ثقل اکبر: تفاوت میان نسخه‌ها

'''ثِقْل اکبر''' وصفی که [[پیامبر(ص)]] برای [[قرآن]] به کار برده است. بر اساس [[حدیث ثقلین]]، پيامبر(ص)، قرآن و [[عترت]] را برای هدایت امت خود به یادگار گذاشت. در برخی از نقل‌های این حدیث، قرآن، ثقل اکبر و عترت، [[ثقل اصغر]] معرفی شده است.

ثِقْل به معنای سنگین و بار گران است. ثَقَل به معنای هر چیز با ارزش وگران‌بهاست. <ref>ابن منظور، لسان العرب، ج۲، ص۱۱۲؛ فیروزآبادی، القاموس المحیط، ج۳، ص۴۶۸؛ حسینی دشتی، معارف و معاریف،۱۳۷۹ش، ج۴،ص ۱۵.</ref>

پیامبر در [[حدیث ثقلین]] فرمود: من در ميان شما دو ذخيره نفيس بر جاى می‌گذارم: ذخيره بزرگ‌تر و ذخيره كوچك‌تر. اما بزرگ‌تر كتاب پروردگار من است، و اما كوچك‌‎تر[[عترت]] من است، يعنى اهل بيتم. حرمت مرا درباره آنها نگاه داريد، كه اگر به آنها تمسك جوييد، هرگز گمراه نخواهيد شد.<ref>عیاشی، تفسیرالعیاشی، ۱۳۸۰ق، ج۱، ص۵</ref>

همچنین پیامبر در [[خطبه غدیر]]، قرآن را به عنوان ثقل اکبر و عترت را به عنوان ثقل اصغر معرفی کرد و فرمود این دو هرگز از هم جدا نخواهند شد تا این که در [[حوض کوثر]] بر من وارد شوند. <ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص ۱۱۲</ref>

[[امام على(ع) ]]، نیز در دو مورد از قرآن به عنوان ثقل اکبر یاد کرده است:

* در خطبه‌ای فرمود: «به ثقل أکبر، یعنی قرآن عمل کردم و ثقل أصغر را در میان شما گذاردم»<ref>نهج البلاغه، خطبه۸۷.</ref>

*در توصیه به [[کمیل بن زیاد نخعی|کمیل]] نیز فرمود:« اى كمیل ما ثقل اصغریم و قرآن، ثقل اكبر است. ثقل اكبر گواه ثقل اصغر و ثقل اصغر شاهد ثقل اكبر است. هر یك از این دو ملازم دیگرى است و از هم جدا نمى‌شود تا آنكه بر خداوند متعال وارد شوند و او بین این دو ثقل و بین بندگان خود حكم كند».<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۳۹۰ق، ج۷۴، ص۳۷۵</ref>

دانشمندان شیعه درباره این‌که چرا پيامبر(ص)، كتاب خدا را با عنوان «ثقل اكبر» و عترت را با عنوان «ثقل اصغر» نامیده است، آورده‌اند: قرآن، بزرگ‌تر از عترت است؛ زيرا عترت تابع و پيرو قرآن است.<ref>بحرانی، شرح نهج البلاغه،۱۴۰۴ق، ج۲،ص ۱۸۷</ref> برخی هم نوشته‌اند: چون قرآن [[معجزه]] رسالت و اساس دين به حساب می‌آید؛ از عترت بزرگ‌تر است.<ref>خویی، مِنْهاجُ البَراعه، ۱۴۰۰ق، ج۵ ص۲۳۴</ref>

*ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب ، بیروت، دار احیاء التراث العربی بیروت ۱۴۱۱ ق.

*بحرانی، ابن میثم، شرح نهج البلاغه ، قم مطبعه حیدری، ۱۴۰۴ق.  

*حسینی دشتی،سید مصطفی، معارف ومعاریف دایره‌المعارف جامع اسلامی، تهران، موسسه فرهنگی آرایه، ۱۳۷۹ ش.

*خویی،میرزا حبیب الله، مِنْهاجُ البَراعه فی شَرْح نَهجُ البَلاغَة، تصحیح سید ابراهیم میانجی ، تهران مکتبة الاسلامیة،۱۴۰۰ ق.

*عیاشی،محمّد بن ‏مسعود، تفسیرالعیاشی، تحقیق: سید هاشم رسولى محلاتى‏، چاپخانه علمیه‏، تهران‏، ۱۳۸۰ق.

*فیروز آبادی، القاموس المحیط، دار احیاء التراث العربی، بیروت ۱۴۱۲.

*مجلسی، محمد باقر، بحارالأنوار، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۹۰ ق.

*یعقوبی، احمد، تاریخ یعقوبی، بیروت، دار صادر، (بی تا).