کافر ذمی: تفاوت میان نسخه‌ها

غیرمسلمانانی که در جامعه اسلامی زندگی می‌کنند و تابعیت دولت اسلامی را پذیرفته و به قواعد شهروندی تن داده‌اند، کافر ذمّی نامیده می‌شوند. ذمّه به‌معنای تعهد و ضمانت است و ذمّی، کافری است که به رعایت قوانین کشور اسلامی، تعهد سپرده و آنها را پذیرفته است.<ref>عزیزان، حقوق و تکالیف شهروندان غیر مسلمان‌ در‌ جامعه اسلامی، ۱۳۹۲ش.</ref> به گفته فقیهان مسلمان، کافر ذمی [[اهل کتاب]] را شامل می‌شود؛ یعنی یهودیان و مسیحیان. همچنین کسانی که آسمانی‌بودن دینشان مشکوک است، اما اهل کتاب محسوب می‌شوند؛ مانند زرتشتیان.<ref>نجفی، جواهرالکلام، بیروت، ج۲۱، ص۲۲۷، ۲۲۸؛ محقق حلی، شرایع‌الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۹۸.</ref>

ذمه قراردادی است که میان دولت اسلامی حاکم و [[اهل کتاب]] منعقد می‌شود و بر اساس آن دو طرف توافق می‌کنند که اهل کتاب همچنان بر دین خود باقی بمانند و در عوض شرایط دولت اسلامی را بپذیرند. از جمله این شرایط می‌توان پرداخت جزیه را نام برد. همچنین دولت اسلامی متعهد می‌گردد که طرف دیگر قرارداد ذمه را در کنف حمایت خود بگیرد و از آن‌ها دفاع کند پس از انعقاد قرارداد، به اهل کتابی که ملتزم به رعایت شرایط قرارداد می‌شوند ذمی یا اهل ذمه گفته می‌شود. کلمة ذمه در لغت در معنای عهد و امان به کار می‌رو و کفاری که با دولت اسلامی عقد ذمه منعقد کرده‌اند ذمی خواند می‌شوند.<ref>سلیمی، عبدالحکیم، اقلّیت‌ها و حقوق آن‌ها در اسلام، فصلنامه معرفت، شماره ۹۳، ۱۳۸۴.</ref> در دوران معاصر با توجه به مفهوم حقوق شهروندی در قوانین کشورها، قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نسبت به قرارداد ذمه مسکوت است و اجرا نمی‌شود.<ref>ناصری مقدم، تحوّل‌پذیری قرارداد ذمّه با پیدایش حقوق شهروندی مُدرن، ۱۳۹۵ش.</ref>