کاربر ناشناس
فاطمه دختر امام حسین(ع): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Salvand جز (←در سوگ حسن مثنی: ویرایش نگارشی) |
imported>Foadian بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
}} | }} | ||
{{سوگواری محرم}} | {{سوگواری محرم}} | ||
'''فاطمه بنت حسین بن علی بن ابی‌طالب(ع)''' بزرگ‌ترین دختر [[امام حسین(ع)]]. مادرش [[ام اسحق دختر طلحه بن عبیدالله تیمی|امّ اسحاق]] دختر [[طلحة بن عبیدالله]] است.<ref> | '''فاطمه بنت حسین بن علی بن ابی‌طالب(ع)''' بزرگ‌ترین دختر [[امام حسین(ع)]]. مادرش [[ام اسحق دختر طلحه بن عبیدالله تیمی|امّ اسحاق]] دختر [[طلحة بن عبیدالله]] است.<ref>ابن سعد،الطبقات الکبری، ۱۴۰۵ق، ج۸، ص۴۷۳؛ابن عساکر، تاریخ دمشق، ۱۴۲۱ق،ج۷۰، ص ۱۵؛ مفید، الارشاد،۱۳۵۱ش، ج ۲، ص ۴۹۱؛مجلسی، بحارالانوار،۱۴۰۳ق، ج ۴۵، ص ۳۲۹.</ref> فاطمه در [[واقعه کربلا]] حضور داشت و [[اسیران کربلا|اسیر]] شد و در [[کوفه]] [[خطبه]] خواند و کوفیان را نکوهش کرد. بنابر حدیث [[امام باقر(ع)]]، [[امام حسین(ع)]] قبل از [[شهادت]]، [[ودایع امامت]] و وصایای مکتوب خود را به او سپرد و او بعداً آنها را به [[امام سجاد]](ع) داد.<ref>صفّار قمی، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۸۵؛ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۰۳.</ref> فاطمه از پدرش و برادرش امام سجاد(ع) روایت نقل کرده است. | ||
==معرفی== | ==معرفی== | ||
فاطمه دختر [[امام حسین علیه السلام|حسین بن علی بن ابی‌طالب(ع)]] و [[ام اسحاق دختر طلحه بن عبیدالله تیمی|ام‌اسحاق]] دختر [[طلحه بن عبیدالله]] است.<ref>مفید، | فاطمه دختر [[امام حسین علیه السلام|حسین بن علی بن ابی‌طالب(ع)]] و [[ام اسحاق دختر طلحه بن عبیدالله تیمی|ام‌اسحاق]] دختر [[طلحه بن عبیدالله]] است.<ref>مفید، الارشاد،۱۳۵۱ش، ج ۲، ص ۴۹۱؛ مجلسی، بحارالانوار،۱۴۰۳ق، ج ۴۵، ص ۳۲۹؛ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۰۵ق، ج۳، ص ۲۱۴.</ref> تاریخ دقیق تولد فاطمه مشخص نیست؛ ولی چون مادرش، نخست همسر [[امام حسن(ع)]] بود و بعد از شهادت وی (۴۹ یا ۵۰ق)، به همسری امام حسین(ع) درآمد، تولد وی بعد از شهادت [[امام حسن(ع)]] بوده است؛ بنابراین می‌توان احتمال قوی داد در سال [[سال ۵۱ هجری قمری|۵۱ هجری]] به دنیا آمده است.<ref>محمدی ری شهری، دانشنامه امام حسین(ع)، ۱۳۸۸ش، ج۱،ص۳۵۱</ref> فاطمه را بزرگ‌ترین دختر امام حسین(ع) دانستنه‌اند.<ref>طبری،تاریخ الطبری،۱۹۶۷م، ج۵، ص۴۶۴؛ ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۵ق، ج۴، ص۸۶.</ref> نقل شده است امام حسین(ع) از میان دو دخترش (فاطمه و [[سکینه دختر امام حسین (ع)|سکینه]])، فاطمه را شبیه‌ترینِ آن دو به [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه بنت رسول الله]] خواند. این هنگامی بود که [[حسن مثنی|حسن مُثَنّی]] ـ فرزند امام حسن(ع) ـ فاطمه را از امام حسین(ع) خواستگاری کرد.<ref>رجوع کنید به: مفید، الارشاد،۱۳۵۱ش، ج۲، ص۲۵. اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۹۸۵م، ص۱۲۲.</ref> فاطمه و حسن مثنی پیش از [[واقعه کربلا]] ازدواج کردند.<ref>ابن عساکر، تاریخ دمشق، ۱۴۲۱ق، ج۷۰، ص۱۷؛ابن قتیبه، المعارف ،۱۳۹۰ق، ص۲۱۳؛ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۰۵ق، ج۸، ص ۴۷۳.</ref>۱ | ||
== حضور در کربلا و اسارت == | == حضور در کربلا و اسارت == | ||
