Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۵٬۵۲۶
ویرایش
شیخ طوسی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (←زندگی‌نامه) |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
== زندگی‌نامه== | == زندگی‌نامه== | ||
شیخ طوسی در [[رمضان]] سال [[سال ۳۸۵ هجری قمری|۳۸۵ق]]، در [[طوس]] یکی از شهرهای [[خراسان بزرگ|خراسان]] متولد شد.<ref> | شیخ طوسی در [[رمضان]] سال [[سال ۳۸۵ هجری قمری|۳۸۵ق]]، در [[طوس]] یکی از شهرهای [[خراسان بزرگ|خراسان]] متولد شد.<ref>آقابزرگ تهرانی،، طبقات اعلام الشیعة، ۱۴۳۰ق، ج۲، ص۱۶۱.</ref> [[کنیه]] او ابوجعفر است که گاهی در برابر [[شیخ کلینی]] و [[شیخ صدوق]] که کنیه هر دوی آنها ابوجعفر بود به او ابوجعفر ثالث می‌گویند.{{مدرک}} | ||
وی در ۴۰۸ق. در ۲۳ سالگی به [[عراق]] رفت و ۵ سال شاگرد [[شیخ مفید]] (متوفای [[سال ۴۱۳ هجری قمری|۴۱۳ق]])، ۳ سال شاگرد [[حسین بن عبیدالله غضائری]] (متوفای [[سال ۴۱۱ هجری قمری|۴۱۱ق]]) و نیز شاگرد [[ابن حاشر|ابن حاشر بزاز]]، [[ابن ابی جید]]، و [[ابن الصلت]] بود. بعضی از مشایخ وی و [[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]] ([[سال ۳۷۲ هجری قمری|۳۷۲]]-[[سال ۴۵۰ هجری قمری|۴۵۰]]ق) مشترک‌اند. او [[سید مرتضی]] (م [[سال ۴۳۶ هجری قمری|۴۳۶]]) را درک کرد.<ref> | وی در ۴۰۸ق. در ۲۳ سالگی به [[عراق]] رفت و ۵ سال شاگرد [[شیخ مفید]] (متوفای [[سال ۴۱۳ هجری قمری|۴۱۳ق]])، ۳ سال شاگرد [[حسین بن عبیدالله غضائری]] (متوفای [[سال ۴۱۱ هجری قمری|۴۱۱ق]]) و نیز شاگرد [[ابن حاشر|ابن حاشر بزاز]]، [[ابن ابی جید]]، و [[ابن الصلت]] بود. بعضی از مشایخ وی و [[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]] ([[سال ۳۷۲ هجری قمری|۳۷۲]]-[[سال ۴۵۰ هجری قمری|۴۵۰]]ق) مشترک‌اند. او [[سید مرتضی]] (م [[سال ۴۳۶ هجری قمری|۴۳۶]]) را درک کرد.<ref>آقابزرگ تهرانی،، طبقات اعلام الشیعة، ۱۴۳۰ق، ج۲، ص۱۶۱.</ref> | ||
[[خلیفه]] [[عباسیان|عباسی]]، [[القائم بامر الله]]، کرسی [[علم کلام]] را در [[بغداد]] به او سپرد. در میان شاگردانش ۳۰۰ تن از علما بودند. وی در این جایگاه بود تا اینکه بغداد به دست ترکان [[سلجوقی]] سقوط کرد و در سال ۴۴۷ [[طغرل]] وارد بغداد شد و [[کتابخانه شاپور]] را سوزاند.{{مدرک}} | [[خلیفه]] [[عباسیان|عباسی]]، [[القائم بامر الله]]، کرسی [[علم کلام]] را در [[بغداد]] به او سپرد. در میان شاگردانش ۳۰۰ تن از علما بودند. وی در این جایگاه بود تا اینکه بغداد به دست ترکان [[سلجوقی]] سقوط کرد و در سال ۴۴۷ [[طغرل]] وارد بغداد شد و [[کتابخانه شاپور]] را سوزاند.{{مدرک}} | ||
در سال ۴۴۸ق میان [[شیعیان]] و [[اهل سنت]] بغداد درگیری روی داد. [[ابن جوزی]] در حوادث این سال از گریختن ابوجعفر طوسی و غارت شدن خانه‌اش در [[سال ۴۴۹ هجری قمری|۴۴۹ق]] سخن گفته. شیخ پس از آن به [[نجف]] هجرت کرد و [[حوزه علمیه نجف]] را بنا نهاد، هرچند گفته‌اند این حوزه قبل از او بوده است.<ref> | در سال ۴۴۸ق میان [[شیعیان]] و [[اهل سنت]] بغداد درگیری روی داد. [[ابن جوزی]] در حوادث این سال از گریختن ابوجعفر طوسی و غارت شدن خانه‌اش در [[سال ۴۴۹ هجری قمری|۴۴۹ق]] سخن گفته. شیخ پس از آن به [[نجف]] هجرت کرد و [[حوزه علمیه نجف]] را بنا نهاد، هرچند گفته‌اند این حوزه قبل از او بوده است.<ref>آقابزرگ تهرانی، طبقات اعلام الشیعة، ۱۴۳۰ق، ج۲، ص۱۶۱و ۱۶۲.</ref> | ||
