پرش به محتوا

سهل بن سعد ساعدی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Hasanzade
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۹: خط ۱۹:
| حضور در جنگ‌ها  = [[جنگ تبوک|تبوک]]
| حضور در جنگ‌ها  = [[جنگ تبوک|تبوک]]
| هجرت به        =
| هجرت به        =
| دیگر فعالیت‌ها  =راوی غدیر•  بیعت با پیامبر• یاران امام علی
| دیگر فعالیت‌ها  =راوی غدیر • بیعت با پیامبر • یاران امام علی
| آثار            =
| آثار            =
}}
}}
'''ابو‌العباس سهل بن سعد بن مالک انصاری ساعدی،''' (درگذشت ۸۸یا۹۱ ق) از [[صحابه]] [[محمد(ص)|رسول خدا(ص)]] و یاران امام علی(ع) و از راویان [[حدیث غدیر]]. از افتخارات او می‌توان به [[بیعت]] با پیامبر(ص)، حضور در [[غزوه تبوک|جنگ تبوک]] و [[نماز]] خواندن به دو [[قبله]] اشاره کرد. وی در [[شام]] با کاروان [[اسیران کربلا|اسرای کربلا]] برخورد کرده و چگونگی ورود آنان به شام را روایت کرده است. او آخرین صحابه پیامبر(ص) بود که در [[مدینه]] درگذشت.


'''ابو‌العباس سهل بن سعد بن مالک انصاری ساعدی،''' (درگذشت ۸۸یا۹۱ ق) از [[صحابه]] [[محمد(ص)|رسول خدا(ص)]] و [[:رده:یاران امام علی|یاران امام علی(ع)]] و از راویان [[حدیث غدیر]]. از افتخارات او می‌توان به [[بیعت]] با پیامبر(ص)، حضور در [[غزوه تبوک|جنگ تبوک]] و [[نماز]] خواندن به دو [[قبله]] اشاره کرد. وی در [[شام]] با کاروان [[اسیران کربلا|اسرای کربلا]] برخورد کرده و چگونگی ورود آنان به شام را روایت کرده است. او آخرین صحابه پیامبر(ص) بود که در [[مدینه]] درگذشت.
== زمان پیامبر==
== زمان پیامبر==
سهل بن سعد ساعدی از [[صحابه]] مشهور [[رسول خدا(ص)]] و از طایفه [[بنی ساعده|بنی‌ساعده]] بود که هنگام رحلت پیامبر اکرم(ص) ۱۵ سال بیشتر نداشت. گفته شده نام او حزن بود و پیامبر(ص) او را سهل نامید.<ref> ثقفی، الغارات، ص۴۳۸؛ اسدالغابه، ج۲، ص۳۲۰؛ ابن الأثیر، ج۲، ص۳۲۰</ref> کنیه‌ وی ابوالعباس<ref> اخبارالطوال، ص۳۷۰؛ مجلسی، ج۴۵، ص۱۲۷</ref> یا ابویحیی بود.<ref> ثقفی، الغارات، ص۴۳۸؛ اسدالغابه، ج۲، ص۳۲۰</ref> [[شیخ طوسی]] او را از [[:رده:یاران امام علی|یاران امام علی(ع)]] نیز می‌داند.<ref>طوسی، ص۶۶</ref>
سهل بن سعد ساعدی از [[صحابه]] [[رسول خدا(ص)]] و از طایفه [[بنی ساعده|بنی‌ساعده]] بود که هنگام رحلت پیامبر اکرم(ص) ۱۵ سال بیشتر نداشت. گفته شده نام او حزن بود و پیامبر(ص) او را سهل نامید.<ref> ابن اثیر، اسدالغابه، ج۲، ص۳۲۰.</ref> کنیه‌ وی ابوالعباس<ref> دینوری، اخبارالطوال، ص۳۷۰؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۴۵، ص۱۲۷.</ref> یا ابویحیی بود.<ref>ابن اثیر، اسدالغابه، ج۲، ص۳۲۰.</ref> [[شیخ طوسی]] او را از یاران امام علی(ع) نیز می‌داند.<ref>طوسی، رجال، ص۶۶.</ref>


