کاربر ناشناس
فروع دین: تفاوت میان نسخه‌ها
اصلاح پاورقی و منابع
imported>M.bahrami (+ رده:احکام فقهی (هاتکت)) |
imported>M.r.seifi (اصلاح پاورقی و منابع) |
||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
#اخلاق: توصیه‌های اخلاقی که برخی از آنها، عبارتند از: عدالت، شجاعت و عفت. | #اخلاق: توصیه‌های اخلاقی که برخی از آنها، عبارتند از: عدالت، شجاعت و عفت. | ||
#احکام فقهی: فرامین عملی و عبادی که اساسی ترین آنها در شمار فروع دین محسوب می‌شوند. فرامین عملی، آداب، مناسک و عبادات را دربرمی‌گیرد. | #احکام فقهی: فرامین عملی و عبادی که اساسی ترین آنها در شمار فروع دین محسوب می‌شوند. فرامین عملی، آداب، مناسک و عبادات را دربرمی‌گیرد. | ||
عقاید را در علم [[کلام]]، احکام را در علم [[فقه]] و اخلاق را در علم [[اخلاق]] شرح و بسط می‌دهند..<ref> | عقاید را در علم [[کلام]]، احکام را در علم [[فقه]] و اخلاق را در علم [[اخلاق]] شرح و بسط می‌دهند..<ref>مطهری، آشنایی با علوم اسلامی، ۱۳۷۳ش، ج۲، ص۱۵، ۱۶.</ref> | ||
==منشأ تقسیم بندی== | ==منشأ تقسیم بندی== | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
==عمل به فروع دین== | ==عمل به فروع دین== | ||
فروع دین در مقابل اصول دین، مجموعه اموری است که کم یا زیاد بودن آنها لطمه‌ای به دین اسلام نمی‌زند؛ اگر چه عمل نکردن به آنها ـ بدون انکار قلبی ـ باعث فسق می‌شود و پایبندی به فروع دین نیز- همچون اصول دین- واجب است.<ref>فرهنگ معارف اسلامی، ج۳، ص۴۴۲.</ref> در مقابل، اصول دین، مجموعه باورهایی است که اساس دین اسلام را تشکیل می‌دهد و مسلمانی بدون آنها میسر نیست و انکار هر یک از آنها موجب کفر می‌شود. اگرچه مسلمانان در عمل به احکام اسلامی یکسان نبوده، برخی بسیار متعبدند و سعی در عمل به تمامی احکام دارند و برخی از تعبد کمتری برخوردارند و به برخی از احکام اسلامی عمل می‌نمایند. | فروع دین در مقابل اصول دین، مجموعه اموری است که کم یا زیاد بودن آنها لطمه‌ای به دین اسلام نمی‌زند؛ اگر چه عمل نکردن به آنها ـ بدون انکار قلبی ـ باعث فسق می‌شود و پایبندی به فروع دین نیز- همچون اصول دین- واجب است.<ref>سجادی، فرهنگ معارف اسلامی، ج۳، ۱۳۷۳ش، ص۴۴۲.</ref> در مقابل، اصول دین، مجموعه باورهایی است که اساس دین اسلام را تشکیل می‌دهد و مسلمانی بدون آنها میسر نیست و انکار هر یک از آنها موجب کفر می‌شود. اگرچه مسلمانان در عمل به احکام اسلامی یکسان نبوده، برخی بسیار متعبدند و سعی در عمل به تمامی احکام دارند و برخی از تعبد کمتری برخوردارند و به برخی از احکام اسلامی عمل می‌نمایند. | ||
شخص [[مکلف]] در دین اسلام برای عمل به فروع دین یا باید درجه [[اجتهاد]] رسیده باشد و طبق فتوای خود عمل کند و یا طریقه [[احتیاط]] را پیش بگیرد و یا از [[مجتهد]] [[تقلید]] کند.<ref>فلاح‌زاده، | شخص [[مکلف]] در دین اسلام برای عمل به فروع دین یا باید درجه [[اجتهاد]] رسیده باشد و طبق فتوای خود عمل کند و یا طریقه [[احتیاط]] را پیش بگیرد و یا از [[مجتهد]] [[تقلید]] کند.<ref>فلاح‌زاده، آموزش فقه، ۱۳۸۴ش، ص ۲۷.</ref> | ||
==روش استنباط فروع دین== | ==روش استنباط فروع دین== | ||
دانش [[فقه]] و [[اصول فقه|اصول]]، از دانش‌های اسلامی هستند که در قلمرو فروع دین، به پرسش‌های انسان پاسخ می‌دهند و وظایف او را مشخص می‌سازند.<ref>آشنایی با علوم اسلامی، ص۱۳-۱۵؛ مناهج الاصول الی علم الاصول، ج۱، ص۴۵-۵۴.</ref> فقهای شیعه از رهگذر این دانش‌ها، فروع دین را از متون دینی استخراج و استنباط می‌کنند و احکام عملی شریعت را به دست می‌دهند. | دانش [[فقه]] و [[اصول فقه|اصول]]، از دانش‌های اسلامی هستند که در قلمرو فروع دین، به پرسش‌های انسان پاسخ می‌دهند و وظایف او را مشخص می‌سازند.<ref>مطهری، آشنایی با علوم اسلامی، ۱۳۷۳ش، ج۲، ص۱۳-۱۵؛ مناهج الاصول الی علم الاصول، ج۱، ص۴۵-۵۴.</ref> فقهای شیعه از رهگذر این دانش‌ها، فروع دین را از متون دینی استخراج و استنباط می‌کنند و احکام عملی شریعت را به دست می‌دهند. | ||
