|
|
| خط ۱۰: |
خط ۱۰: |
|
| |
|
| == مفهوم‌شناسی == | | == مفهوم‌شناسی == |
| برای تفسیر موضوعی تعاریفی بیان کرده‌اند. بعضی گفته‌اند: عبارت است از بیان معارف مربوط به یک موضوع از لابه لای [[آیه|آیات]] موجود در یک یا چند سوره.<ref>مسلم، مباحث فی التفسیر الموضوعی، ۱۴۱۰ش، ص۱۶.</ref> به گفته بعضی دیگر تفسیر موضوعی آن است که آیات مرتبط به هر موضوعی که در قرآن پراکنده‌اند گردآوری و یکجا بررسی شوند تا نظر قرآن درباره آن موضوع و ابعاد آن به دست آید.<ref>سبحانی، منشور جاوید، مؤسسه امام صادق، ج۱، ص۲۳؛ مکارم شیرازی، پیام قرآن، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۲۱.</ref>
| | تفسیر موضوعی، بیان آموزه‌های مرتبط با یک موضوع خاص، با توجه به [[آیه|آیات]] مختلف قرآن کریم در یک یا چند سوره است.<ref>مسلم، مباحث فی التفسیر الموضوعی، ۱۴۱۰ش، ص۱۶.</ref> گردآوری آیات مرتبط با یک موضوع در قرآن کریم و بررسی آنها برای به دست آوردن نظر قرآن نیز تفسیر موضوعی خوانده شده است.<ref>سبحانی، منشور جاوید، مؤسسه امام صادق، ج۱، ص۲۳؛ مکارم شیرازی، پیام قرآن، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۲۱.</ref> |
| | |
| در تعریفی دیگر آمده است که تفسیر موضوعی کوششی بشری است در فهم روشمند پاسخی از قرآن در سایه گردآوری-مبتنی بر تئوری-آیات، به مسائل و موضوعات زنده عملی و نظری-برخاسته از معارف بشری و احوال حیات جمعی-که انتظار می‌رود قرآن سخن حقی در آن باره داشته باشد.<ref>صدر، المدرسة القرآنیه، ۱۴۲۱ق، ص۳۵-۳۶؛ رجبی، «تفسیر موضوعی قرآن از منظر استاد محمدتقی مصباح یزدی»، ص۱۱۳.</ref>
| |
| | |
| بعضی از تعاریف، تفسیر موضوعی را به عنوان یک علم و بعضی دیگر آن را به عنوان کاری از [[تفسیر|مفسر]] معرفی می‌کنند، چنان که بعضی گفته‌اند: تفسیر موضوعی علمی است که با گردآوری آیات پراکنده در سوره‌های قرآن درباره قضایای مختلف قرآن کریم-که دارای وحدت معنا یا وحدت غرض هستند-بحث می‌کند و با روش معین و شرایط خاص به بیان معنای آیات پرداخته، با ایجاد ارتباط میان آنها به استخراج عناصر آنها می‌پردازد.<ref>سعید، المدخل الی التفسیر الموضوعی، ۱۴۱۱ق، ص۲۰-۲۱.</ref> مقصود از موضوع در عنوان «تفسیر موضوعی» نیز واقعیت خارجی دانسته شده است. در این صورت تفسیر موضوعی آن است که مفسر ابتدا به یکی از موضوعات و مشکلات و پدیده‌های عینی زندگی اعم از عقیدتی، اجتماعی و پدیده‌های هستی، نظر افکنده، همه تجارب بشری درباره آن موضوع و مشکل عینی و راه حل‌های آن را فراهم می‌آورد. سپس از راه گفت و گو با قرآن و استنطاق و تدبر در آن، موضع قرآن را درباره آن کشف می‌کند.<ref>صدر، المدرسة القرآنیه، ۱۴۲۱ق، ص۲۳-۲۴، ۲۹؛ حکیم، علوم القرآن، [۱۴۱۹ق]، ص۳۴۵.</ref>
| |
| | |
| اما سایر تعاریف، مقصود از موضوع را موضوعی برآمده از قرآن کریم می‌دانند که قرآن آشکارا درباره آن حکمی بیان داشته است، بنابراین در دیدگاه نخست موضوع از متن واقع و زندگی گرفته می‌شود و در دیدگاه دوم موضوع از خود قرآن استخراج می‌شود. [[سید محمد باقر صدر|شهید صدر]] تفسیر موضوعی را شامل هر دو نگاه و برداشت از موضوع می‌داند.<ref>صدر، المدرسة القرآنیه، ۱۴۲۱ق، ص۲۹-۳۲، ۳۵-۳۶.</ref>
| |
|
| |
|
| == ویژگی‌ها == | | == ویژگی‌ها == |