دو [[بیعت]] با پیامبر(ص)، [[نماز]] گزاردن به دو [[قبله]] و همچنین تمجید پیامبر(ص) از وی را از جمله فضایل او دانسته‌اند.<ref> مفید، الجمل، ص۱۰۶</ref> وی از بزرگان اصحاب شمرده شده که خدمتگزار و ملازم همیشگی پیامبر(ص) بود و غالب روایات نبوی از همین گروه و نظایر ایشان نقل شده است، چرا که عمر طولانی تری داشتند و مورد مراجعه مردم بودند.<ref> ابن سعد، ج۲، ص۳۵۷</ref> خواهرانش نائله و عمره از زنانی بودند که [[اسلام]] آوردند و با پیامبر(ص) در [[مدینه]] بیعت کردند.<ref> ابن سعد، ج۸، ص۳۷۸</ref>
دو [[بیعت]] با پیامبر(ص)، [[نماز]] گزاردن به دو [[قبله]] و همچنین تمجید پیامبر(ص) از وی را از جمله فضایل او دانسته‌اند.<ref> مفید، الجمل، ص۱۰۶.</ref> وی خدمتگزار و ملازم همیشگی پیامبر(ص) بود و غالب روایات نبوی از همین گروه و نظایر ایشان نقل شده است، چرا که عمر طولانی تری داشتند و مورد مراجعه مردم بودند.<ref> ابن سعد، ج۲، ص۳۵۷.</ref> خواهرانش نائله و عمره از زنانی بودند که [[اسلام]] آوردند و با پیامبر(ص) در [[مدینه]] بیعت کردند.<ref> ابن سعد، ج۸، ص۳۷۸.</ref>


او با اینکه سنّش کم بود اما در [[جنگ تبوک]] حاضر شد وی می‌گوید:
او با اینکه سنّش کم بود اما در [[جنگ تبوک]] حاضر شد وی می‌گوید:
خط ۳۳: خط ۳۳:


==نقل روایت==
==نقل روایت==
او [[حدیث|احادیثی]] از [[پیامبر(ص)]] و [[علی(ع)]] و [[فاطمه(س)]] و برخی صحابه نقل کرده است. [[ابوهریره]] و [[سعید بن مسیب]]، [[زهری]]، [[ابو حازم]] و پسرش [[عباس بن سهل]] از او حدیث روایت کرده‌اند.<ref> ابن اثیر، اسدالغابه، ج۲، ص۳۲۰</ref>
سعد، [[حدیث|احادیثی]] از [[پیامبر(ص)]] و [[علی(ع)]] و [[فاطمه(س)]] و برخی صحابه نقل کرده است. [[ابوهریره]] و [[سعید بن مسیب]]، [[زهری]]، [[ابو حازم]] و پسرش [[عباس بن سهل]] از او حدیث روایت کرده‌اند.<ref> ابن اثیر، اسدالغابه، ج۲، ص۳۲۰.</ref>


از او نقل شده که می‌گوید: از [[حضرت زهرا]](س) درباره [[امامان]] پرسیدم، ایشان در پاسخ فرمود که پیامبر(ص)، نام علی(ع) و یازده فرزندش را به عنوان امامان یکی پس از دیگری نام برده است.<ref> خزاز قمی، ص۱۹۵</ref>
از او نقل شده که می‌گوید: از [[حضرت زهرا]](س) درباره [[امامان]] پرسیدم، ایشان در پاسخ فرمود: که پیامبر(ص)، علی(ع) و یازده فرزندش را به عنوان امامان یکی پس از دیگری نام برده است.<ref> خزاز قمی، ص۱۹۵</ref>


او از شاهدان و [[:رده:راویان حدیث غدیر|راویان حدیث غدیر]] بوده<ref>ابن طاووس، ج۱، ص۱۳۹</ref> و جمله مشهور پیامبر(ص) با عنوان [[حدیث رایت]] که فرمود: '''فردا پرچم را به دست کسی خواهم داد که خدا و رسولش را دوست دارد و خدا و رسول او ر ادوست می‌دارند. و او بر نمی‌گردد تا این که خدا پیروزش کند،''' را روایت کرده است.<ref> ابن طاووس، ج۱، ص۵۸</ref>
او از شاهدان و راویان [[حدیث غدیر]] بوده<ref>ابن طاووس، الطرائف، ج۱، ص۱۳۹.</ref> و جمله مشهور پیامبر(ص) با عنوان [[حدیث رایت]] که فرمود: '''فردا پرچم را به دست کسی خواهم داد که خدا و رسولش را دوست دارد و خدا و رسول او را دوست می‌دارند و او بر نمی‌گردد تا این که خدا پیروزش کند،''' را روایت کرده است.<ref> ابن طاووس، الطرائف، ج۱، ص۵۸.</ref>