فاطمه و همسرش [[حسن مثنی|حسن مُثَنّی]] در [[واقعه عاشورا]] حضور داشتند.<ref>مفید، الارشاد، | فاطمه و همسرش [[حسن مثنی|حسن مُثَنّی]] در [[واقعه عاشورا]] حضور داشتند.<ref>مفید، الارشاد، ۱۳۵۱ش، ج۲، ص۲۵ و ۱۲۱.</ref> حسن در [[روز عاشورا]] همراه [[امام حسین(ع)|امام حسین(ع)]] شجاعانه جنگید و زخمی و اسیر شد. دایی‌اش، [[اسماء بن خارجه فزاری]] وی را نجات داد. او در [[کوفه]] تحت درمان قرار گرفت و با بازیافتن سلامت خود به [[مدینه]] بازگشت.<ref> رجوع کنید به مفید، الارشاد، ۱۳۵۱ش، ج۲، ص۲۵؛ ابن‌طاووس، لهوف،۱۳۷۸ش، ص۶۳.</ref> | ||
فاطمه به همراه دیگر اعضای خاندان امام حسین(ع)، به اسارت به [[کوفه]] و [[شام]] برده شد.<ref>ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۵ق،ج۴، ص۸۶؛ مفید، الارشاد، ۱۳۵۱ش،ج ۲، ص ۱۲۱</ref> برخی از ماجراهای هجوم به خیمه‌ها و دوران اسارت [[اهل بیت(ع)|اهل بیت]] [[پیامبر(ص)|پیامبر(ص)]] از او نقل شده است.<ref>ر.ک: صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۱۶۴؛ مفید، الارشاد، ۱۳۵۱ش، ج۲، ص۱۲۱.</ref> میان او و [[یزید]] در دربار شام سخنانی رد و بدل گردید.<ref>ر.ک: طبری،تاریخ الطبری،۱۹۶۷م، ج ۵، ص ۴۶۴</ref> [[احمد بن علی طبرسی]]، بحث‌های او با اهل [[کوفه]] را آورده است.<ref>طبرسی،الاحتجاج،۱۴۱۶ق، ج ۲، ص ۲۷۲۹.</ref> | |||
فاطمه به همراه دیگر اعضای خاندان امام حسین(ع)، به اسارت به [[کوفه]] و [[شام]] برده شد.<ref>ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، | |||
==جایگاه== | ==جایگاه== | ||
===انتقال ودایع امامت=== | ===انتقال ودایع امامت=== | ||
بنابر حدیثی از [[امام باقر(ع)]]، [[امام حسین(ع)]] قبل از شهادت، [[ودایع امامت]] و وصایای مکتوب خود را به فاطمه سپرد و او بعدا آنها را به [[امام سجاد]](ع) تحویل داد.<ref>صفّار قمی، بصائر الدرجات، ص۱۸۵؛ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص ۳۰۳.</ref> | بنابر حدیثی از [[امام باقر(ع)]]، [[امام حسین(ع)]] قبل از شهادت، [[ودایع امامت]] و وصایای مکتوب خود را به فاطمه سپرد و او بعدا آنها را به [[امام سجاد]](ع) تحویل داد.<ref>صفّار قمی، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۸۵؛ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص ۳۰۳.</ref> | ||
=== روایت حدیث === | === روایت حدیث === | ||
فاطمه از [[تابعین]] و از راویان حدیث بوده است او از پدرش امام حسین(ع) و [[عبدالله بن عباس]] و [[اسماء دختر عمیس|اسماء بنت عُمَیس]]، روایت کرده است.<ref> | فاطمه از [[تابعین]] و از راویان حدیث بوده است او از پدرش امام حسین(ع) و [[عبدالله بن عباس]] و [[اسماء دختر عمیس|اسماء بنت عُمَیس]]، روایت کرده است.<ref>ابن عساکر، تاریخ دمشق، ۱۴۲۱ق، ج ۷۰، ص ۱۰؛ مزّی، تهذیب الکمال، ۱۴۰۵ق،ج ۳۵، ص ۲۵۴-۲۵۵.</ref> | ||
نقل شده است که وی از مادر بزرگش [[فاطمه(س)|حضرت فاطمه(س)]]، دختر [[پیامبر(ص)]]، به صورت [[مرسل]] روایت کرده است، و نیز از پدرش [[حسین بن علی]](ع) و عمه‌اش [[زینب دختر امام علی|زینب(س)]] دختر [[امام علی]](ع) و برادرش [[علی بن الحسین]](ع) و [[عبدالله بن عباس]] و [[عایشه]] و [[اسما بنت عمیس]] و [[بلال]] نیز به گونه [[مرسل]]، روایت کرده است.<ref>ابن عساکر، تاریخ | نقل شده است که وی از مادر بزرگش [[فاطمه(س)|حضرت فاطمه(س)]]، دختر [[پیامبر(ص)]]، به صورت [[مرسل]] روایت کرده است، و نیز از پدرش [[حسین بن علی]](ع) و عمه‌اش [[زینب دختر امام علی|زینب(س)]] دختر [[امام علی]](ع) و برادرش [[علی بن الحسین]](ع) و [[عبدالله بن عباس]] و [[عایشه]] و [[اسما بنت عمیس]] و [[بلال]] نیز به گونه [[مرسل]]، روایت کرده است.<ref>ابن عساکر، تاریخ دمشق،۱۴۲۱ق، ج۷۰، ص۱۰؛ تهذیب الکمال، ج۳۵، ص۲۵۴؛</ref> | ||