شیخ طوسی ۱۲ سال آخر عمرش را در نجف گذراند.<ref>دوانی، سیری در زندگی شیخ طوسی، ۱۳۶۲ش، ص۲۰.</ref> | شیخ طوسی ۱۲ سال آخر عمرش را در نجف گذراند.<ref>دوانی، سیری در زندگی شیخ طوسی، ۱۳۶۲ش، ص۲۰.</ref> | ||
| خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
=== وفات === | === وفات === | ||
شیخ طوسی ۱۲ سال در [[نجف]] زندگی کرد و در [[سال ۴۶۰ هجری قمری|۴۶۰ق]] شب دوشنبه، [[۲۲ محرم]] درگذشت و شاگردانش [[حسن بن مهدی سلیقی]]، [[حسن بن عبدالواحد عین زربی]]، و [[ابوالحسن لولوی]] او را [[غسل میت|غسل]] داده و در خانه‌اش [[دفن]] کردند.<ref> | شیخ طوسی ۱۲ سال در [[نجف]] زندگی کرد و در [[سال ۴۶۰ هجری قمری|۴۶۰ق]] شب دوشنبه، [[۲۲ محرم]] درگذشت و شاگردانش [[حسن بن مهدی سلیقی]]، [[حسن بن عبدالواحد عین زربی]]، و [[ابوالحسن لولوی]] او را [[غسل میت|غسل]] داده و در خانه‌اش [[دفن]] کردند.<ref>آقابزرگ تهرانی، طبقات اعلام الشیعة، ۱۴۳۰ق، ج۲، ص۱۶۲.</ref> | ||
طبق وصیت شیخ، این خانه، به [[مسجد]] تبدیل شد. [[مسجد شیخ طوسی]] (که جامع الشیخ الطوسی نیز نامیده می‌شود) امروزه از مساجد مشهور [[نجف]] است. این مسجد که در محله مشراق قرار دارد، تا به حال چندین بار بازسازی، مرمت و تعمیر اساسی شده است.<ref>علوی، راهنمای مصور سفر زیارتی عراق، ۱۳۸۹ش، ص۱۵۰.</ref> | طبق وصیت شیخ، این خانه، به [[مسجد]] تبدیل شد. [[مسجد شیخ طوسی]] (که جامع الشیخ الطوسی نیز نامیده می‌شود) امروزه از مساجد مشهور [[نجف]] است. این مسجد که در محله مشراق قرار دارد، تا به حال چندین بار بازسازی، مرمت و تعمیر اساسی شده است.<ref>علوی، راهنمای مصور سفر زیارتی عراق، ۱۳۸۹ش، ص۱۵۰.</ref> | ||
| خط ۱۱۶: | خط ۱۱۶: | ||
===نقش شیخ طوسی در تکامل فقه شیعی=== | ===نقش شیخ طوسی در تکامل فقه شیعی=== | ||
وارد کردن روش عقلگرایانه و استدلال گرایانه در استنباط احکام فقهی اغلب به عنوان برجسته‌ترین دستاورد شیخ طوسی در تاریخ فقه شیعی شناخته می‌شود. پیش از شیخ طوسی روش حدیث گرایانه بر اندیشه فقهی شیعیان غالب بود. شیخ طوسی در کتاب المبسوط با بهره گیری از روش اجتهادی به استنباط احکام از روایات بر اساس قواعد اصولی پرداخت. روش اجتهادی شیخ طوسی تاثیر عمیقی بر سیر تاریخی فقه شیعه گذاشت و این روش تا مدت‌ها بدون رقیب در میان فقهای شیعه به کار گرفته شد.<ref>رضا زاده عسکری، «نقش شیخ طوسی در ایجاد نهضت علمی»، ص۲۴۲.</ref> پس از شیخ حتی آرای فقهی وی نیز مورد قبول علما بود و کسی جسارت مخالفت با نظریات وی را نداشت، تا اینکه [[ابن ادریس حلی|ابن ادریس]] (<small>متوفی ۵۹۷ ق.</small>) باب اعتراض بر وی را گشود.