پرش به محتوا

شیخ طوسی: تفاوت میان نسخه‌ها

۵۰۷ بایت اضافه‌شده ،  ‏۴ ژوئیهٔ ۲۰۱۷
جز
اصلاح کلی ازجمله اضافه کردن لینک سال ها
imported>Hasaninasab
جز (اصلاح کلی ازجمله اضافه کردن لینک سال ها)
خط ۹: خط ۹:
| نسب              =
| نسب              =
| خویشاوندان سرشناس =[[ابوعلی طوسی]]
| خویشاوندان سرشناس =[[ابوعلی طوسی]]
| تاریخ تولد        =[[رمضان]] ۳۸۵ق.
| تاریخ تولد        =[[رمضان]] [[سال ۳۸۵ هجری قمری|۳۸۵ق]].
| شهر تولد          = [[طوس]]
| شهر تولد          = [[طوس]]
| کشور تولد        =
| کشور تولد        =
| محل تحصیل        =[[بغداد]]
| محل تحصیل        =[[بغداد]]
| محل زندگی        =[[خراسان]]، [[بغداد]]، [[نجف]]
| محل زندگی        =[[خراسان]]، [[بغداد]]، [[نجف]]
| تاریخ وفات        =شب دوشنبه  [[۲۲ محرم]] ۴۶۰ق.
| تاریخ وفات        =شب دوشنبه  [[۲۲ محرم]] [[سال ۴۶۰ هجری قمری|۴۶۰ق]].
| شهر وفات          =
| شهر وفات          =
| محل دفن          = [[مسجد شیخ طوسی]]
| محل دفن          = [[مسجد شیخ طوسی]]
خط ۳۶: خط ۳۶:
شیخ طوسی در [[رمضان]] ۳۸۵ هجری قمری، ۴ سال پس از وفات [[شیخ صدوق]] در [[طوس]] یکی از شهرهای مهم [[خراسان بزرگ|خراسان]] متولد شد.<ref>آقابزرگ، طبقات اعلام الشیعة، ص۱۶۱.</ref> [[کنیه]] او ابوجعفر است که گاهی در برابر [[شیخ کلینی]] و [[شیخ صدوق]] که کنیه هر دوی آنها ابوجعفر بود به او ابوجعفر ثالث می‌گویند.
شیخ طوسی در [[رمضان]] ۳۸۵ هجری قمری، ۴ سال پس از وفات [[شیخ صدوق]] در [[طوس]] یکی از شهرهای مهم [[خراسان بزرگ|خراسان]] متولد شد.<ref>آقابزرگ، طبقات اعلام الشیعة، ص۱۶۱.</ref> [[کنیه]] او ابوجعفر است که گاهی در برابر [[شیخ کلینی]] و [[شیخ صدوق]] که کنیه هر دوی آنها ابوجعفر بود به او ابوجعفر ثالث می‌گویند.


وی در ۴۰۸ ه‍.ق. در ۲۳ سالگی به [[عراق]] رفت و ۵ سال شاگرد [[شیخ مفید]] (متوفای۴۱۳ق)، ۳ سال شاگرد [[حسین بن عبیدالله غضائری| ابن غضائری]] (متوفای۴۱۱) و نیز شاگرد [[ابن حاشر|ابن حاشر بزاز]]، [[ابن ابی جید]]، و [[ابن الصلت]] بود. بعضی از مشایخ وی و [[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]] (۳۷۲-۴۵۰ق) مشترکند. او [[سید مرتضی]] (م ۴۳۶) را درک کرد. <ref>آقابزرگ، طبقات اعلام الشیعة، ص۱۶۱.</ref>
وی در ۴۰۸ق. در ۲۳ سالگی به [[عراق]] رفت و ۵ سال شاگرد [[شیخ مفید]] (متوفای [[سال ۴۱۳ هجری قمری|۴۱۳ق]])، ۳ سال شاگرد [[حسین بن عبیدالله غضائری| ابن غضائری]] (متوفای [[سال ۴۱۱ هجری قمری|۴۱۱ق]]) و نیز شاگرد [[ابن حاشر|ابن حاشر بزاز]]، [[ابن ابی جید]]، و [[ابن الصلت]] بود. بعضی از مشایخ وی و [[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]] ([[سال ۳۷۲ هجری قمری|۳۷۲]]-[[سال ۴۵۰ هجری قمری|۴۵۰]]ق) مشترکند. او [[سید مرتضی]] (م [[سال ۴۳۶ هجری قمری|۴۳۶]]) را درک کرد. <ref>آقابزرگ، طبقات اعلام الشیعة، ص۱۶۱.</ref>