==در کلام امام حسین(ع) ==
==در کلام امام حسین(ع) ==
در [[واقعه کربلا]]، [[امام حسین(ع)]] در [[خطبه|خطبه‌ای]] که برای [[کوفه|کوفیانی]] که در مقابلش صف‌آرایی کرده بودند، ایراد کرد، سهل بن سعد را به عنوان شاهد معرفی نمود و فرمود:
در [[واقعه کربلا]]، [[امام حسین(ع)]] در [[خطبه|خطبه‌ای]] که برای [[کوفه|کوفیانی]] که در مقابلش صف‌آرایی کرده بودند، ایراد کرد، سهل بن سعد را به عنوان شاهد معرفی نمود و فرمود:
:«اگر مرا قبول ندارید، افرادی چون [[جابر بن عبدالله انصاری]]، [[زید بن ارقم]]، و سهل بن سعد ساعدی هستند، سخن رسول خدا(ص) درباره من را از آن‌ها بپرسید»<ref> مفید، الارشاد، ج‌۲، ص۹۷؛ طبری، ج۷، ص۳۰۲۴؛ بحارالانوار، ج۴۵، ص۵؛ اعلام‌الوری، ص۲۴۰.</ref>
:«اگر مرا قبول ندارید، افرادی چون [[جابر بن عبدالله انصاری]]، [[زید بن ارقم]]، و سهل بن سعد ساعدی هستند، سخن رسول خدا(ص) درباره من را از آن‌ها بپرسید».<ref> مفید، الارشاد، ج‌۲، ص۹۷؛ طبری، تاریخ، ج۷، ص۳۰۲۴؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۴۵، ص۵.</ref>


==دیدار با کاروان اسرا==
==دیدار با کاروان اسرا==
بعد از [[شهادت]] امام حسین(ع) وقتی [[اهل بیت]] را به [[شام]] بردند، سهل خود را به کاروان اهل بیت رساند و از دختر امام حسین(ع) خواست اگر خواسته‌ای دارد به وی بگوید. ایشان خواست سر مبارک امام را دورتر از ایشان حمل کنند تا مردم کمتر به حرم پیامبر(ص) بنگرند.<ref> مجلسی، ج۴۵، ص۱۲۷.</ref> روایت معروفی از چگونگی ورود [[:رده:اسیران کربلا|اسرای کربلا]] به شام از وی نقل شده است.<ref> بحارالانوار، ج۴۵، ص۱۲۷-۱۲۸؛ [http://islamquest.net/fa/archive/question/fa2887 سهل بن سعد ساعدی که بود؟]</ref>
بعد از [[شهادت]] امام حسین(ع) وقتی که اهل بیت او را به [[شام]] بردند، سهل خود را به کاروان اهل بیت(ع) رساند و از دختر امام حسین(ع) خواست اگر خواسته‌ای دارد به وی بگوید. ایشان خواست سر مبارک امام را دورتر از ایشان حمل کنند تا مردم کمتر به حرم پیامبر(ص) بنگرند.<ref> مجلسی، بحارالانوار، ج۴۵، ص۱۲۷.</ref> روایت معروفی از چگونگی ورود [[اسیران کربلا]] به شام از وی نقل شده است.<ref> مجلسی، بحارالانوار، ج۴۵، ص۱۲۷-۱۲۸.</ref>


==حمایت از اهل بیت==
==حمایت از اهل بیت==
در سال ۷۴ق روزی سهل از طرف [[حجاج بن یوسف]] احضار شد. حجاج سعی در تحقیر وی داشت. از این رو او را به خاطر عدم حمایتش از [[عثمان]] مؤاخذه کرد بعد دستور داد گردنش را مهر بزنند.
در سال ۷۴ق سهل از طرف [[حجاج بن یوسف]] احضار شد. حجاج سعی در تحقیر وی داشت. از این رو او را به خاطر عدم حمایتش از [[عثمان]] مؤاخذه کرد بعد دستور داد گردنش را داغ کنند.