<ref> | وارد کردن روش عقلگرایانه و استدلال گرایانه در استنباط احکام فقهی اغلب به عنوان برجسته‌ترین دستاورد شیخ طوسی در تاریخ فقه شیعی شناخته می‌شود. پیش از شیخ طوسی روش حدیث گرایانه بر اندیشه فقهی شیعیان غالب بود. شیخ طوسی در کتاب المبسوط با بهره گیری از روش اجتهادی به استنباط احکام از روایات بر اساس قواعد اصولی پرداخت. روش اجتهادی شیخ طوسی تاثیر عمیقی بر سیر تاریخی فقه شیعه گذاشت و این روش تا مدت‌ها بدون رقیب در میان فقهای شیعه به کار گرفته شد.<ref>رضا زاده عسکری، «نقش شیخ طوسی در ایجاد نهضت علمی»، ص۲۴۲.</ref> پس از شیخ حتی آرای فقهی وی نیز مورد قبول علما بود و کسی جسارت مخالفت با نظریات وی را نداشت، تا اینکه [[ابن ادریس حلی|ابن ادریس]] (<small>متوفی ۵۹۷ ق.</small>) باب اعتراض بر وی را گشود.<ref>آقابزرگ تهرانی،، طبقات اعلام الشیعة، ۱۴۳۰ق، ج۲، ص۱۶۲.</ref> | ||
حل مسئله تعارض روایات رسیده از امامان، از دغدغه‌های شیخ طوسی بود. او با نگارش کتاب‌های [[تهذیب الاحکام]] و [[الاستبصار فیما اختلف من الاخبار]] روایات متعارض را جمع اوری کرد و به [[تأویل الحدیث|تأویل]] و توجیه تعارض‌ها و روش حل تعارض و استنباط احکام از این روایات پرداخت. | حل مسئله تعارض روایات رسیده از امامان، از دغدغه‌های شیخ طوسی بود. او با نگارش کتاب‌های [[تهذیب الاحکام]] و [[الاستبصار فیما اختلف من الاخبار]] روایات متعارض را جمع اوری کرد و به [[تأویل الحدیث|تأویل]] و توجیه تعارض‌ها و روش حل تعارض و استنباط احکام از این روایات پرداخت. | ||
| خط ۱۳۷: | خط ۱۳۷: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعة، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۳۰ق. | |||
* امین، سیدمحسن، اعیان الشیعة، تحقیق: حسن الامین، بیروت، ۱۴۰۶ق-۱۹۸۶م. | * امین، سیدمحسن، اعیان الشیعة، تحقیق: حسن الامین، بیروت، ۱۴۰۶ق-۱۹۸۶م. | ||
* دوانی، علی، سیری در زندگی شیخ طوسی، هزاره شیخ طوسی، تهران، مؤسسه انتشاراتی امیرکبیر، ۱۳۶۲ش. | * دوانی، علی، سیری در زندگی شیخ طوسی، هزاره شیخ طوسی، تهران، مؤسسه انتشاراتی امیرکبیر، ۱۳۶۲ش. | ||
* رضازاده عسکری، زهرا، «نقش شیخ طوسی در ایجاد نهضت علمی با تأکید بر تطور فقهی»، در مجله پژوهش دینی، شماره ۱۲، زمستان ۱۳۸۴ش. | * رضازاده عسکری، زهرا، «نقش شیخ طوسی در ایجاد نهضت علمی با تأکید بر تطور فقهی»، در مجله پژوهش دینی، شماره ۱۲، زمستان ۱۳۸۴ش. | ||
* طوسی، محمدبن حسن، النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی، بیروت، دار الکتاب العربی، بی‌تا. | * طوسی، محمدبن حسن، النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی، بیروت، دار الکتاب العربی، بی‌تا. | ||
* علوی، سیداحمد (گردآوری)، راهنمای مصور سفر زیارتی عراق، قم، معروف، ۱۳۸۹ش. | * علوی، سیداحمد (گردآوری)، راهنمای مصور سفر زیارتی عراق، قم، معروف، ۱۳۸۹ش. | ||
* غلامی، طاهره، «نگاهی به نخستین تفسیر جامع و کامل جهان تشیع؛ مروری بر کتاب شیخ طوسی و تفسیر تبیان»، در مجله کتاب ماه دین، شماره ۱۷۶، خرداد ۹۱. | * غلامی، طاهره، «نگاهی به نخستین تفسیر جامع و کامل جهان تشیع؛ مروری بر کتاب شیخ طوسی و تفسیر تبیان»، در مجله کتاب ماه دین، شماره ۱۷۶، خرداد ۹۱. | ||