[[خلیفه]] [[عباسیان|عباسی]]، [[القائم بامر الله]]، کرسی [[علم کلام]] [[بغداد]] را بدو سپرد. در میان شاگردانش ۳۰۰ تن از علما بودند. وی در این جایگاه بود تا اینکه بغداد به دست ترکان [[سلجوقی]] سقوط کرد و در سال ۴۴۷ [[طغرل]] وارد بغداد شد و [[کتابخانه شاپور]] را  سوزاند.
[[خلیفه]] [[عباسیان|عباسی]]، [[القائم بامر الله]]، کرسی [[علم کلام]] [[بغداد]] را بدو سپرد. در میان شاگردانش ۳۰۰ تن از علما بودند. وی در این جایگاه بود تا اینکه بغداد به دست ترکان [[سلجوقی]] سقوط کرد و در سال ۴۴۷ [[طغرل]] وارد بغداد شد و [[کتابخانه شاپور]] را  سوزاند.


در سال ۴۴۸ میان [[شیعیان]] و [[اهل سنت]] درگیری روی داد. [[ابن جوزی]] در حوادث این سال از گریختن ابوجعفر طوسی و غارت شدن خانه‌اش در سال ۴۴۹ سخن می‌گوید. شیخ پس از آن به [[نجف]] هجرت کرد و [[حوزه علمیه نجف]] را بنا نهاد، هرچند گفته‌اند این حوزه قبل از او بوده است.<ref>آقابزرگ، طبقات اعلام الشیعة، صص۱۶۲- ۱۶۱.</ref>
در سال ۴۴۸ق میان [[شیعیان]] و [[اهل سنت]] درگیری روی داد. [[ابن جوزی]] در حوادث این سال از گریختن ابوجعفر طوسی و غارت شدن خانه‌اش در سال [[سال ۴۴۹ هجری قمری|۴۴۹ق]] سخن می‌گوید. شیخ پس از آن به [[نجف]] هجرت کرد و [[حوزه علمیه نجف]] را بنا نهاد، هرچند گفته‌اند این حوزه قبل از او بوده است.<ref>آقابزرگ، طبقات اعلام الشیعة، صص۱۶۲- ۱۶۱.</ref>


شیخ طوسی ۱۲ سال آخر عمرش را در نجف گذراند.<ref>دوانی، سیری در زندگی شیخ طوسی، در هزاره شیخ طوسی، ص۲۰.</ref>
شیخ طوسی ۱۲ سال آخر عمرش را در نجف گذراند.<ref>دوانی، سیری در زندگی شیخ طوسی، در هزاره شیخ طوسی، ص۲۰.</ref>


===خانواده===
===خانواده===
شیخ طوسی فرزندی به نام [[حسن بن محمد بن حسن طوسی|حسن]] داشت که پس از رحلت پدر در [[نجف]] ماند و به [[مرجعیت]] شیعه رسید. شیخ از پسرش حسن، نوه‌ای داشته به نام [[محمد بن حسن بن محمد طوسی|محمد]] که کنیه‌اش، ابوالحسن بوده و او نیز مرجع شیعه و در نجف بوده و در سال ۵۴۰ ق درگذشته است.<ref>الامین، اعیان الشیعة، ج۹، ۱۶۰.</ref>
شیخ طوسی فرزندی به نام [[حسن بن محمد بن حسن طوسی|حسن]] داشت که پس از رحلت پدر در [[نجف]] ماند و به [[مرجعیت]] شیعه رسید. شیخ از پسرش حسن، نوه‌ای داشته به نام [[محمد بن حسن بن محمد طوسی|محمد]] که کنیه‌اش، ابوالحسن بوده و او نیز مرجع شیعه و در نجف بوده و در سال [[سال ۵۴۰ هجری قمری|۵۴۰ق]] درگذشته است.<ref>الامین، اعیان الشیعة، ج۹، ۱۶۰.</ref>


