قزلباشان صفوی: تفاوت میان نسخه‌ها

با قتل [[اسماعیل دوم]]، قزلباشان با اشاره پری‌خان خانم، خواهر شاه، از جانشینی خدابنده که نابینا و ضعیف بود، حمایت کردند. خدابنده نیز از شیراز به قزوین آمد و برای جلب حمایت امیران قدرتمند قزلباش، خزائن شاه تهماسب را به آنان بخشید.

در سال ۹۹۲، امیران قزلباش که از دخالت‌های مهدعلیا همسر خدابنده، در امور حکومتی ناخرسند بودند، او را در حضور شاه به قتل رساندند. پادشاه صفوی از بیم قزلباشان و از شدت ناتوانی، این حادثه را از تقدیرات آسمانی شمرد و حتی عاملان این حادثه را تنبیه نکرد.

با نابسامانی اوضاع، حمزه میرزا، تلاش کرد به پدرش کمک کند، اما امیران قدرتمند قزلباش مانع کار او شدند. حتی مرشدقلی (خان ایل استاجلو) و علی‌قلی (خان شاملو)، «عباس میرزا» را در خراسان پادشاه اعلام کردند! این واقعه با تدبیر میرزا سلمان جابری اصفهانی، حل شد ولی خود باتوطئه امیران قزلباش، کشته شد. خدابنده، ناتوان‌تر از پیش بر مسند حکومت باقی ماند و امور مملکت در دست امیران جاه‌طلب قزلباش بود. هر طایفه‌ای از امرای قزلباش یکی از پسران خدابنده را دستاویز مقاصد سیاسی خود برای رسیدن به قدرت و سرکوب رقیبانشان قرار دادند.

حمزه میرزا نیز در سال ۹۹۴، با توطئه امیران قزلباش، به ویژه شاملوها و استاجلوها به قتل رسید و خدابنده از بیم قزلباشان از انتخاب جانشین خودداری می‌کرد، چرا که ترکمانان و تکلوها از »تهماسب میرزا»، و امیران خراسان، به ویژه شاملوها از «عباس میرزا» حمایت می‌کردند و علیقلی خان فتح اوغلی استاجلو و اسماعیل قلی خان که در قتل حمزه میرزا دست داشتند، خواهان جانشینی «شاهزاده ابوطالب میرزا» بودند. سرانجام، خدابنده ابوطالب میرزا را به جانشینی خود برگزید.

در دوران سلطنت محمد خدابنده دو جنگ با امرای استاجلو و با سلاطین ازبک، روی داد. پادشاهی خدابنده، دوره تضاد میان امرای قزلباش با خودشان و با پادشاه بود. از سوی دیگر بذل و بخشش‌های بی‌حساب شاه محمد ازخزانه‌ای که تهماسب سالیان درازی با خست از رعایا ستانده بود به بزرگان دولت، امراء قزلباش و سادات و علما برای جلب حمایت آنان از سلطنت متزلزل خود، کشور را با بحران‌های اجتماعی و اقتصادی، مواجه کرد.