به گفته برخی منابع سهل از دوستان [[امام علی| امیرالمؤمنین]] و خاندان او بود و از این جهت [[حجاج بن یوسف ثقفی|حجاج]] وی را آزار می‌داد.<ref> ثقفی، الغارات، ۴۳۸</ref>
به گفته برخی منابع سهل از دوستان [[امام علی| امیرالمؤمنین]] و خاندان او بود و از این جهت [[حجاج بن یوسف ثقفی|حجاج]] وی را آزار می‌داد.<ref> ثقفی، الغارات، ۴۳۸.</ref>


روزگاری که او در مدینه می‌زیست، مردی از [[آل مروان]] بر این شهر حکومت یافت. وی سهل را احضار کرده و کنیه [[ابوتراب]] علی(ع) را مورد استهزاء قرار داد و از سهل خواست تا امام را ناسزا گوید، اما او نپذیرفت و خاطرنشان کرد که هیچ کنیه‌ای نزد امام چون ابوتراب محبوب نبود.<ref>ابن بطریق، ص۴۴۹؛ ثقفی، الغارات، ص۴۳۸</ref>
روزگاری که او در مدینه می‌زیست، مردی از [[آل مروان]] بر این شهر حکومت یافت. وی سهل را احضار کرده و کنیه [[ابوتراب]] علی(ع) را مورد استهزاء قرار داد و از سهل خواست تا امام را ناسزا گوید، اما او نپذیرفت و خاطرنشان کرد که هیچ کنیه‌ای نزد امام چون ابوتراب محبوب نبود.<ref>ابن بطریق، العمدة، ص۴۴۹.</ref>


==درگذشت==
==درگذشت==
او در سال ۸۸ یا ۹۱ق درگذشت و هنگام مرگ ۹۶ یا ۹۹ سال داشت.<ref> ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۲، ص۶۶۵؛ اخبار الطوال، ص۳۷۰؛ ابن اثیر، الکامل، ج۴، ص۵۳۴؛ ابن جوزی،المنتظم، ج۶، ص۳۰۲</ref>
او در سال ۸۸ یا ۹۱ق درگذشت و هنگام مرگ ۹۶ یا ۹۹ سال داشت.<ref> ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۲، ص۶۶۵؛ دینوری، اخبارالطوال، ص۳۷۰؛ ابن اثیر، الکامل، ج۴، ص۵۳۴؛ ابن جوزی،المنتظم، ج۶، ص۳۰۲.</ref>


البته اقوال دیگری نیز درباره سال وفات او وجود دارد.<ref> ابن قتیبه، ص۳۴۱؛ ابن اثیر، اسدالغابه، ج۲، ص۳۲۰؛ اخبار الطوال، ص۳۷۰</ref> او را آخرین صحابه‌ای دانسته‌اند که در [[مدینه]] درگذشت.<ref> تاریخ گزیده، ص۲۳۲؛ ابن اثیر، اسدالغابه، ج۲، ص۳۲۰؛ابن قتیبه، ص۳۴۱؛ اخبار الطوال، ص۳۷۰؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۲، ص۶۶۵</ref>
البته اقوال دیگری درباره سال وفات سعد وجود دارد.<ref> ابن قتیبه، المعارف، ص۳۴۱؛ ابن اثیر، اسدالغابه، ج۲، ص۳۲۰؛ دینوری، اخبارالطوال، ص۳۷۰.</ref> او را آخرین صحابه‌ای دانسته‌اند که در [[مدینه]] درگذشت.<ref> ابن اثیر، اسدالغابه، ج۲، ص۳۲۰؛ابن قتیبه، المعارف، ص۳۴۱؛ دینوری، اخبارالطوال، ص۳۷۰؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۲، ص۶۶۵.</ref>