[[پرونده:مسجد شیخ طوسی 1.jpg|بندانگشتی|150px|[[مسجد شیخ طوسی]] در [[نجف]]]]
[[پرونده:مسجد شیخ طوسی 1.jpg|بندانگشتی|150px|[[مسجد شیخ طوسی]] در [[نجف]]]]
خط ۵۷: خط ۵۷:
مشایخ و اساتید شیخ طوسی بسیار بوده‌اند. [[میرزا حسین نوری]] در [[مستدرک الوسائل (کتاب)|مستدرک وسائل الشیعه]]<ref>ج ۳، ص۵۰۹</ref>، ۳۷ نفر را ذکر می‌کند. کسانی که غالبا وی از آنها روایت نقل می‌کند، ۵ نفرند:<ref>شیخ طوسی، نهایه، مقدمه آقابزرگ، صص۳۲-۳۱.</ref>
مشایخ و اساتید شیخ طوسی بسیار بوده‌اند. [[میرزا حسین نوری]] در [[مستدرک الوسائل (کتاب)|مستدرک وسائل الشیعه]]<ref>ج ۳، ص۵۰۹</ref>، ۳۷ نفر را ذکر می‌کند. کسانی که غالبا وی از آنها روایت نقل می‌کند، ۵ نفرند:<ref>شیخ طوسی، نهایه، مقدمه آقابزرگ، صص۳۲-۳۱.</ref>
{{ستون-شروع}}
{{ستون-شروع}}
# [[احمد بن عبدالواحد بن احمد بزاز]]، معروف به ابن حاشر و ابن عبدون متوفای ۴۲۳ق.
# [[احمد بن عبدالواحد بن احمد بزاز]]، معروف به ابن حاشر و ابن عبدون متوفای [[سال ۴۲۳ هجری قمری|۴۲۳ق]].
#احمد بن محمد بن موسی، معروف به [[ابن صلت اهوازی]] متوفای ۴۰۸ق.
#احمد بن محمد بن موسی، معروف به [[ابن صلت اهوازی]] متوفای [[سال ۴۰۸ هجری قمری|۴۰۸ق]].
#[[حسین بن عبیدالله بن غضائری]]، متوفای ۴۱۱ق.
#[[حسین بن عبیدالله بن غضائری]]، متوفای [[سال ۴۱۱ هجری قمری|۴۱۱ق]].
#شیخ ابوالحسین [[علی بن احمد بن محمد بن ابی‌جید]]، متوفای پس از ۴۰۸ق.
#شیخ ابوالحسین [[علی بن احمد بن محمد بن ابی‌جید]]، متوفای پس از [[سال ۴۰۸ هجری قمری|۴۰۸ق]].
#[[شیخ مفید]]، متوفای ۴۱۳ق.
#[[شیخ مفید]]، متوفای [[سال ۴۱۳ هجری قمری|۴۱۳ق]].
{{پایان}}
{{پایان}}
=== شاگردان ===
=== شاگردان ===
خط ۱۰۹: خط ۱۰۹:




== اندیشه ها و جایگاه فکری و مذهبی==
== اندیشه‌ها و جایگاه فکری و مذهبی==
شیخ طوسی از سرآمدان مکتب عقلگرای بغداد بود و روش استادان خود [[سید مرتضی]] و [[شیخ مفید]] را ادامه داد و به کمال رساند. شیخ طوسی در زمینه‌های مختلف علوم دینی به تالیف کتاب پرداخت و از رهگذر نفوذی که در جامعه علمی شیعه یافت و شاگردان بسیاری که تربیت کرد تاثیری دیرپای بر تفکر علمای شیعه گذارد. [[اجتهاد]] و عقلگرایی در [[فقه]] و عقاید شیعه با کوشش‌های شیخ طوسی بین شیعیان شیوه غالب شد و به سیطره روش اخبارگرایی برای چند سده پایان داد.
شیخ طوسی از سرآمدان مکتب عقلگرای بغداد بود و روش استادان خود [[سید مرتضی]] و [[شیخ مفید]] را ادامه داد و به کمال رساند. شیخ طوسی در زمینه‌های مختلف علوم دینی به تالیف کتاب پرداخت و از رهگذر نفوذی که در جامعه علمی شیعه یافت و شاگردان بسیاری که تربیت کرد تاثیری دیرپای بر تفکر علمای شیعه گذارد. [[اجتهاد]] و عقلگرایی در [[فقه]] و عقاید شیعه با کوشش‌های شیخ طوسی بین شیعیان شیوه غالب شد و به سیطره روش اخبارگرایی برای چند سده پایان داد.