پسران فاطمه، عبدالله، حسن و ابراهیم، پسران حسن بن حسن (نوه‌های فاطمه)، محمد بن عبدالله بن عمرو، شیبه بن نعامه، یعلی بن ابی یحیی، عایشه دختر طلحه، عماره بن غزیه، ام ابی مقداد هشام بن زیاد، و ام الحسن دختر جعفر بن حسن بن حسن، از او روایت کرده‌اند.<ref>ابن عساکر، تاریخ | پسران فاطمه، عبدالله، حسن و ابراهیم، پسران حسن بن حسن (نوه‌های فاطمه)، محمد بن عبدالله بن عمرو، شیبه بن نعامه، یعلی بن ابی یحیی، عایشه دختر طلحه، عماره بن غزیه، ام ابی مقداد هشام بن زیاد، و ام الحسن دختر جعفر بن حسن بن حسن، از او روایت کرده‌اند.<ref>ابن عساکر، تاریخ دمشق،۱۴۲۱ق، ج۷۰، ص۱۰؛ تهذیب الکمال، ج۳۵، ص۲۵۴؛</ref> | ||
فاطمه را [[ثقه]] و از [[طبقات راویان|طبقه چهارم راویان]] دانسته‌اند.<ref>تقریب التهذیب، ج۲، ص۶۵۷</ref> | فاطمه را [[ثقه]] و از [[طبقات راویان|طبقه چهارم راویان]] دانسته‌اند.<ref>تقریب التهذیب، ج۲، ص۶۵۷</ref> | ||
| خط ۷۶: | خط ۷۴: | ||
== وفات == | == وفات == | ||
گفته شده است فاطمه دختر امام حسین(ع) در حدود سال ۱۱۷ هجری و در مدینه درگذشت.<ref> | گفته شده است فاطمه دختر امام حسین(ع) در حدود سال ۱۱۷ هجری و در مدینه درگذشت.<ref> | ||
[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/3515 سبط ابن جوزی، تذکره الخواص، ۱۳۷۶ش، ص۲۵۱.]</ref> همچنین برخی از مورخان بدون اشاره به تاریخ وفات، گفته‌اند او در هنگام وفات، نود سال داشته است.<ref>ابن‌حِبّان، ج ۵، ص ۳۰۱.</ref> در دیگر منابع آمده وی در زمان [[خلافت]] [[هشام بن عبدالملک]] (حکومت: ۱۰۵ـ۱۲۵ق) درگذشت.<ref> | [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/3515 سبط ابن جوزی، تذکره الخواص، ۱۳۷۶ش، ص۲۵۱.]</ref> همچنین برخی از مورخان بدون اشاره به تاریخ وفات، گفته‌اند او در هنگام وفات، نود سال داشته است.<ref>ابن‌حِبّان، ج ۵، ص ۳۰۱.</ref> در دیگر منابع آمده وی در زمان [[خلافت]] [[هشام بن عبدالملک]] (حکومت: ۱۰۵ـ۱۲۵ق) درگذشت.<ref>ابن‌عساکر،۱۴۲۱ق، ج ۷۰، ص ۱۷.</ref> قبری در [[قبرستان باب الصغیر]] به وی منسوب است.[http://islamicshrines.net/?p=183 زیارتگاه‌های اهل بیت و اصحاب ائمه (ع) در سوریه نوشته احمد خامه‌یار] فصلنامه وقف میراث جاویدان، شماره ۷۶، زمستان ۱۳۹۰، صص۸۷-۱۲۶ | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
| خط ۸۵: | خط ۸۳: | ||
* ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، بیروت، دار صادر، ۱۳۸۵ق/۱۹۶۵م. | * ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، بیروت، دار صادر، ۱۳۸۵ق/۱۹۶۵م. | ||
* ابن‌سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، بیروت، دار بیروت، ۱۴۰۵ق. | * ابن‌سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، بیروت، دار بیروت، ۱۴۰۵ق. | ||
* ابن‌عساکر، تاریخ مدینة دمشق، چاپ علی شیری، بیروت | * ابن‌عساکر، تاریخ مدینة دمشق، چاپ علی شیری، بیروت ،۱۴۲۱ق. | ||
* ابن‌قتیبه، المعارف، چاپ محمداسماعیل عبداللّه صاوی، بیروت ۱۳۹۰/۱۹۷۰. | * ابن‌قتیبه، المعارف، چاپ محمداسماعیل عبداللّه صاوی، بیروت ۱۳۹۰/۱۹۷۰. | ||
* اصفهانی، ابوالفرج، مقاتل الطالبیین، به تحقیق کاظم المظفر، نجف اشرف، المکتبة الحیدریه، ۱۳۸۵ق/۱۹۶۵م. | * اصفهانی، ابوالفرج، مقاتل الطالبیین، به تحقیق کاظم المظفر، نجف اشرف، المکتبة الحیدریه، ۱۳۸۵ق/۱۹۶۵م. | ||