پرش به محتوا

چشم‌زخم: تفاوت میان نسخه‌ها

۳۰ بایت حذف‌شده ،  ‏۸ مهٔ ۲۰۱۷
جز
ویرایش
جز (ویرایش)
جز (ویرایش)
خط ۹: خط ۹:
چشم‌زخم با [[حسادت]] پیوند نزدیکی دارد<ref> بوی، ص۲۳۸</ref> در برخی روایات منشأ آن حسد معرفی شده است<ref>مجلسی، بحار الانوار، ج۷۰، ص۲۴۸.</ref> علامه مجلسی گفته است برخی از [[مفسران]]، آیه ۵ [[سوره فلق]] را، که در آن از حسادتِ حسودان یاد شده، در این‌باره می‌دانند.<ref>فخررازی، تفسیرکبیر، ۱۴۲۱ق، ذیل آیه ۵ سوره فلق؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۷۰، ۲۴۸.</ref>
چشم‌زخم با [[حسادت]] پیوند نزدیکی دارد<ref> بوی، ص۲۳۸</ref> در برخی روایات منشأ آن حسد معرفی شده است<ref>مجلسی، بحار الانوار، ج۷۰، ص۲۴۸.</ref> علامه مجلسی گفته است برخی از [[مفسران]]، آیه ۵ [[سوره فلق]] را، که در آن از حسادتِ حسودان یاد شده، در این‌باره می‌دانند.<ref>فخررازی، تفسیرکبیر، ۱۴۲۱ق، ذیل آیه ۵ سوره فلق؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۷۰، ۲۴۸.</ref>


