشته‌اند.<ref>روحی، «اصحاب سبت»، ص۲۳۲.</ref> عبارت «اصحاب سبت» تنها یک بار به طور صریح در آیه ۴۷ سوره نساء به کار رفته، اما در آیات دیگری از قرآن کریم نیز داستان قوم مذکور و سرانجام آن بیان شده است.<ref>روحی، «اصحاب سبت»، ص۲۳۲.</ref>

سَبت به معنای قطع یا قطع عمل،<ref>قرشی بنابی، قاموس قرآن، ۱۳۷۲ش، ج۳، ص۲۰۷.</ref> که در زبان عبری، شبات خوانده می‌شود،<ref>روحی، «اصحاب سبت»، ص۲۳۲.</ref> عنوان روز شنبه در میان یهودیان بوده<ref>قرشی بنابی، قاموس قرآن، ۱۳۷۲ش، ج۳، ص۲۰۷.</ref> و در لغت عبرانی، به معنای استراحت است.<ref>قرشی بنابی، قاموس قرآن، ۱۳۷۲ش، ج۳، ص۲۰۷.</ref> بنابر فرهنگ یهودی، قوم یهود باید در روز شنبه یا سبت، از همه کارهای خود دست بکشند و استراحت کنند.<ref>قرشی بنابی، قاموس قرآن، ۱۳۷۲ش، ج۳، ص۲۰۷.</ref> حفظ حرمت روز سبت و کار نکردن در آن، یکی از ده فرمان حضرت موسی بوده است.<ref>قرشی بنابی، قاموس قرآن، ۱۳۷۲ش، ج۳، ص۲۰۷.</ref>

بر اساس روایتی از امام سجاد(ع)، اصحاب سبت، گروهی بوده‌اند که در کنار دریایی ساکن بوده و خداوند آنها را از شکار ماهی در روز شنبه نهی کرده بود.<ref>مجلسی، حیوة القلوب، ۱۳۸۴ش، ج۲، ص۹۴۸.</ref> از آنجا که در روز شنبه، ماهی‌های بسیار زیادی به ساحل نزدیک می‌شدند، آنان برای شکار ماهی در روز شنبه، دست به حیله زدند و جدول‌هایی کندند که ماهی‌ها می‌توانستند وارد آن شوند، اما نمی‌توانستند از آن خارج شوند.<ref>مجلسی، حیوة القلوب، ۱۳۸۴ش، ج۲، ص۹۴۸.</ref> اصحاب سبت، گرچه در روز شنبه، به شکار ماهی نمی‌پرداختند، اما روز یکشنبه، ماهی‌هایی را صید می‌کردند که در روز شنبه، در جدول‌ها و حوض‌های آنان گرفتار شده بودند.<ref>مجلسی، حیوة القلوب، ۱۳۸۴ش، ج۲، ص۹۴۸.</ref> اصحاب سبت، به همین شیوه مال فراوانی اندوختند و نعمت‌های بسیاری به دست آوردند. بر اساس روایت مذکور، آنها ۸۰ هزار نفر بودند که ۷۰ هزار نفرشان به نهی خداوند از صید ماهی در روز شنبه، بی‌توجهی کردند.<ref>مجلسی، حیوة القلوب، ۱۳۸۴ش، ج۲، ص۹۴۸.</ref>  

اصحاب سبت در نهایت به عذاب الهی دچار شده و مسخ شدند؛ چنانکه در قرآن کریم آمده است که به امر خدا به صورت بوزینه درآمدند.<ref>سوره بقره،‌ آیه ۶۵.</ref> بنا بر برخی روایات، این گروه مسخ شده پس از ۳ روز هلاک شدند.<ref>تفسیر منسوب به امام حسن عسکری، ۱۴۰۹ق، ص۲۷۹.</ref>  

بنابر آنچه سید محمدحسین طباطبایی در تفسیر المیزان آورده، بر اساس آیه ۱۶۵ سوره اعراف، کسانی از آنان که نهی از منکر می‌کردند، نجات یافتند، اما دو گروه دیگر، یعنی خطاکاران و کسانی که در برابر آنان ساکت بودند، گرفتار عذاب الهی شدند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۸، ص۲۶۸-۲۶۹.</ref>

مجاهد بن جبر، مفسر شیعه، و محمد عبده، مفسر اهل سنت، معتقدند مسخ جسمانی اصحاب سبت رخ نداده و آنچه در آیه ۶۵ سوره بقره آمده، تمثیلی است و حکایت از مسخ شدن قلب اصحاب سبت دارد.<ref>مغنيه محمد جواد، تفسير الكاشف، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۱۲۱.</ref> با این حال، [[فضل بن حسن طبرسی|طبرسی]]، مفسر مشهور شیعه، دیدگاه مذکور را بر خلاف ظاهر آیات و نظر مفسران دانسته است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۲۶۴.</ref>