پرش به محتوا

حدیث سفینه: تفاوت میان نسخه‌ها

۶۴ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۸ ژوئیهٔ ۲۰۱۸
اصلاح پاورقی و منابع
imported>M.bahrami
imported>M.r.seifi
(اصلاح پاورقی و منابع)
خط ۴: خط ۴:
حدیث سفینه بنابر نقل [[ابوذر غفاری]] از پیامبر(ص)، این چنین است:{{حدیث|{{قلم رنگ۱|سبز|إِنَّمَا مَثَلُ أَهْلِ بَیتِی فِیکُمْ کَمَثَلِ سَفِینَةِ نُوحٍ، مَنْ دَخَلَهَا نَجَی، وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْهَا غَرِقَ}}|ترجمه=مَثَل اهل بیت من در میان شما [[کشتی نوح]] است، هر کس به این کشتی داخل شود نجات می‌یابد، و هر کس جا بماند، غرق می‌شود.}}<ref>شیخ طوسی، الأمالی، ۱۴۱۴ق، ص۶۳۳؛ دیلمی، ارشادالقلوب، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۳۰۶؛ شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۲۷؛ شیخ صدوق، الأمالی، ۱۳۶۲ش، ص۲۶۹، حدیث ۱۸؛ طبرسی، الاحتجاج، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۲۷۳.</ref>
حدیث سفینه بنابر نقل [[ابوذر غفاری]] از پیامبر(ص)، این چنین است:{{حدیث|{{قلم رنگ۱|سبز|إِنَّمَا مَثَلُ أَهْلِ بَیتِی فِیکُمْ کَمَثَلِ سَفِینَةِ نُوحٍ، مَنْ دَخَلَهَا نَجَی، وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْهَا غَرِقَ}}|ترجمه=مَثَل اهل بیت من در میان شما [[کشتی نوح]] است، هر کس به این کشتی داخل شود نجات می‌یابد، و هر کس جا بماند، غرق می‌شود.}}<ref>شیخ طوسی، الأمالی، ۱۴۱۴ق، ص۶۳۳؛ دیلمی، ارشادالقلوب، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۳۰۶؛ شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۲۷؛ شیخ صدوق، الأمالی، ۱۳۶۲ش، ص۲۶۹، حدیث ۱۸؛ طبرسی، الاحتجاج، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۲۷۳.</ref>