خط ۱۲۶: خط ۱۲۶:
شیخ طوسی نویسنده کتاب [[التبیان فی تفسیر القرآن]] است. کتابی که سرمشق تفسیرهای شیعی بعد از خود قرار گرفت. کتاب التبیان نخستین تفسیر کامل قرآن است که به قلم یک شیعه نگاشته شده است و تمام سوره های قرآن را در بر می گیرد. توجه شیخ طوسی به آرای دانشمندان شیعه و سنی و نقد و بررسی آرای تفسیری دیگر مفسران، استفاده از متون ادبی عرب پیش از اسلام و ارائه اطلاعات درباره لغات غریب قرآن و [[اختلاف قرائت]] و مسائل فقهی و کلامی و بلاغی آیات قرآن از جمله ویژگی های کتاب است که آن را با نمونه های پیش از خود متمایز ساخته است. تفسیرها شیعی پیش از شیخ طوسی تنها به نقل روایاتی در تفسیر ایات قران بسنده می کردند. <ref>غلامی، نگاهی به نخستین تفسیر جامع و کامل جهان تشیع، ص۸۵-۸۶</ref>
شیخ طوسی نویسنده کتاب [[التبیان فی تفسیر القرآن]] است. کتابی که سرمشق تفسیرهای شیعی بعد از خود قرار گرفت. کتاب التبیان نخستین تفسیر کامل قرآن است که به قلم یک شیعه نگاشته شده است و تمام سوره های قرآن را در بر می گیرد. توجه شیخ طوسی به آرای دانشمندان شیعه و سنی و نقد و بررسی آرای تفسیری دیگر مفسران، استفاده از متون ادبی عرب پیش از اسلام و ارائه اطلاعات درباره لغات غریب قرآن و [[اختلاف قرائت]] و مسائل فقهی و کلامی و بلاغی آیات قرآن از جمله ویژگی های کتاب است که آن را با نمونه های پیش از خود متمایز ساخته است. تفسیرها شیعی پیش از شیخ طوسی تنها به نقل روایاتی در تفسیر ایات قران بسنده می کردند. <ref>غلامی، نگاهی به نخستین تفسیر جامع و کامل جهان تشیع، ص۸۵-۸۶</ref>


مهم ترین ویژگی روش تفسیری شیخ طوسی را باید رویکرد اجتهادی و عقل گرایانه او در تفسیر قران دانست که با رویکرد یکسره روایی مفسران قبل از او متفاوت است. شیخ طوسی با استناد به آیات قرآنی، قرآن را متنی قابل فهم برای عقل بشر می داند و روایاتی را که تنها راه فهم قرآن را مراجعه به احادیث می دانند، نمی پذیرد.<ref>غلامی، نگاهی به نخستین تفسیر جامع و کامل جهان تشیع، ص۸۶</ref>
مهم‌ترین ویژگی روش تفسیری شیخ طوسی را باید رویکرد اجتهادی و عقل گرایانه او در تفسیر قران دانست که با رویکرد یکسره روایی مفسران قبل از او متفاوت است. شیخ طوسی با استناد به آیات قرآنی، قرآن را متنی قابل فهم برای عقل بشر می داند و روایاتی را که تنها راه فهم قرآن را مراجعه به احادیث می دانند، نمی پذیرد.<ref>غلامی، نگاهی به نخستین تفسیر جامع و کامل جهان تشیع، ص۸۶</ref>


== مطالعه بیشتر ==
== مطالعه بیشتر ==
کاربر ناشناس