شب ضربت‌خوردن امام علی(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

[[پرونده:ضربت خوردن.jpg|بندانگشتی|400px|نقاشی ضربت خوردن علی(ع)، اثر یوسف عبدی‌نژاد]]

'''شب ضربت خوردن امام علی (ع)''' به شامگاه [[۱۸ رمضان]] و شب [[۱۹ رمضان]] گفته می‌شود. در سحرگاه ۱۹ رمضان [[سال ۴۰ هجری قمری|سال ۴۰ق]] امام علی (ع)، امام اول [[شیعه|شیعیان]] با ضربه شمشیر زخمی شد. این واقعه در [[مسجد کوفه]] توسط [[ابن ملجم مرادی]] اتفاق افتاد و به [[شهادت]] امام علی (ع) در روز [[۲۱ رمضان]] انجامید.

[[امام علی(ع)]] در شب [[۱۹ رمضان]] میهمان دخترش [[ام کلثوم دختر حضرت علی|ام کلثوم]] بود.<ref>حسینی مطلق، شهید تنها، ۱۳۸۶ق، ص۱۱۴</ref> ابن سعد از [[امام حسن مجتبی(ع)]]  نقل کرده است که امام علی(ع)، در این شب [[پیامبر اکرم(ص)]] را در خواب دید و از ظلم‌هایی که به او شد، گلایه کرد. پیامبر(ص) به او سفارش کرد که مردم را نفرین کن و علی (ع) نیز چنین دعا کرد: خدایا به‌جاى ايشان بهترين اشخاص را بمن بده و به‌جاى من بدترين كس را بر آنها بگمار»<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۳، ص ۲۶</ref>و نیز در [[نهج البلاغه]] <ref>فيض الاسلام اصفهانى، على‌نقى، نهج البلاغه، ج۱، ص۱۶۵، قصار ۶۹</ref> سید رضی آن را نقل کرده است.

=== قاتلان امام علی ===

به گفته ابن سعد در الطبقات الکبری [[ابن ملجم مرادی]] با بَرَک بن عبیدالله تمیمی و عمرو بن بکر تمیمی قرار گذاشتند که امام علی(ع)، [[معاویه]] و [[عمرو بن عاص]] را به قتل برسانند. ابن ملجم به [[کوفه]] آمد و با زنی به نام [[قطام بنت شجنه بن عدی|قطام دختر شجنه بن عدی]] آشنا شد و از او خواستگاری کرد. قطام بخشی از مهریه خود را قتل امام علی(ع) قرار داد و ابن ملجم نیز گفت که به همین منظور به کوفه آمده است. او شب ۱۹ را در منزل [[اشعث بن قیس کندی]] گذراند. شمشیر خود را زهرآلود کرد و در سحرگاه ۱۹ رمضان، در [[مسجد کوفه]] امام علی را مضروب کرد. در این کار [[شبیب بن بجره اشجعی]] نیز ابن ملجم را همراهی می‌کرد.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۳، ص ۲۵-۲۸</ref> در پاره ای از منابع تاریخی است که ضربت ابن ملجم به همان جایی از سر امام خورد که در جنگ خندق(احزاب) ضربت شمشیر عمروبن عبدود اصابت کرده بود.{{یادداشت| فضربه على رأسه فوقعت الضربة على ضربة عمرو بن ود يوم الخندق بين يدي رسول اللّه (صلّى الله عليه و آله و سلّم) المحدث الإربلي، كشف الغمة في معرفة الأئمة، ج۱، ص۴۱۶}}

=== زمان ضربت خوردن===

روایاتی وجود دارد که امام هنگامی که وارد مسجد شد مورد حمله واقع شد، <ref>ابن ابی الدنیا، مقتل امام امیرالمومنین، ۱۴۱۱ق، ص۲۹، ۳۵.</ref> نقل‌های دیگری حاکی از آن است که امام در حال بیدار کردن مردم برای نماز بود.<ref>ابن ابی الدنیا، مقتل امام امیرالمومنین، ۱۴۱۱ق، ص ۲۸، ۳۳</ref> در مقابل از [[میثم تمار]] نقل شده که امام علی در حال نماز بود که ابن ملجم بر سر او ضربه زد<ref>ابن ابی الدنیا، مقتل امام امیرالمومنین، ۱۴۱۱ق، ص۳۰</ref> جعدة بن هبیره{{یادداشت|جعدة بن هبیره مخزومی، خواهرزاده امیرمؤمنان [پسر‌ ام‌هانی] و از افراد مورد اعتماد امام و از کارگزاران حضرت بود. او را فقیهى دانشمند، سلحشورى دلیر، وناطقى زبردست برشمرده‌اند. امام علی (علیه‌السّلام) پس از نبرد بصره جعده را به سمت کارگزاری به خراسان فرستاد. گفته شده اُم‌حسن دختر امیرمؤمنان همسر جعده بوده است نامش در کنار بزرگان از صحابه حاضر در جنگ صفین نیز ذکر شده است. المحمدي الري شهري، موسوعة الإمام عليّ بن أبي طالب (ع) في الكتاب و السُّنَّة و التّاريخ، ج۳، ص۲۷۲ 272http://shiastudies.com/fa/73292/%D8%AC%D8%B9%D8%AF%D9%87-%D8%A8%D9%86-%D9%87%D8%A8%DB%8C%D8%B1%D9%87/ }} یا نواده او به جای امام نماز را ادامه داد.<ref>ابن ابی الدنیا، مقتل امام امیرالمومنین، ۱۴۱۱ق، ص ۳۰</ref>[[شیخ طوسی]] از عالمان شیعه، [[متقی هندی]]،ابن عساکر به نقل از کتاب فضائل [[احمد بن حنبل]] و ابن عبدالبر در استیعاب از علمای [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] نیز چنین روایاتی را نقل کرده‌اند. <ref>.جعفریان، تاریخ خلفا، ۱۳۸۷ش، ص ۳۳۹</ref>

بنابر آنچه در کتاب‌های تاریخی آمده این جمله را امام علی(ع) پس از وارد آمدن ضربه شمشیر بر سرش گفته است. [[ابن ابی الدنیا]] در کتاب [[مقتل ابن ابی الدنیا|مقتل الامام امیرالمومنین]] <ref>ابن ابی الدنیا، مقتل امام امیرالمومنین، ۱۴۱۱ق، ص۳۹</ref> این روایت را نقل کرده و ابن عساکر در تاریخ مدینه دمشق <ref>ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۴۲، ص۵۶۱</ref> و [[سید رضی]] در [[خصائص الائمه]] <ref>سید رضی، خصائص الائمه، ۱۴۰۶ق، ص۶۳</ref>

نیز این جمله را نقل کرده‌اند.

شب ۱۹ رمضان از سویی یکی از [[شب‌های قدر]] است و از سوی دیگر شب ضربت خوردن امام علی(ع) است. شیعیان در این شب هم [[اعمال شب قدر|اعمال شب‌های قدر]] را انجام می‌دهند و هم برای امام علی(ع) [[عزاداری]] می‌کنند. یکی از اعمال خاص شب ۱۹ رمضان، صد بار تکرار کردن این جمله است: {{حدیث|اللهم الْعَنْ قَتَلَةَ اَمیرِ المؤمنین|ترجمه= خدایا قاتلان امیرالمؤمنین را لعنت کن|17px}}.<ref>عباس قمی، مفاتیح الجنان، بخش اعمال شب قدر، اعمال مخصوص شب ۱۹.</ref>