==پانویس==
==پانویس==
خط ۶۶: خط ۶۶:
* ابن اثیر، عزالدین علی، الکامل فی التاریخ، بیروت، دارصادر، ۱۳۸۵ق.
* ابن اثیر، عزالدین علی، الکامل فی التاریخ، بیروت، دارصادر، ۱۳۸۵ق.
* ابن اثیر، أسد الغابة فی معرفة الصحابة، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۹ق/۱۹۸۹م.
* ابن اثیر، أسد الغابة فی معرفة الصحابة، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۹ق/۱۹۸۹م.
* ابن الجوزی،أبو الفرج عبد الرحمن بن علی بن محمد، المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیة، ط الأولی، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م.
* ابن جوزی،أبوالفرج عبدالرحمن بن علی، المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق: محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیة، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م.
* ابن بطریق، یحیی بن حسن حلی؛ العمدة، قم، انتشارات جامعه مدرسین، ۱۴۰۷ق.
* ابن بطریق، یحیی بن حسن حلی، العمدة، قم، انتشارات جامعه مدرسین، ۱۴۰۷ق.
* ابن سعد کاتب واقدی، محمد، طبقات الکبری، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، تهران، انتشارات فرهنگ و اندیشه، ۱۳۷۴ش.
* ابن سعد کاتب واقدی، محمد، طبقات الکبری، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، تهران، انتشارات فرهنگ و اندیشه، ۱۳۷۴ش.
* ابن عبدالبر، أبو عمر یوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، تحقیق علی محمد البجاوی، بیروت، دارالجیل، ط الأولی، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م.
* ابن عبدالبر، أیوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، تحقیق: علی محمد البجاوی، بیروت، دارالجیل، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م.
* ابن قتیبة، أبو محمد عبد الله بن مسلم، المعارف، تحقیق ثروت عکاشة، القاهرة، الهیئة المصریة العامة للکتاب، ط الثانیة، ۱۹۹۲م.
* ابن قتیبة، عبد الله بن مسلم، المعارف، تحقیق ثروت عکاشة، القاهرة، الهیئة المصریة العامة للکتاب، ط الثانیة، ۱۹۹۲م.
* ابن طاوس، سید علی بن موسی، الطرائف، قم، چاپخانه خیام، ۱۴۰۰ق.
* ابن طاووس، سید علی بن موسی، الطرائف، قم، چاپخانه خیام، ۱۴۰۰ق.
* اخبار الطوال، ابو حنیفه احمد بن داود دینوری، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، تهران، نشر نی، چ چهارم، ۱۳۷۱ش.
* دینوری، احمد بن داود، اخبارالطوال، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، تهران، نشر نی، چ چهارم، ۱۳۷۱ش.
* ثقفی، ابراهیم بن محمد، الغارات، قم، مؤسسه دارالکتاب، ۱۴۱۰ق.
* ثقفی، ابراهیم بن محمد، الغارات، قم، مؤسسه دارالکتاب، ۱۴۱۰ق.
* خزاز قمی، علی بن محمد، کفایة الأثر، قم، انتشارات بیدار، ۱۴۰۱ق.
* خزاز قمی، علی بن محمد، کفایة الأثر، قم، انتشارات بیدار، ۱۴۰۱ق.
* شیخ مفید، محمد بن محمد بن نعمان، الإرشاد، قم، انتشارات کنگره جهانی شیخ مفید، ۱۴۱۳ق.
* مفید، محمد بن محمد بن نعمان، الإرشاد، قم، انتشارات کنگره جهانی شیخ مفید، ۱۴۱۳ق.
* طبرسی، امین الاسلام فضل بن حسن، إعلام الوری، یک جلد،‌دار الکتب الإسلامیة تهران.
* طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ترجمه ابو القاسم پاینده، تهران، اساطیر، ۱۳۷۵ش.
* طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ترجمه ابو القاسم پاینده، تهران، اساطیر، ۱۳۷۵ش.
* طوسی، محمد بن حسن، رجال الطوسی، قم، انتشارات اسلامی جامعه مدرسین، ۱۴۱۵ق.
* طوسی، محمد بن حسن، رجال الطوسی، قم، انتشارات اسلامی جامعه مدرسین، ۱۴۱۵ق.
* مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، بیروت، مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۴ق.
* مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، بیروت، مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۴ق.
* واقدی، محمد بن عمر، مغازی تاریخ جنگهای پیامبر(ص)، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
* واقدی، محمد بن عمر، مغازی تاریخ جنگهای پیامبر(ص)، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
{{پایان}}
{{پایان}}