حدیث سفینه از حدود پنجاه طریق روایی، در کتب روایی مختلف با اختلاف اندکی در متن، ذکر شده است؛ به گونه‌ای که می‌توان [[تواتر معنوی|تواتر]] معنوی این روایت را استنتاج کرد. این حدیث از طریق شش تن از ائمه ([[امام علی علیه السلام|امام علی]]،<ref>سیوطی، درالمنثور، ۱۹۹۳م، ج ۱ ص۱۷۴؛ سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۵۶۰.</ref> [[امام حسن]]،<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۴، ص۷۶.</ref> [[امام سجاد]]<ref>سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس، ۱۴۰۵ق، ج۱، ص۶۱</ref>، [[امام باقر]]،<ref>صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ۱۳۹۵ق، ج۱، ص۲۸۱.</ref> [[امام صادق]]،<ref>ابن حیون، شرح الاخبار، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۳؛ نعمانی، الغیبه، ۱۳۹۷ق، ص۱۵۵</ref> و [[امام رضا]]<ref>صدوق، عیون اخبارالرضا، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۲۷</ref> علیهم السلام)، تعدادی از صحابه ([[ابوذر غفاری|ابوذر]]،<ref>ابن مغازلی، مناقب، ۱۳۸۷ش، ص۱۴۹؛ سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۵۶۰، ص۹۳۷؛ شیخ طوسی، الامالی، ۱۴۱۴ق، ص۶۰؛ابن حیون، شرح الاخبار، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۳</ref> [[مقداد]]،<ref>سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۵۶۰</ref> [[ابو سعید خدری|ابوسعید خدری]]،<ref>ابن حیون، شرح الاخبار، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۳</ref> [[ابن عباس]]،<ref>حمویی جوینی، فرائد السمطین، ج ۲، ص۲۴۷؛ ابن مغازلی، مناقب، ۱۳۸۷ش، ص۱۴۸</ref> [[انس بن مالک]]،<ref>خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۱۲، ص۹۰</ref> [[سلمه بن اکوع]]،<ref>ابن مغازلی، مناقب، ۱۳۸۷ش، ص۱۴۸.</ref> [[عبدالله بن زبیر]]،<ref>هیثمی، مجمع الزوائد، ۱۴۱۴ق، ج۹، ص۱۶۸</ref> و [[ابوموسی اشعری]]<ref>ابن حیون، شرح الاخبار، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۰۵</ref>)، و شماری از تابعین نقل شده است.
حدیث سفینه از حدود پنجاه طریق روایی، در کتب روایی مختلف با اختلاف اندکی در متن، ذکر شده است؛ به گونه‌ای که می‌توان [[تواتر معنوی|تواتر]] معنوی این روایت را استنتاج کرد. این حدیث از طریق شش تن از ائمه ([[امام علی علیه السلام|امام علی]]،<ref>سیوطی، درالمنثور، ۱۹۹۳م، ج ۱ ص۱۷۴؛ سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۵۶۰.</ref> [[امام حسن]]،<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۴، ص۷۶.</ref> [[امام سجاد]]<ref>سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس، ۱۴۰۵ق، ج۱، ص۶۱</ref>، [[امام باقر]]،<ref>صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ۱۳۹۵ق، ج۱، ص۲۸۱.</ref> [[امام صادق]]،<ref>ابن حیون، شرح الاخبار، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۳؛ نعمانی، الغیبه، ۱۳۹۷ق، ص۱۵۵.</ref> و [[امام رضا]]<ref>صدوق، عیون اخبارالرضا، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۲۷.</ref> علیهم السلام)، تعدادی از صحابه ([[ابوذر غفاری|ابوذر]]،<ref>ابن مغازلی، مناقب، ۱۳۸۷ش، ص۱۴۹؛ سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۵۶۰، ص۹۳۷؛ شیخ طوسی، الامالی، ۱۴۱۴ق، ص۶۰؛ ابن حیون، شرح الاخبار، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۳.</ref> [[مقداد]]،<ref>سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۵۶۰.</ref> [[ابو سعید خدری|ابوسعید خدری]]،<ref>ابن حیون، شرح الاخبار، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۳.</ref> [[ابن عباس]]،<ref>حمویی جوینی، فرائد السمطین، ج ۲، ص۲۴۷؛ ابن مغازلی، مناقب، ۱۳۸۷ش، ص۱۴۸.</ref> [[انس بن مالک]]،<ref>خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۱۲، ص۹۰.</ref> [[سلمه بن اکوع]]،<ref>ابن مغازلی، مناقب، ۱۳۸۷ش، ص۱۴۸.</ref> [[عبدالله بن زبیر]]،<ref>هیثمی، مجمع الزوائد، ۱۴۱۴ق، ج۹، ص۱۶۸.</ref> و [[ابوموسی اشعری]]<ref>ابن حیون، شرح الاخبار، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۰۵.</ref>)، و شماری از تابعین نقل شده است.


==اهمیت==
==اهمیت==
خط ۱۰: خط ۱۰:


از این حدیث برای اثبات موارد زیر استفاده شده است:
از این حدیث برای اثبات موارد زیر استفاده شده است:
* '''لزوم اطاعت و تبعیت:''' در این حدیث اهل بیت علیهم السلام به عنوان وسیله نجات معرفی شده‌اند و اطاعت از وسیله نجات برای نجات واجب است. پس تبعیت از [[اهل البیت علیهم السلام|اهل بیت]] علیهم السلام لازم است.<ref>مناوی، التیسیر، ج ۱ ص۳۴۳؛ ملا علی قاری، مرقاة المفاتیح، ج ۹ ص۳۹۸۸؛ سمهودی، جواهر العقدین، ج ۲، ص۱۲۶؛ سید مرتضی، الشافی، ج ۳ ص۱۲۰؛ شرف الدین، مجالس الفاخرة، ص۷۷؛ </ref>
* '''لزوم اطاعت و تبعیت:''' در این حدیث اهل بیت علیهم السلام به عنوان وسیله نجات معرفی شده‌اند و اطاعت از وسیله نجات برای نجات واجب است. پس تبعیت از [[اهل البیت علیهم السلام|اهل بیت]] علیهم السلام لازم است.<ref>مناوی، التیسیر، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۳۴۳؛ ملا علی قاری، مرقاة المفاتیح، ۱۴۲۲ق، ج۹، ص۳۹۸۸؛ سمهودی، جواهر العقدین، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۱۲۶؛ سید مرتضی، الشافی، ج ۳ ص۱۲۰؛ شرف الدین، مجالس الفاخرة، ص۷۷؛ </ref>