== باور به چشم‌زخم پیش از اسلام==
یهودیان ۹۹ درصد از مرگ‌ها را ناشی از چشم‌زخم می‌دانستند.<ref>وسترمارک، ص۵۶؛ واژه های فرهنگ یهود، ص۱۹۱-۱۹۲.</ref> اعراب در [[دوران جاهلیت]] چشم‌زخم را منحصر در اثر چشم آدمی نمی‌دانستند آن را نتیجه نگاه برخی حیوانات نیز می‌پنداشتند<ref> نک: جاحظ، ج۲، ص۱۳۱-۱۳۲؛ جوادعلی، ج۶، ص۷۵۲.</ref> آنان برای در امان ماندن از چشم‌زخم از تدابیر مختلفی استفاده می‌کردند. به عنوان نمونه هنگامی که تعداد شتران کسی به ۱۰۰۰ می‌رسید یک چشم بهترین شتر خود را کور می‌کرد.<ref>جاحظ، ج۱، ص۱۷.</ref> البته پیش از اعراب دو سنت سامی‌ و هندو آریایی‌ این باورها را داشتند.<ref>نک: وسترمارک، ص۵۵-۵۸؛ د. ایرانیکا، ذیل واژه.</ref> برخی احتمال داده‌اند باورهاى مسلمانان شمال افریقا و [[مغرب (کشور)|مغرب]] در این باره، بیشتر تحت تأثیر باورهاى اروپا بوده است.<ref> نک: وسترمارک، ص۵۶.</ref>
== آیا چشم زخم واقعیت دارد؟==
== آیا چشم زخم واقعیت دارد؟==
=== قرآن===
=== قرآن===
خط ۱۹: خط ۱۷:
=== در روایات===
=== در روایات===
چشم‌زخم در روایات فریقین وارد شده است. بر پایه روایاتی که در منابع حدیثی [[اهل‌سنت]] از ییامبر(ص) نقل شده، چشم‌زخم واقعیت دارد در یکی از این احادیث بلا فاصله پس از ذکر آن، از [[خال‌کوبی]] نهی شده است.{{یادداشت|برخی احتمال داده‌اند از آن روی که احتمالا خال‌کوبی برای دفع چشم‌زخم انجام می‌شده در این حدیث مطرح شده است}} و در دیگری گفته شده اگر چیزی می‌توانست بر [[قضا و قدر]] سبقت گیرد، چشم‌زخم بود. این احادیث در برخی منابع شیعه از [[امام رضا(ع)]] و [[امام صادق(ع)]] نیز نقل شده‌اند{{مدرک}} و همچنین در روایاتی از [[امامان شیعه]] به واقعیت داشتن آن تصریح و راه‌های برای محفوظ ماندن از شر آن توصیه شده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ج۶۰، ص۲۵-۲۶.</ref>
چشم‌زخم در روایات فریقین وارد شده است. بر پایه روایاتی که در منابع حدیثی [[اهل‌سنت]] از ییامبر(ص) نقل شده، چشم‌زخم واقعیت دارد در یکی از این احادیث بلا فاصله پس از ذکر آن، از [[خال‌کوبی]] نهی شده است.{{یادداشت|برخی احتمال داده‌اند از آن روی که احتمالا خال‌کوبی برای دفع چشم‌زخم انجام می‌شده در این حدیث مطرح شده است}} و در دیگری گفته شده اگر چیزی می‌توانست بر [[قضا و قدر]] سبقت گیرد، چشم‌زخم بود. این احادیث در برخی منابع شیعه از [[امام رضا(ع)]] و [[امام صادق(ع)]] نیز نقل شده‌اند{{مدرک}} و همچنین در روایاتی از [[امامان شیعه]] به واقعیت داشتن آن تصریح و راه‌های برای محفوظ ماندن از شر آن توصیه شده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ج۶۰، ص۲۵-۲۶.</ref>
===ادیان دیگر===
یهودیان ۹۹ درصد از مرگ‌ها را ناشی از چشم‌زخم می‌دانستند.<ref>وسترمارک، ص۵۶؛ واژه های فرهنگ یهود، ص۱۹۱-۱۹۲.</ref> اعراب در [[دوران جاهلیت]] چشم‌زخم را منحصر در اثر چشم آدمی نمی‌دانستند آن را نتیجه نگاه برخی حیوانات نیز می‌پنداشتند<ref> نک: جاحظ، ج۲، ص۱۳۱-۱۳۲؛ جوادعلی، ج۶، ص۷۵۲.</ref> آنان برای در امان ماندن از چشم‌زخم از تدابیر مختلفی استفاده می‌کردند. به عنوان نمونه هنگامی که تعداد شتران کسی به ۱۰۰۰ می‌رسید یک چشم بهترین شتر خود را کور می‌کرد.<ref>جاحظ، ج۱، ص۱۷.</ref> البته پیش از اعراب دو سنت سامی‌ و هندو آریایی‌ این باورها را داشتند.<ref>نک: وسترمارک، ص۵۵-۵۸؛ د. ایرانیکا، ذیل واژه.</ref> برخی احتمال داده‌اند باورهاى مسلمانان شمال افریقا و [[مغرب (کشور)|مغرب]] در این باره، بیشتر تحت تأثیر باورهاى اروپا بوده است.<ref> نک: وسترمارک، ص۵۶.</ref>
===از نظر علمی===
===از نظر علمی===
خواجه نصیرالدین طوسی در شرح اشارات گفته که ابن سینا چشم‌زخم را از امور ظنی می‌دانسته است <ref>شرح اشارات، ج۳، ص۴۱۷.</ref> اما [[ملاصدرا]] گفته که برخی نفوس در قوه وهمیه به‌ حدی می‌رسند که می‌توانند در مواد خارجی تأثیر بگذارند و چشم‌زخم نیز به همین مقوله تعلق دارد.<ref>ملاصدرا، شرح اصول کافی، ج۲، ص۴۴۲.</ref> همچنین برخی از دانشمندان معتقدند در چشم‌ها نیروی مغناطیسی‌ای  نهفته است که می‌توان با تمرین و ممارست آن را پرورش داد.
خواجه نصیرالدین طوسی در شرح اشارات گفته که ابن سینا چشم‌زخم را از امور ظنی می‌دانسته است <ref>شرح اشارات، ج۳، ص۴۱۷.</ref> اما [[ملاصدرا]] گفته که برخی نفوس در قوه وهمیه به‌ حدی می‌رسند که می‌توانند در مواد خارجی تأثیر بگذارند و چشم‌زخم نیز به همین مقوله تعلق دارد.<ref>ملاصدرا، شرح اصول کافی، ج۲، ص۴۴۲.</ref> همچنین برخی از دانشمندان معتقدند در چشم‌ها نیروی مغناطیسی‌ای  نهفته است که می‌توان با تمرین و ممارست آن را پرورش داد.