==منابع استنباط فروع دین== | ==منابع استنباط فروع دین== | ||
منابعی که فقها از آنها برای استخراج احکام عملی اسلام بهره می‌جویند عبارت‌اند از: کتاب ([[قرآن]])، [[سنت|سنّت]]، [[اجماع]] و [[عقل]].<ref>اصل الشّیعة و اصولها، ص۱۱۴-۱۱۵.</ref> | منابعی که فقها از آنها برای استخراج احکام عملی اسلام بهره می‌جویند عبارت‌اند از: کتاب ([[قرآن]])، [[سنت|سنّت]]، [[اجماع]] و [[عقل]].<ref>کاشف الغطاء، اصل الشّیعة و اصولها، ص۱۱۴-۱۱۵.</ref> | ||
==تفاوت اصول و فروع دین== | ==تفاوت اصول و فروع دین== | ||
میان اصول و فروع دین تفاوت‌هایی وجود دارد که عبارت‌اند از: | میان اصول و فروع دین تفاوت‌هایی وجود دارد که عبارت‌اند از: | ||
#[[اصول دین]] از اعتقادات و ایمانیات سخن می‌گویند؛ ولی فروع دین نظر به عمل انسان دارند.<ref>آموزش دین، ص۱۸- ۱۰.</ref> | #[[اصول دین]] از اعتقادات و ایمانیات سخن می‌گویند؛ ولی فروع دین نظر به عمل انسان دارند.<ref>آموزش دین، ص۱۸- ۱۰.</ref> | ||
#اصول دین نیازمند یقین‌اند و از این رو، تقلید را برنمی‌تابند؛ امّا فروع دین نیازمند تبلیغ و بیان‌اند و حکم عقل در آنها کافی نیست و از این رو تقلید پذیرند.<ref> | #اصول دین نیازمند یقین‌اند و از این رو، تقلید را برنمی‌تابند؛ امّا فروع دین نیازمند تبلیغ و بیان‌اند و حکم عقل در آنها کافی نیست و از این رو تقلید پذیرند.<ref>طباطبائی، المیزان، ج۱۳، ص۵۸-۵۹. </ref> | ||
#اصول دین از مقوله إخبار و وصف کردن هستند؛ امّا فروع دین، انشائی و دستوری‌اند و امر و نهی.<ref>کفایة الاصول، ص۴۱- ۳۴.</ref> | #اصول دین از مقوله إخبار و وصف کردن هستند؛ امّا فروع دین، انشائی و دستوری‌اند و امر و نهی.<ref>کفایة الاصول، ص۴۱- ۳۴.</ref> | ||
#در اصول دین اختلافی نیست؛ امّا گاه در فروع دین اختلافاتی رخ می‌نماید. این بدان سبب است که عمل به ظن در اصول دین روا نیست؛ ولی ظنّ معتبر گاه در فروع دین منشأ عمل می‌شود.<ref>شریعت در آینه معرفت، ص۳۶۶- ۳۶۰.</ref> | #در اصول دین اختلافی نیست؛ امّا گاه در فروع دین اختلافاتی رخ می‌نماید. این بدان سبب است که عمل به ظن در اصول دین روا نیست؛ ولی ظنّ معتبر گاه در فروع دین منشأ عمل می‌شود.<ref>شریعت در آینه معرفت، ص۳۶۶- ۳۶۰.</ref> | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
*فلاح‌زاده، محمد حسین، آموزش فقه، قم: انتشارات الهادی، چاپ بیست و سوم، تابستان ۸۴. | *فلاح‌زاده، محمد حسین، آموزش فقه، قم: انتشارات الهادی، چاپ بیست و سوم، تابستان ۸۴. | ||
*مرتضی مطهری، آشنایی با علوم اسلامی، انتشارات صدرا، ۱۳۷۳ش. | *مرتضی مطهری، آشنایی با علوم اسلامی، تهران، انتشارات صدرا، ۱۳۷۳ش. | ||
*تهانوی، محمدعلی بن علی، کشاف اصطلاحات العلوم و الفنون، بیروت، ناشران مکتبة لبنان. | *تهانوی، محمدعلی بن علی، کشاف اصطلاحات العلوم و الفنون، بیروت، ناشران مکتبة لبنان. | ||
*حسینی دشتی، مصطفی، معارف و معاریف، مؤسسه فرهنگی آؤایه، ۱۳۷۹ش. | *حسینی دشتی، مصطفی، معارف و معاریف، مؤسسه فرهنگی آؤایه، ۱۳۷۹ش. | ||
*کاشف الغطاء، محمدحسین، اصل الشیعه و اصولها، بیروت، مؤسسة الاعلمی. | *کاشف الغطاء، محمدحسین، اصل الشیعه و اصولها، بیروت، مؤسسة الاعلمی. | ||
*سجادی، جعفر، فرهنگ معارف اسلامی، تهران، کومش، ۱۳۷۳ش. | *سجادی، جعفر، فرهنگ معارف اسلامی، تهران، کومش، ۱۳۷۳ش. | ||
*جوادی آملی، عبدالله، شریعت در آینه معرفت، اسرا، ۱۳۸۷ش. | *جوادی آملی، عبدالله، شریعت در آینه معرفت، قم، اسرا، ۱۳۸۷ش. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
{{فروع دین}} | {{فروع دین}} | ||