* '''عصمت اهل بیت:''' اگر کسی که پیروی از او واجب است محتمل الخطا باشد، ضمانتی در نجات به کمک او نیست. حال آنکه نجات در این حدیث ضمانت شده است. پس [[اهل البیت علیهم السلام|اهل بیت]] (علیهم السلام) معصوم‌اند.<ref>سید مرتضی، الشافی، ج ۳ ص۱۲۰؛ حلبی، الکافی فی الفقه، ص۹۷</ref>
* '''عصمت اهل بیت:''' اگر کسی که پیروی از او واجب است محتمل الخطا باشد، ضمانتی در نجات به کمک او نیست. حال آنکه نجات در این حدیث ضمانت شده است. پس [[اهل البیت علیهم السلام|اهل بیت]] (علیهم السلام) معصوم‌اند.<ref>سید مرتضی، الشافی، ج ۳ ص۱۲۰؛ حلبی، الکافی فی الفقه، ص۹۷</ref>
خط ۲۵: خط ۲۵:
طیبی معتقد است گرفتن درِ [[کعبه]] توسط [[ابوذر]] که راوی [[حدیث]] است، تأکیدی بر اثبات حدیث است و حضور علنی او در خانه خدا و در برابر مردم، نشانگر اهمیت این روایت برای خود ابوذر است و او با این کار خواسته گرایش مردم به این حدیث را جلب کند. وی در ادامه می‌گوید این حدیث در روایت دیگر این‌گونه آمده است: «من عرفنی قد عرفنی ومن أنکرنی فأنا أبوذر، سمعت النبی...». ابوذر با عبارت «من ابوذر هستم»، به همان حدیث نبوی اشاره کرده که: «آسمان سایه نینداخته و زمین برنداشته کسی را که راستگوتر از ابوذر باشد». در این روایت، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|رسول خدا(ص)]] تنها راه رهایی از دنیا و گمراهی‌های آن را همین سفینه دانسته‌ است.<ref>طیبی، الکاشف عن حقائق السنن، ج ۱۲، ص۳۹۱۹</ref>
طیبی معتقد است گرفتن درِ [[کعبه]] توسط [[ابوذر]] که راوی [[حدیث]] است، تأکیدی بر اثبات حدیث است و حضور علنی او در خانه خدا و در برابر مردم، نشانگر اهمیت این روایت برای خود ابوذر است و او با این کار خواسته گرایش مردم به این حدیث را جلب کند. وی در ادامه می‌گوید این حدیث در روایت دیگر این‌گونه آمده است: «من عرفنی قد عرفنی ومن أنکرنی فأنا أبوذر، سمعت النبی...». ابوذر با عبارت «من ابوذر هستم»، به همان حدیث نبوی اشاره کرده که: «آسمان سایه نینداخته و زمین برنداشته کسی را که راستگوتر از ابوذر باشد». در این روایت، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|رسول خدا(ص)]] تنها راه رهایی از دنیا و گمراهی‌های آن را همین سفینه دانسته‌ است.<ref>طیبی، الکاشف عن حقائق السنن، ج ۱۲، ص۳۹۱۹</ref>


