پرش به محتوا

حسین بن منصور حلاج: تفاوت میان نسخه‌ها

۲٬۳۵۶ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۱ فوریهٔ ۲۰۱۷
اضافه کردن نقد استناد به توقیع برای قضاوت درباره حلاج
(اضافه کردن به بخش توقیع امام زمان)
(اضافه کردن نقد استناد به توقیع برای قضاوت درباره حلاج)
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش ۲|ماه=[[بهمن]]|روز=[[۳۰]]|سال=[[۱۳۹۵]]|کاربر=Hasanejraei  }}
{{در دست ویرایش ۲|ماه=[[بهمن]]|روز=[[۳۰]]|سال=[[۱۳۹۵]]|کاربر=Hasanejraei  }}
خبر به حسین بن روح رسید. نامه‌ای مشتمل بر لعن شلمغانی و برائت از او و پیروان و دوستداران او برای «بنی بسطام» نوشت. وقتی نامه را دریافت کردند، آن را به شلمغانی نشان دادند. شلمغانی (با شیطنت و شیّادی) ابتدا به گریه افتاد و پس از آن گفت: سخن حسین بن روح دارای معنای باطنی عظیمی است؛ زیرا لعنت به معنای إبعاد و دور کردن است. از همین رو وقتی وی درباره من گفته است «لعنه الله»، یعنی «ابعده الله عن العذاب والنار»؛ خداوند او را از عذاب و آتش جهنم دور کند. اینک جایگاه عظیم خود را (نزد حسین بن روح) دریافتم. شلمغانی پس از این گفتار، صورت خود را به خاک گذاشت (و خدای را سپاس گفت) و سفارش کرد که این سرّ بزرگ را فاش نسازند.


==زندگی==
==زندگی==
خط ۸: خط ۱۰:
فرمان قتل حلاج در سه‌شنبه ۲۴ ذی‌قعده ۳۰۹ق صادر شد. او ابتدا مثله شد، سپس سوزانده و خاکسترش به دجله ریخته شد.<ref>محسنی‌نیا، «حلاج در نگاه مخالفان»، در فصلنامه مطالعات ایرانی، پاییز ۱۳۸۳ش، ص ۱۴۷.</ref>
فرمان قتل حلاج در سه‌شنبه ۲۴ ذی‌قعده ۳۰۹ق صادر شد. او ابتدا مثله شد، سپس سوزانده و خاکسترش به دجله ریخته شد.<ref>محسنی‌نیا، «حلاج در نگاه مخالفان»، در فصلنامه مطالعات ایرانی، پاییز ۱۳۸۳ش، ص ۱۴۷.</ref>


==دیدگاه‌ها==
==مذهب و دیدگاه‌ها==
درباره مذهب حلاج، گرچه اختلافاتی وجود دارد و برخی او را سنی‌مذهب دانسته‌اند، اما بنابر منابع شیعه و همچنین بر اساس نقل خطیب بغدادی در کتاب تاریخ بغداد، حلاج منسوب به جامعه شیعیان بوده است.<ref>امینی‌نژاد، «حلاج از منظر توقیع امام عصر»، در فصلنامه حکمت عرفانی، ش ۳، ص ۵۳.</ref>
 
حلاج، دیدگاه‌های فقهی و کلامی ویژه‌ و اختلاف‌برانگیزی داشته و نظرات او درباره تصوف، همواره مورد بحث بوده است.<ref>محسنی‌نیا، «حلاج در نگاه مخالفان»، در فصلنامه مطالعات ایرانی، پاییز ۱۳۸۳ش، ص ۱۴۷.</ref>  
حلاج، دیدگاه‌های فقهی و کلامی ویژه‌ و اختلاف‌برانگیزی داشته و نظرات او درباره تصوف، همواره مورد بحث بوده است.<ref>محسنی‌نیا، «حلاج در نگاه مخالفان»، در فصلنامه مطالعات ایرانی، پاییز ۱۳۸۳ش، ص ۱۴۷.</ref>  


خط ۲۷: خط ۳۱:


==توقیع امام زمان==
==توقیع امام زمان==
بسیاری از فقها و محدثان شیعه، و همچنین مخالفان تصوف، با اتکا به توقیعی از امام زمان به [[حسین بن روح]] درباره شلمغانی و پیروان او، حلاج را طرد و نفی کرده‌اند.<ref>امینی‌نژاد، «حلاج از منظر توقیع امام عصر»، در فصلنامه حکمت عرفانی، ش ۳، ص ۴۰.</ref> در این توقیع، علاوه بر شلمغانی، از شریعی، نمیری، هلالی و بلالی نام برده شده و امام زمان (ع) تصریح کرده که از شلمغانی بر حذر است، همانطور که از شریعی، نمیری، هلالی و بلایی و دیگران بر حذر بوده است. بسیاری از عالمان شیعه، با آنکه نامی از حسین بن منصور حلاج در این توقیع نیامده، حلاج را هم مورد لعن امام زمان دانسته‌اند؛ چرا که معتقدند او مشمول «غیرهم» و همانند شلمغانی و شریعی و نمیری و هلالی و بلایی بوده است.<ref>امینی‌نژاد، «حلاج از منظر توقیع امام عصر»، در فصلنامه حکمت عرفانی، ش ۳، ص ۴۱-۴۲.</ref>
بسیاری از فقها و محدثان شیعه، و همچنین مخالفان تصوف، با اتکا به توقیعی از امام زمان به [[حسین بن روح]] درباره شلمغانی و پیروان او، حلاج را طرد و نفی کرده‌اند.<ref>امینی‌نژاد، «حلاج از منظر توقیع امام عصر»، در فصلنامه حکمت عرفانی، ش ۳، ص ۴۰.</ref> در این توقیع، علاوه بر شلمغانی، از شریعی (ابومحمد حسن)، نمیری (محمد بن نصیر)، هلالی (احمد بن هلال کرخی عبرتایی) و بلالی (ابوطاهر محمد بن علی بن بلال) نام برده شده و امام زمان (ع) تصریح کرده که از شلمغانی بر حذر است، همانطور که از شریعی، نمیری، هلالی و بلایی و دیگران بر حذر بوده است. بسیاری از عالمان شیعه، با آنکه نامی از حسین بن منصور حلاج در این توقیع نیامده، با استناد به شباهت‌های حلاج و شلمغانی و دیگر اسامی مذکور در توقیع، حلاج را هم مورد لعن امام زمان دانسته و او را مشمول مصادیق «غیرهم» در توقیع مذکور شمرده‌اند.<ref>امینی‌نژاد، «حلاج از منظر توقیع امام عصر»، در فصلنامه حکمت عرفانی، ش ۳، ص ۴۱-۴۲.</ref>
 
برخی محققان، عدم ذکر نام حلاج در توقیع امام زمان خطاب به نائب سوم و برخی قرائن خارجی و متنی را دلیلی بر این دانسته‌اند که امام زمان (ع)، گرایش‌های عرفانی حلاج و اعتقاد او به حلول را در ردیف عقاید کفرآمیز شلمغانی نمی‌دانسته است.<ref>امینی‌نژاد، «حلاج از منظر توقیع امام عصر»، در فصلنامه حکمت عرفانی، ش ۳، ص ۵۳.</ref>


==آثار==
==آثار==
۳۸۶

ویرایش