سمهودی در کتاب جواهر العقدین می‌گوید سفینه تشبیهی به [[کشتی نوح]] است و وجه شباهت، نجات سرنشینان. نتیجه [[حدیث]]، برانگیختن مردم برای گرایش به ریسمان [[اهل بیت (ع)|اهل بیت]] و محبت و گرامی‌داشت مقام آنان است.<ref>سمهودی، جواهر العقدین، ج ۲، ص۱۲۶</ref>
سمهودی در کتاب جواهر العقدین می‌گوید سفینه تشبیهی به [[کشتی نوح]] است و وجه شباهت، نجات سرنشینان. نتیجه [[حدیث]]، برانگیختن مردم برای گرایش به ریسمان [[اهل بیت (ع)|اهل بیت]] و محبت و گرامی‌داشت مقام آنان است.<ref>سمهودی، جواهر العقدین، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۱۲۶.</ref>


مناوی نیز در کتاب فیض القدیر وجه تشبیه را نجات و راه‌یافتگی دانسته است. یعنی همان طور که سرنشینان [[کشتی نوح]] نجات یافتند، نجات امت اسلام نیز در گروِ تمسّک به [[اهل بیت (ع)|اهل بیت]] (علیهم السلام) است؛ زیرا آن‌ها پیشوایان هدایت و چراغ‌های درخشنده‌ای هستند که [[خدا|خداوند]] به‌واسطه آن‌ها بر بندگان خود احتجاج می‌کند.<ref>مناوی، فیض القدیر، ج ۲، ص۵۱۹</ref>
مناوی نیز در کتاب فیض القدیر وجه تشبیه را نجات و راه‌یافتگی دانسته است. یعنی همان طور که سرنشینان [[کشتی نوح]] نجات یافتند، نجات امت اسلام نیز در گروِ تمسّک به [[اهل بیت (ع)|اهل بیت]] (علیهم السلام) است؛ زیرا آن‌ها پیشوایان هدایت و چراغ‌های درخشنده‌ای هستند که [[خدا|خداوند]] به‌واسطه آن‌ها بر بندگان خود احتجاج می‌کند.<ref>مناوی، فیض القدیر، ج۲، ص۵۱۹.</ref>


==جستارهای وابسته==
==جستارهای وابسته==
خط ۶۵: خط ۶۵:
* میلانی، تشیید المراجعات و تنفید المکابرات، قم، علی الحسینی المیلانی، ۱۴۱۷ ق
* میلانی، تشیید المراجعات و تنفید المکابرات، قم، علی الحسینی المیلانی، ۱۴۱۷ ق
* طیبی، الکاشف عن حقائق السنن، تحقیق: عبدالحمید هنداوی، مکه المکرمه-الریاض، ۱۴۱۷ق - ۱۹۹۷
* طیبی، الکاشف عن حقائق السنن، تحقیق: عبدالحمید هنداوی، مکه المکرمه-الریاض، ۱۴۱۷ق - ۱۹۹۷
* سمهودی، جواهر العقدین، بغداد، مطبعة العانی، ۱۴۰۵ ق
* سمهودی، جواهر العقدین، بغداد، مطبعة العانی، ۱۴۰۵ق.
* مناوی، فیض القدیر، مصر، المکتبة التجاریة الکبری، ۱۳۵۶
* مناوی، فیض القدیر، مصر، المکتبة التجاریة الکبری، ۱۳۵۶
* مناوی، التیسیر، ریاض، مکتبة الامام الشافعی، ۱۴۰۸ ق
* مناوی، التیسیر، ریاض، مکتبة الامام الشافعی، ۱۴۰۸ق.
* ملا علی قاری، مرقاة المفاتیح، بیروت،‌دار الفکر، ۱۴۲۲ ق
* ملا علی قاری، مرقاة المفاتیح، بیروت،‌ دار الفکر، ۱۴۲۲ق.
* شرف الدین، المجالس الفاخره، موسسه المعارف الاسلامیه، ۱۴۲۱ ق
* شرف الدین، المجالس الفاخره، موسسه المعارف الاسلامیه، ۱۴۲۱ ق
* سید مرتضی، الشافی فی الامامه، تحقیق: سید عبدالزهرا حسینی خطیب، تهران، موسسه الصادق، بی‌تا
* سید مرتضی، الشافی فی الامامه، تحقیق: سید عبدالزهرا حسینی خطیب، تهران، موسسه الصادق، بی‌تا
کاربر ناشناس